Μετά από σχεδόν μια δεκαετία που χαρακτηρίστηκε από αδιέξοδα και διαμάχες, το πρώτο κέντρο ελεγχόμενης χρήσης ναρκωτικών είναι έτοιμο να ανοίξει στη Βρετανία. Το Thistle βρίσκεται στη Γλασκώβη, στη Σκωτία και την ερχόμενη Δευτέρα θα υποδεχθεί τους πρώτους πελάτες του, οι οποίοι θα κάνουν χρήση κοκαΐνης και ηρωίνης υπό ιατρική παρακολούθηση.

Το Thistle εδρεύει στο ανατολικό άκρο της Γλασκώβης, όπου υπάρχει μεγάλος πληθυσμός ατόμων που κάνουν χρήση ναρκωτικών στον δρόμο.

Χρηματοδοτείται από την κυβέρνηση της Σκωτίας και στόχος του είναι να μειώσει τις υπερβολικές δόσεις και τις βλάβες που σχετίζονται με τα ναρκωτικά, καθώς και να καταστήσει τη χρήση ναρκωτικών λιγότερο ορατή στην κοινότητα.

Οι χρήστες δεν διώκονται ποινικά

Όπως αναφέρει σε εκτενές του αφιέρωμα το BBC, οι χρήστες δεν θα διώκονται ποινικά για κατοχή παράνομων ναρκωτικών κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στις εγκαταστάσεις.

Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου δήλωσε ότι δεν σχεδιάζει να δημιουργήσει άλλους χώρους ελεγχόμενης χρήσης, αλλά δεν πρόκειται και να παρέμβει στο σχέδιο της Γλασκώβης.

Ορισμένοι κάτοικοι της περιοχής αντιτίθενται στο «πείραμα» αυτό, υποστηρίζοντας ότι μπορεί να έχει αντίθετα αποτελέσματα και να φέρει περισσότερη διακίνηση ναρκωτικών στην περιοχή, ενώ μια φιλανθρωπική οργάνωση για τις εξαρτήσεις υποστήριξε ότι θα «ενθαρρύνει τους ανθρώπους να βλάψουν τον εαυτό τους».

Το Thistle έχει ως πρότυπα περισσότερες από 100 παρόμοιες εγκαταστάσεις ελεγχόμενης χρήσης σε όλο τον κόσμο.

Θα είναι ανοιχτό μεταξύ 09:00 και 21:00 και θα λειτουργεί 365 ημέρες το χρόνο.

Τα άτομα που θα φτάνουν στο κέντρο με ναρκωτικά που έχουν αγοράσει στον δρόμο καθώς η δομή δεν θα παρέχει, πρέπει να εγγραφούν στην υπηρεσία πριν τους επιτραπεί η είσοδος.

Στο εσωτερικό υπάρχουν οκτώ θάλαμοι όπου το νοσηλευτικό προσωπικό θα επιβλέπει τις ενέσεις και θα ανταποκρίνεται στις υπερβολικές δόσεις.

Στην αίθουσα χρήσης δεν θα υπάρχει δυνατότητα να ελέγχονται τα ναρκωτικά που λαμβάνονται, αλλά θα παρέχει ένα ασφαλές περιβάλλον για όσους τα χρησιμοποιούν.

Η διευθύντρια της υπηρεσίας Lynn Macdonald δηλώνει στο BBC Scotland ότι «ορισμένες υπηρεσίες παρόμοιου μεγέθους με αυτή σε άλλες χώρες βλέπουν έως και 200 άτομα την ημέρα, αλλά είναι πραγματικά δύσκολο να προβλέψουμε τι θα γίνει εδώ. Θα υπάρχουν κάποιοι που θα έρχονται μία φορά την ημέρα και άλλοι που ίσως έρχονται δύο και περισσότερες φορές. Αυτό έχει να κάνει με το μοτίβο χρήσης του καθενός».

Η υπηρεσία στο Thistle θα παρέχει αίθουσες ιατρικών συμβουλών, αίθουσα ανάρρωσης και παρατήρησης, καθώς και κουζίνα και σαλόνι.

Οι χρήστες θα έχουν επίσης πρόσβαση σε τράπεζα ρούχων και ντους.

Το κόστος λειτουργίας του Thistle θα φτάσει σχεδόν τα 7 εκατ. λίρες την επόμενη τριετία.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του δημοσίου συστήματος υγείας στη Βρετανία, περίπου 400 με 500 χρήστες κάνουν ενέσιμη χρήση στο κέντρο της Γλασκώβης καθημερινά. Είναι, δε, γνωστό ότι η Σκωτία αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα με τα σκληρά ναρκωτικά.

Νομικά εμπόδια

Οι χώροι ελεγχόμενης χρήσης δεν είναι μια νέα έννοια. Οι εγκαταστάσεις αυτές δοκιμάστηκαν για πρώτη φορά στην Ελβετία το 1986 και έκτοτε εξαπλώθηκαν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Δανία, η Πορτογαλία, η Γερμανία και η Ισπανία, καθώς και στις Κάτω Χώρες, τον Καναδά και τις ΗΠΑ, στη Νέα Υόρκη.

Ο Dr. Saket Priyadarshi – επικεφαλής των υπηρεσιών απεξάρτησης από το αλκοόλ και τα ναρκωτικά στο NHS Greater Glasgow που θα είναι ο κλινικός υπεύθυνος για την υπηρεσία, ήταν μέλος μιας ομάδας που πρότεινε για πρώτη φορά τη δημιουργία χώρου ελεγχόμενης χρήσης στη Σκωτία ήδη από το 2008.

Το σχέδιο για τη δομή εγκρίθηκε το 2016 μετά από μια επιδημία HIV μεταξύ των χρηστών ενδοφλέβιων ναρκωτικών της πόλης ένα χρόνο νωρίτερα, τη χειρότερη που είχε δει το Ηνωμένο Βασίλειο εδώ και τρεις δεκαετίες.

Για να λειτουργήσει το σχέδιο του 2016, έπρεπε να επιτρέπεται στους χρήστες να φέρνουν ναρκωτικά κατηγορίας Α -που αγοράζονται από εμπόρους- σε χώρο του NHS χωρίς να διώκονται ποινικά.

Το υπουργείο Εσωτερικών της Βρετανίας δεν υποστήριξε την πρόταση κι έτσι το 2018 εγκαταλείφθηκε το σχέδιο.