Τις γυναίκες και τον αποξηραμένο μπακαλιάρο πρέπει να τους χτυπάς κάθε τρεις ημέρες για να έχουν νοστιμιά: αυτή η απαράδεκτη παροιμία ακουγόταν συχνά στη Νότια Κορέα, τη δεκαετία του 1960. Σε μια τέτοια κοινωνία με μισογυνιστικές και άκρως επικίνδυνες αντιλήψεις μεγάλωσε η Choi Mal-ja, η οποία στα 18 της χρόνια μπήκε στη φυλακή επειδή τόλμησε να αμυνθεί όταν ένας άντρας αποπειράθηκε να τη βιάσει.

Εξήντα χρόνια μετά, η Choi δίνει έναν τεράστιο αγώνα για να αναγνωριστεί η αδικία που υπέστη και να ακυρωθεί η καταδίκη της. Ο σκοπός, ωστόσο, πλέον δεν είναι μόνο να δικαιωθεί η ίδια: η 78χρονη ελπίζει ότι η απόδοση δικαιοσύνης θα ανοίξει τον δρόμο και για άλλες επιζώσες σε μια κοινωνία που παραμένει έντονα πατριαρχική, μέχρι και σήμερα.

Sieh dir diesen Beitrag auf Instagram an

Ein Beitrag geteilt von The Korea Times (@thekoreatimes_official)

Η νύχτα που άλλαξε τη ζωή της

Το 1964, στη μικρή πόλη Gimhae της επαρχίας South Gyeongsang, η Choi σταμάτησε για να βοηθήσει έναν άνδρα που ζητούσε οδηγίες. Μόλις του έδειξε τον δρόμο και γύρισε την πλάτη της για να φύγει, εκείνος την έριξε κάτω και της επιτέθηκε.

Σύμφωνα με τη μαρτυρία της, κάποια στιγμή, ένιωσε σαν να τη χτύπησε με σφυρί, έχασε προσωρινά τις αισθήσεις της και, όταν ξύπνησε, ο άντρας προσπαθούσε να της επιβληθεί σεξουαλικά, επιχειρώντας να τη φιλήσει με το ζόρι. Η Choi κατάφερε να γλυτώσει μόνο επειδή δάγκωσε και έκοψε περίπου 1,5 εκατοστό από τη γλώσσα του.

Αντί, ωστόσο, να αντιμετωπιστεί ως θύμα σεξουαλικής βίας, η Choi κατηγορήθηκε για βαριά σωματική βλάβη. Η μήνυση που κατέθεσε για απόπειρα βιασμού απορρίφθηκε από τους εισαγγελείς, ενώ η δική της υπόθεση προχώρησε.

Το 1965, καταδικάστηκε σε δέκα μήνες φυλάκιση και δύο χρόνια με αναστολή. Αντιθέτως, ο άνδρας που της επιτέθηκε καταδικάστηκε μόνο για παραβίαση κατοικίας και απειλές, με ποινή έξι μηνών και ένα έτος αναστολής.

Κατά τη διάρκεια της έρευνας και της δίκης, όπως αναφέρεται στο CNN, η Choi υποχρεώθηκε να αποδείξει την παρθενία της με ιατρικές εξετάσεις, τα αποτελέσματα των οποίων έγιναν δημόσια. Κάποιοι, μάλιστα, τη ρώτησαν αν ήθελε να παντρευτεί τον επίδοξο βιαστή της για να «διορθωθεί» η κατάσταση, καθώς θεωρούσαν πως καμία άλλη γυναίκα δεν θα ήθελε έναν άντρα με μισή γλώσσα.

Διαβασε ακομα

Η παράδοση που εξευτελίζει τις γυναίκες. Μπορεί μια ταινία να βάλει τέλος;

Ένα σύστημα ενάντια στις γυναίκες

Τη δεκαετία του ’60, η νοτιοκορεατική κοινωνία βίωνε ραγδαίες αλλαγές μετά τον πόλεμο της Κορέας. Παρ’ όλα αυτά, τα δικαιώματα των γυναικών θεωρούνταν «πολυτέλεια». Δεν υπήρχαν ούτε καν λέξεις να περιγράψουν την ενδοοικογενειακή βία – πόσο μάλλον νομοθεσία για την προστασία των επιζωσών.

