Η Ισπανία, η ταχύτερα αναπτυσσόμενη μεγάλη προηγμένη οικονομία στον κόσμο το 2024, κλέβει τα φώτα της δημοσιότητας, αναδεικνύοντας ένα αίνιγμα επιτυχίας. Με το ΑΕΠ της να αυξάνεται κατά 3,2% – σχεδόν πέντε φορές περισσότερο από τον μέσο όρο της ευρωζώνης – η Ισπανία ξεπέρασε ακόμα και τις ΗΠΑ, οι οποίες παρουσίασαν επίσης αξιόλογη ανάπτυξη.

Τον Δεκέμβριο, ο Economist κατέταξε την Ισπανία στην πρώτη θέση μεταξύ 37 κυρίως πλούσιων χωρών με βάση πέντε δείκτες: ΑΕΠ, απόδοση του χρηματιστηρίου, βασικό πληθωρισμό, ανεργία και κρατικά ελλείμματα. Οι προβλέψεις για το 2025 φαίνονται καλές.

Ποιο είναι το μυστικό αυτής της εντυπωσιακής πορείας; Η απάντηση είναι η μετανάστευση. Τα τελευταία χρόνια, οι πληθυσμιακές ροές από χώρες της Λατινικής Αμερικής, όπως η Κολομβία και η Βενεζουέλα, και από το Μαρόκο, έχουν αναζωογονήσει την οικονομία, ενισχύοντας τη ζήτηση και τον εργατικό δυναμικό. Σχεδόν το 90% των νέων θέσεων εργασίας καλύπτεται από μετανάστες, με την ανεργία να φτάνει το χαμηλότερο επίπεδο από το 2007.

Αυτή η οικονομική άνθηση στηρίζεται σε μια σειρά παραμέτρων: Ο τουρισμός, οι δημόσιες επενδύσεις με τη βοήθεια της ΕΕ για την ανάκαμψη από την πανδημία, η αύξηση των εξαγωγών και η ανάπτυξη του τεχνολογικού και χρηματοπιστωτικού τομέα, καθώς και η επένδυση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η πολιτική της κεντροαριστερής κυβέρνησης, με επικεφαλής τον Πέδρο Σάντσεθ, συνέβαλε επίσης στη βελτίωση της αγοραστικής δύναμης των πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων μέσω της αύξησης του κατώτατου μισθού.

Όμως, ο ρόλος της μετανάστευσης είναι το κλειδί. Οι τελευταίες δεκαετίες έχουν φέρει μια νέα εικόνα στις μεγάλες ισπανικές πόλεις. Στη Μαδρίτη, οι κάτοικοι από τη Λατινική Αμερική αποτελούν πλέον πάνω από 1 εκατομμύριο – έναν αριθμό ιλιγγιώδη σε σχέση με τους 80.000 πριν από 25 χρόνια. Αυτή η μεταμόρφωση δεν είναι μόνο κοινωνική, αλλά και πολιτιστική, με νέα καταστήματα, εκκλησίες και επιχειρήσεις να αναδύονται σε κάθε γειτονιά, αντικατοπτρίζοντας τη συγχώνευση πολιτισμών και ιδεών.

Διαβασε ακομα

Κάν’ το όπως η Ισπανία: 2 τρισ. δολάρια θα μπορούσαν να συγκεντρωθούν από φόρο στους υπερπλούσιους του πλανήτη

Αν και τα οικονομικά στοιχεία είναι εντυπωσιακά, η Ισπανία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις, όπως η χαμηλή παραγωγικότητα, η υπερβολική εξάρτηση από τον δημόσιο τομέα και οι χαμηλοί μισθοί (το κατά κεφαλήν ΑΕΠ δεν έχει αυξηθεί όσο το ΑΕΠ), παρόλο που έχει βελτιωθεί και σε αυτά τα μέτρα. Ο τουρισμός, παρά το ότι αποτελεί κινητήρια δύναμη, έχει αυξήσει τη ζήτηση για στέγαση, οδηγώντας σε ελλείψεις και συγκρούσεις για τα ακίνητα. Η μετανάστευση, αν και έχει ενισχύσει την αγορά εργασίας, έχει προκαλέσει και πιέσεις στη στέγαση, με αυξήσεις στις τιμές των ακινήτων, ενώ οι φτωχότεροι μετανάστες συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν εκμετάλλευση.

