«Απόλυτη αναγκαιότητα» για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ χαρακτήρισε, με ανάρτησή του στο Truth Social ο νεοεκλεγείς πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ τον έλεγχο της Γροιλανδίας, επαναφέροντας τη φιλοδοξία του να την αποκτήσει λίγο πριν γίνει ξανά ένοικος του Λευκού Οίκου.

Το ζήτημα αυτό το είχε αναδείξει και κατά την πρώτη θητεία του, θυμίζοντας την πρόθεσή του την οποία είχε δηλώσει ανοιχτά το 2019, κάνοντας λόγο για μια πιθανή «μεγάλη συναλλαγή ακινήτων» που θα ήταν «στρατηγικά ενδιαφέρουσα».

Η υπόθεση τότε είχε προκαλέσει διπλωματική κρίση με τη Δανία, κράτος μέλος του ΝΑΤΟ στην οποία ανήκει αυτή η παγωμένη περιοχή που έχει μέγεθος τέσσερις φορές μεγαλύτερο από της Γαλλίας.

Στις δηλώσεις Τραμπ το 2019 η – τότε και σήμερα – πρωθυπουργός της Δανίας Μέτε Φρεντέρικσεν χαρακτήρισε την πρόταση Τραμπ «παράλογη».

Αντιδρώντας ο Ρεπουμπλικάνος τότε πρόεδρος επέκρινε την απόρριψή της και ακύρωσε μια επίσημη επίσκεψη στην Κοπεγχάγη.

«Για λόγους εθνικής ασφάλειας και ελευθερίας σε όλο τον κόσμο, οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής πιστεύουν ότι η ιδιοκτησία και ο έλεγχος της Γροιλανδίας είναι απόλυτη αναγκαιότητα», έγραψε τώρα ο Τραμπ στο Truth Social για το τεράστιο αυτό νησί της Αρκτικής – ημιαυτόνομου τμήματος του Βασιλείου της Δανίας τα τελευταία 600 χρόνια.

Το μεγαλύτερο νησί του κόσμου, με έκταση πάνω από 2 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα, διαθέτει πλούσιους φυσικούς πόρους όπως πετρέλαιο, φυσικό αέριο και σπάνια ορυκτά. Κάτι που σε συνδυασμό με τη θέση της στην Αρκτική, καθιστούν τη Γροιλανδία κρίσιμο γεωπολιτικό «περιουσιακό στοιχείο».

Παράλληλα, η αμερικανική στρατιωτική βάση Pituffik Space Base, που βρίσκεται στο νησί, είναι στρατηγικής σημασίας για αποστολές αντιπυραυλικής άμυνας και διαστημικής επιτήρησης. Κατασκευάστηκε κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και παραμένει κλειδί για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ, αποτελώντας επίσης ένα βασικό τμήμα του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης για βαλλιστικούς πυραύλους.

Ιστορικό ενδιαφέρον και γεωπολιτικές βλέψεις

Το ενδιαφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών για τη Γροιλανδία κρατά από τη δεκαετία του 1940, όταν η κυβέρνηση του Χάρι Τρούμαν προσέφερε 100 εκατομμύρια δολάρια για την εξαγορά της από τη Δανία. Αν και η πρόταση απορρίφθηκε, η σημασία του νησιού παραμένει αμείωτη.

Η ιδέα επανήλθε στο προσκήνιο το 2019, κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ, με τη στήριξη πολιτικών όπως ο γερουσιαστής Τομ Κότον, ο οποίος υποστήριξε ότι η Γροιλανδία θα μπορούσε να ενισχύσει την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ, ιδιαίτερα λόγω της αυξανόμενης επιρροής της Κίνας στην Αρκτική.

Η περιουσία της Γροιλανδίας

Σημειώνεται ότι η Γροιλανδία αποτελεί αυτόνομο έδαφος της Δανίας από το 2009, ωστόσο διατηρεί δικαίωμα να κηρύξει ανεξαρτησία. Αν και τόσο πολιτικά, όσο και πολιτισμικά συνδέεται με την Ευρώπη, γεωγραφικά ανήκει στη Βόρεια Αμερική, ενώ έχει 57.000 κατοίκους, εκ των οποίων η πλειονότητα είναι αυτόχθονες Ινουίτ.

Η οικονομική αξία της Γροιλανδίας εκτιμάται παραπάνω από 1,7 τρισεκατομμύριο δολάρια, λαμβάνοντας υπόψη τους φυσικούς πόρους και τις υποδομές της. Όλα αυτά καθιστούν την πιθανότητα εξαγοράς από τις ΗΠΑ εξαιρετικά περίπλοκη, από τη στιγμή που στη μέση μπαίνουν και οι πολιτικοϊστορικές σχέσεις της Δανίας με το νησί.

