Η δίκη που έχει συγκλονίσει τη Γαλλία και έχει σοκάρει τον κόσμο, αυτή για την υπόθεση Pelicot, αποκάλυψε πως οι νόμοι για τη συναίνεση και το βιασμό πρέπει να αλλάξουν. Και πρέπει να αλλάξουν εδώ και τώρα.

Λίγο πολύ ξέρουμε την υπόθεση. Ο Dominique Pelicot, συνταξιούχος κτηματομεσίτης, κατηγορείται ότι νάρκωσε τη σύζυγό του Gisèle και στρατολόγησε άλλους άνδρες στο διαδίκτυο επί εννέα χρόνια για να την κακοποιήσουν σεξουαλικά στο σπίτι τους. Ο Pelicot έχει παραδεχτεί τον βιασμό. Πενήντα άλλοι άνδρες δικάζονται για τον υποτιθέμενο βιασμό μαζί του.

Το επίκεντρο αυτής της φρικιαστικής ιστορίας, όμως, είναι το θύμα, η Gisèle Pelicot. Χιλιάδες άνθρωποι έχουν συγκεντρωθεί σε πόλεις και κωμοπόλεις σε όλη τη Γαλλία για να διαδηλώσουν σε ένδειξη αλληλεγγύης προς αυτήν και κατά της «κουλτούρας του βιασμού» στη χώρα. Την περασμένη εβδομάδα, η εφημερίδα Le Monde δημοσίευσε μια κοινή «επιστολή» τεσσάρων βουλευτών προς τη Ζιζέλ, χαρακτηρίζοντάς την «ηρωική» και ζητώντας κοινοβουλευτική συζήτηση για το πώς η γαλλική νομοθεσία ορίζει τον βιασμό. Το θάρρος της την έχει καταστήσει «φεμινιστικό είδωλο», ανέφεραν οι New York Times.

Η ίδια επέλεξε να αρνηθεί την ανωνυμία που συνήθως παρέχεται σε υποθέσεις βιασμού και παρακολουθεί τις συνεδριάσεις της δίκης στην Αβινιόν, προκειμένου -όπως λέει- να μεταφέρει τη ντροπή και τον εξευτελισμό που συχνά αντιμετωπίζουν τα θύματα σεξουαλικής βίας στους φερόμενους ως δράστες.

Η επιμονή της Gisèle

Η Angelique Chrisafis, ανταποκρίτρια του Guardian στη Γαλλία, έχει αναφερθεί σε απερίγραπτα βίαια γεγονότα όπως η σφαγή στο Μπατακλάν το 2015 και η τρομοκρατική επίθεση της Ημέρας της Βαστίλης στη Νίκαια το 2016. Ωστόσο, η κάλυψη της υπόθεσης Pelicot ξεχώρισε, μου είπε, λόγω της κλίμακας της σεξουαλικής βίας και επειδή μια τέτοια δίκη κανονικά θα διεξαγόταν πίσω από κλειστές πόρτες μακριά από τα μέσα ενημέρωσης.

Το γεγονός ότι η υπόθεση αυτή εκδικάζεται δημοσίως οφείλεται στην επιμονή της Gisèle. Γιατί πάλεψε τόσο σκληρά για να προβληθούν με αυτόν τον τρόπο δυνητικά τραυματικές αποδείξεις;

«Η Gisèle Pelicot ήθελε η δίκη να είναι δημόσια για να τραβήξει την προσοχή στη χρήση ναρκωτικών για τη διάπραξη σεξουαλικής κακοποίησης», δήλωσε η Angelique. «Γι’ αυτό ζήτησε την άρση των περιορισμών στην προβολή των βίντεο-αποδεικτικών στοιχείων στη δίκη. Ο δικηγόρος της είπε ότι το «κύμα σοκ» αυτής της δημόσιας δίκης και των δημόσιων βίντεο αποδείξεων ήταν απαραίτητο για να δείξει την πραγματική φρίκη του βιασμού. Είπε για την ίδια την Pelicot: «Είναι πολύ αργά. Το κακό έχει γίνει. Αλλά αν αυτές οι ακροάσεις, μέσω της δημοσιοποίησης, βοηθήσουν να αποτραπούν άλλες γυναίκες από το να περάσουν αυτό, τότε θα βρει νόημα στον πόνο της».

Η Angelique, της οποίας η συνέντευξη στο podcast Today in Focus σχετικά με την υπόθεση αξίζει να την ακούσετε, εξήγησε ότι η δίκη είναι επίσης εξαιρετικά ασυνήθιστη επειδή δεν μπορεί να βασιστεί στα στοιχεία του θύματος.

«Στις περισσότερες δίκες για βιασμό, ο φερόμενος ως βιασμός θα περιγραφόταν λεπτομερώς από τον λόγο του θύματος έναντι του λόγου του φερόμενου ως επιτιθέμενου. Αλλά σε αυτή την περίπτωση, το θύμα δεν έχει λόγο για το τι συνέβη, επειδή ήταν ναρκωμένη και σε κώμα χωρίς να θυμάται τίποτα. Αντίθετα, ο κύριος κατηγορούμενος, ο Dominique Pelicot, έχει παραδεχτεί τον βιασμό και έχει φυλάξει σχολαστικά τα αποδεικτικά βίντεο. Αυτό το αποδεικτικό βίντεο είναι το κρίσιμο στοιχείο – χωρίς αυτό δεν θα υπήρχε δίκη. Πολύ συχνά, σε άλλες υποθέσεις βιασμού, δεν υπάρχουν τέτοια αποδεικτικά στοιχεία βίντεο».