Ορισμένοι πολιτικοί κατηγορούν τους πλούσιους αγοραστές από τη Βενεζουέλα και την Κολομβία για την αύξηση των τιμών στις πιο ακριβές γειτονιές της Μαδρίτης. Και οι φτωχότεροι μετανάστες, ιδίως όσοι προέρχονται από χώρες της Βόρειας Αφρικής, συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν διακρίσεις και εκμετάλλευση από αδίστακτους και εγκληματικούς εργοδότες ή ιδιοκτήτες ακινήτων. Εν τω μεταξύ, οι περιφερειακοί και εθνικοί πολιτικοί συχνά εμπλέκονται σε διαμάχες σχετικά με τη στέγαση των ανήλικων μεταναστών που έχουν φτάσει μόνοι τους στην Ισπανία.

Ωστόσο, παρά τις προκλήσεις αυτές, το γεγονός ότι η Ισπανία είναι μια πλουσιότερη χώρα, σε όρους ρευστότητας και ποικιλομορφίας, είναι μια αξιοζήλευτη θέση στην Ευρώπη, ιδίως όταν η Ισπανία συγκρίνεται με οικονομίες που δοκιμάζονται, όπως αυτές της Γερμανίας και της Βρετανίας.

Οι πιο θυελλώδεις εποχές μπορεί να είναι μπροστά μας, εκτιμά σε άρθρο της στον Guardian η María Ramírez δημοσιογράφος και αναπληρώτρια διευθύνουσα σύμβουλος του elDiario.es, ενός ειδησεογραφικού πρακτορείου στην Ισπανία. Ορισμένοι Ευρωπαίοι γείτονες, σημειώνει, παραμένουν οικονομικά αδύναμοι και η παγκόσμια ζήτηση θα μπορούσε να συρρικνωθεί εάν ο Ντόναλντ Τραμπ ξεκινήσει έναν διατλαντικό εμπορικό πόλεμο. Εάν επαναληφθεί μια κρίση της κλίμακας του κραχ του 2008, οι μετανάστες θα μπορούσαν να επιστρέψουν στις χώρες καταγωγής τους, αφήνοντας την Ισπανία με έναν γηράσκοντα πληθυσμό και ένα μειωμένο εργατικό δυναμικό για να στηρίξει τις συντάξεις και τις δημόσιες υπηρεσίες.

Διαβασε ακομα

Γίνεται ένας πρωθυπουργός να υπερασπίζεται τη μετανάστευση; Γίνεται!

Ωστόσο, η Ισπανία έχει καταφέρει να αναδειχθεί ως πρότυπο για το πώς η μετανάστευση μπορεί να μεταμορφώσει μια χώρα οικονομικά και κοινωνικά. Παρά τις προκλήσεις, η χώρα στέκεται ισχυρή και πιο πολυπολιτισμική από ποτέ, ενισχύοντας τις θέσεις της στην παγκόσμια σκηνή. Και, ενώ ορισμένοι οικονομικοί αναλυτές ανησυχούν για το μέλλον, η Ισπανία δείχνει ότι με σωστή διαχείριση και ανοιχτό μυαλό, η μετανάστευση μπορεί να αποτελέσει τον καταλύτη για μια πιο δυναμική και βιώσιμη οικονομία.

Η Ισπανία αποδεικνύει ότι η ιδεολογική ακαμψία απέναντι στους μετανάστες δεν είναι απλώς κοινωνικά αναχρονιστική, αλλά και οικονομικά κοντόφθαλμη. Οι χώρες που αναγνωρίζουν τη δύναμη της ποικιλομορφίας έχουν τα εργαλεία να ανθίσουν στον 21ο αιώνα.