Η Chung Chin-sung, καθηγήτρια Κοινωνιολογίας στο Seoul National University, εξηγεί πως την εποχή εκείνη οι γυναίκες θεωρούνταν υποστηρικτικά «εργαλεία» για τους άντρες – και όχι ισότιμα μέλη της κοινωνίας.

Η περίπτωση της Choi, μάλιστα, είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της ανισότητας.

Πέρασαν δεκαετίες σιωπής μέχρι η 78χρονη να αποφασίσει να μιλήσει ξανά δημόσια. Οι αλλαγές στην κοινωνία – και ιδιαίτερα η παγκόσμια εκστρατεία του #MeToo – ενθάρρυναν γυναίκες στη Νότια Κορέα να διεκδικήσουν δικαιοσύνη.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη DOL – Diário Online (@doldiarioonline)

Το 2020, με τη βοήθεια της οργάνωσης Korea Women’s Hot-Line, η Choi κατέθεσε αίτηση για επανεκδίκαση της υπόθεσης. Το δικαστήριο στην Busan την απέρριψε, κρίνοντας την αρχική απόφαση «αναπόφευκτη για την εποχή εκείνη».

Όμως, η Choi δεν το έβαλε κάτω: μαζί με υποστηρικτές της, διοργάνωσε διαμαρτυρίες και συγκέντρωσε πάνω από 15.000 υπογραφές. Για έναν μήνα, 42 άτομα συμμετείχαν σε σκυταλοδρομία διαμαρτυρίας έξω από το Ανώτατο Δικαστήριο.

Τελικά, τον Δεκέμβριο του 2023, ήρθε η δικαίωση: το Ανώτατο Δικαστήριο έκανε δεκτό το αίτημα επανεκδίκασης και έστειλε την υπόθεση πίσω στο Πρωτοδικείο της Busan.

Μια φωνή που επιμένει

Η υπόθεση της Choi πλέον διδάσκεται στα νομικά εγχειρίδια ως παράδειγμα «υπέρμετρης αυτοάμυνας». Η ελπίδα είναι ότι ο νέος γύρος της δίκης θα επαναπροσδιορίσει το τι σημαίνει αυτοάμυνα για τα θύματα σεξουαλικής ή/και ενδοοικογενειακής βίας.

Η Kim Su-jeong, από την Korea Women’s Hot-Line, πιστεύει πως η έκβαση της υπόθεσης μπορεί να επεκτείνει τα δικαιώματα των γυναικών να αμύνονται απέναντι στους βιαστές τους.

Το 2017, μια άλλη γυναίκα καταδικάστηκε επίσης επειδή δάγκωσε τον βιαστή της – γεγονός που δείχνει ότι οι νοοτροπίες αργούν να αλλάξουν. Ωστόσο, με την πίεση αυξάνεται, είναι πολλοί εκείνοι που θεωρούν πως η Choi θα δικαιωθεί – και μαζί με εκείνη, πολλές άλλες γυναίκες.

Διαβασε ακομα

Ο σκοτεινός κόσμος του μισογυνισμού στα social media

«Κάθε σταγόνα νερού διάβρωσε το βράχο»

Στην πρώτη της δήλωση μετά την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, η Choi ξέσπασε σε πανηγυρισμούς. «Κάθε σταγόνα νερού διάβρωσε το βράχο. Όταν άκουσα τα νέα, φώναξα “ζήτω”!» είπε συγκινημένη.

Στην επιστολή της προς το Δικαστήριο έγραψε:

«Πιστεύω ότι οι γυναίκες θα μπορέσουν να προστατευθούν από τη σεξουαλική βία και να δημιουργήσουν έναν κόσμο χωρίς σεξουαλικά εγκλήματα μόνο όταν τα δικαστήρια αναγνωρίσουν αδιαμφισβήτητα ποιος είναι το θύμα και ποιος ο θύτης – και όταν αναγνωρίσουν το δικαίωμα στην αυτοάμυνα».

Η τελική απόφαση του δικαστηρίου της Busan αναμένεται μέσα στους επόμενους μήνες. Ωστόσο, ανεξάρτητα από την έκβαση, η Choi Mal-ja έχει ήδη κερδίσει κάτι βαθύτερο: την αναγνώριση της ιστορίας της, την αλληλεγγύη χιλιάδων ανθρώπων, και – ίσως το σημαντικότερο – τον ρόλο της ως φάρος ελπίδας για τις επόμενες γενιές γυναικών.