Τι έφερε στην επιφάνεια η δίκη

Η δικαστική διαδικασία ανέδειξε τη σύγχυση σχετικά με το τι συνιστά συναίνεση και έθεσε ερωτήματα σχετικά με τα διαδικτυακά chatrooms και την πορνογραφία. Η Gisèle Pelicot είπε στο δικαστήριο ότι δεν μπορούσε να συναινέσει καθώς βρισκόταν σε κωματώδη κατάσταση.

«Ορισμένοι από τους άνδρες που δικάζονται μαζί με τον Pelicot αποδέχονται ότι αυτό που έκαναν ήταν βιασμός και ζήτησαν συγγνώμη στο δικαστήριο. Αλλά πολλοί υποστηρίζουν ότι δεν είχαν πρόθεση να διαπράξουν βιασμό, λέγοντας ότι νόμιζαν ότι η Gisèle προσποιούνταν ότι κοιμόταν και ότι τους πίεσαν να το κάνουν», δήλωσε η Angelique. «Οι μαρτυρίες στο δικαστήριο ανέδειξαν πώς η κοινωνία γενικά δεν έχει ακόμη αποκτήσει σαφή αντίληψη της συναίνεσης. Η δίκη άνοιξε μια συζήτηση σχετικά με το αν θα πρέπει να διευκρινιστεί πιο ρητά η ενεργός ανάγκη συναίνεσης στο πλαίσιο του νόμου περί βιασμού στη Γαλλία».

Διαβασε ακομα

Κάτι πολύ φρικιαστικό συγκλόνισε το μικρό χωριό Mazan της Γαλλίας

Θα μπορούσε η συμπεριφορά του θύματος και η εκτεταμένη κάλυψη της υπόθεσης από τα μέσα ενημέρωσης να σηματοδοτήσουν ένα σημείο καμπής για τις συμπεριφορές στη Γαλλία, και ίσως και αλλού;

«Πολλοί Γάλλοι συγγραφείς έχουν πει ότι η υπόθεση αυτή σηματοδοτεί το τέλος του στερεότυπου του «τέρατος» βιαστή – ή της αντίληψης ότι οι βιασμοί γίνονται μόνο από αγνώστους», δήλωσε η Angelique. «Αντίθετα, έχει αναδείξει τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στα ίδια τους τα σπίτια και μέσα στους γάμους ή τις σχέσεις τους. Ορισμένοι από τους κατηγορούμενους άνδρες είχαν αξιοσημείωτες θέσεις εργασίας στην κοινωνία, όπως τοπικός σύμβουλος, νοσηλευτής, διευθυντής φυλακών ή δημοσιογράφος».

Ορισμένα μέσα ενημέρωσης έχουν χαρακτηρίσει τον Dominique Pelicot «το τέρας της Αβινιόν». Αλλά μεταξύ των ανθρώπων που έχουν προσέλθει για να διαδηλώσουν υπέρ της Ζιζέλ ή για να τη χειροκροτήσουν στο δικαστήριο, πολλοί είναι συγκλονισμένοι από το φαινομενικά «φυσιολογικό» προφίλ των κατηγορουμένων ανδρών. Γι’ αυτό το λόγο τα συνθήματα περιλαμβάνουν: «Ο Γκισέ είναι ο μόνος που μπορεί να έχει δίκιο: «Είμαστε όλοι Gisèle» και “Βιαστής σε βλέπουμε, θύμα σε πιστεύουμε”. Η Ανζελίκ σημείωσε γκράφιτι στην Αβινιόν που έγραφε: «Ο Ρεζίλ είναι ο πατέρας μου: «Συνηθισμένοι άνθρωποι, φρικτά εγκλήματα». Στη Μασσαλία, ένα πανό έγραφε: «Οι εγκληματίες είναι εγκληματίες: «Η ντροπή πρέπει να αλλάξει πλευρά», απηχώντας τα λόγια της ίδιας της Gisèle Pelicot.

Και θα μπορούσε η υπόθεση να αλλάξει τελικά τον τρόπο με τον οποίο γίνονται αντιληπτά τα θύματα σεξουαλικής βίας;

«Μια σημαντική πτυχή αυτής της δίκης και της φεμινιστικής εμβληματικής θέσης της Gisèle Pelicot είναι ότι μπορεί να θεωρηθεί από πολλές απόψεις ως ένα άμεμπτο θύμα: μια γιαγιά που δεν είχε καμία γνώση των επιθέσεων που δέχτηκε».

«Ωστόσο, όπως συμβαίνει με πολλά θύματα βιασμού στο δικαστήριο, ορισμένοι συνήγοροι υπεράσπισης εξακολουθούν να αμφισβητούν τη σεξουαλικότητά της στο δικαστήριο και να ρωτούν αν οι άνδρες μπορεί να μην πίστευαν ότι αναζητούσε σεξουαλικές επαφές».

Η Angelique πρόσθεσε: «Η Gisèle είπε ότι ένιωσε ταπεινωμένη και ότι δέχθηκε επίθεση στο δικαστήριο. Το γεγονός ότι αυτή η δίκη διεξάγεται δημοσίως επέτρεψε σε περισσότερους ανθρώπους να βιώσουν πώς διεξάγεται μια δίκη για βιασμό».

Διαβασε ακομα

Δίκη Πελικό: «Μου ζήτησε να κάνω δουλειές στον κήπο και σε αντάλλαγμα μού πρόσφερε τη σύζυγό του»

Μια γυναίκα που ήρθε στο δικαστήριο για να υποστηρίξει την Gisèle είπε στην Angelique ότι η υπόθεση ήταν «τόσο ακατανόητη» που έπρεπε να την καταλάβει. Το συμπέρασμά της; «Τα πράγματα πρέπει να αλλάξουν».

Mε πληροφορίες από Guardian