Νοτιοανατολικά της Γροιλανδίας βρίσκονται ο Ατλαντικός Ωκεανός και η Ισλανδία, ανατολικά η Γροιλανδική Θάλασσα, βόρεια ο Αρκτικός Ωκεανός και δυτικά ο Κόλπος Μπάφιν και ο Καναδάς.

Η Γροιλανδία είναι το μεγαλύτερο νησί της Γης (αν θεωρήσουμε ότι η Αυστραλία αποτελεί το ηπειρωτικό τμήμα της Ωκεανίας) και η μεγαλύτερη εξαρτώμενη περιοχή του κόσμου, με βάση την έκταση. Περίπου το 81% της έκτασής της καλύπτεται από πάγο.

Από τις 21 Ιουνίου του 2009 η κυβέρνηση της Γροιλανδίας, απολαμβάνει μεγαλύτερη αυτονομία από τη Δανία, με περισσότερες αρμοδιότητες, ενώ έχει δικαίωμα εκμετάλλευσης των πλούσιων φυσικών πόρων του εδάφους της.

Τι σημαίνει αυτό για τη γεωπολιτική ισορροπία

Η αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος των ΗΠΑ για τη Γροιλανδία τονίζει τη στρατηγική σημασία της Αρκτικής, μιας περιοχής που βρίσκεται στο επίκεντρο της κλιματικής κρίσης, αλλά και της αυξανόμενης γεωπολιτικής αντιπαλότητας.

Κίνα, Ρωσία και ΗΠΑ διεκδικούν όλο και περισσότερο επιρροή στην περιοχή, καθιστώντας τη Γροιλανδία μήλο της Έριδος.

Ο Τραμπ είναι αποφασισμένος να προωθήσει την εξαγορά του νησιού ως κομμάτι μιας ευρύτερης στρατηγικής για την ενίσχυση της αμερικανικής παρουσίας στην Αρκτική και την προστασία των στρατηγικών συμφερόντων των ΗΠΑ.

«Η Γροιλανδία είναι δική μας»

Η δήλωσή του πάντως προκάλεσε την άμεση αντίδραση από τον πρωθυπουργό της Γροιλανδίας, Μούτε Έγκεντε, ο οποίος ξεκαθάρισε πως η Γροιλανδία «δεν είναι προς πώληση».

«Η Γροιλανδία είναι δική μας» απάντησε μέσω Facebook, προσθέτοντας: «Δεν είμαστε προς πώληση, και δεν θα είμαστε ποτέ. Δεν πρέπει να εγκαταλείψουμε τον μακροχρόνιο αγώνα μας για ελευθερία. Ωστόσο, πρέπει να παραμείνουμε ανοιχτοί στη συνεργασία και το διεθνές εμπόριο, και ιδιαίτερα με τους γείτονές μας».

Το υπουργείο Εξωτερικών της Δανίας και το γραφείο της Φρεντέρικσεν δεν ήταν άμεσα διαθέσιμα για να σχολιάσουν τις δηλώσεις Τραμπ.

Η χθεσινή ανάρτηση Τραμπ συνοδευόταν από την ανακοίνωση διορισμού του επόμενου πρέσβη των ΗΠΑ στην Κοπεγχάγη, του Κεν Χάουερι, Αμερικανού πρώην πρέσβη στη Σουηδία, χρηματοδότη και συνιδρυτή της PayPal.

Διαβασε ακομα

Γιατί ο Τραμπ θέλει να αλλάξει το όνομα του ψηλότερου βουνού της βόρειας Αμερικής

Ο πρώην και μέλλων πρόεδρος των ΗΠΑ, νωρίτερα το Σαββατοκύριακο, απείλησε να ανακτήσει τον έλεγχο της Διώρυγας του Παναμά.

Αυτόνομη από το 1979, η Γροιλανδία, με πληθυσμό 56.000 κατοίκους, έχει τεράστια έκταση σχεδόν 2,2 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων, έχει τη σημαία της, τη γλώσσα της, τον πολιτισμό της, τους θεσμούς της και πρωθυπουργό.

Οι φυσικοί της πόροι (πετρέλαιο, αέριο, χρυσός, διαμάντι, ουράνιο, ψευδάργυρος, μόλυβδος) και η υπερθέρμανση του πλανήτη, που ανοίγει νέους θαλάσσιους δρόμους, διεγείρουν τις επιθυμίες των Ηνωμένων Πολιτειών, της Κίνας και της Ρωσίας ιδιαίτερα.

Το Νουούκ, η πρωτεύουσα της Γροιλανδίας, απέκτησε πρόσφατα έναν νέο διάδρομο προσγείωσης απογείωσης ώστε να μπορούν να φτάνουν μεγαλύτερα αεροσκάφη και η χώρα να αναπτύξει τον κλάδο του τουρισμού. Από το καλοκαίρι του 2025, η πρωτεύουσα θα συνδέεται με τη Νέα Υόρκη με δύο αεροπορικές πτήσεις την εβδομάδα.