Οι πάπες συνήθως θάβονται μέσα στην πόλη του Βατικανού, κάτω από τη Βασιλική του Αγίου Πέτρου. Όμως, ο πάπας Φραγκίσκος θα είναι ο πρώτος ποντίφικας σε περισσότερο από έναν αιώνα που θα ταφεί εκτός Βατικανού, καθώς ζήτησε έναν απλό τάφο λίγα χιλιόμετρα μακριά, στη Βασιλική της Σάντα Μαρία Ματζόρε.

Η κηδεία του Φραγκίσκου θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο (26/04) στην Πλατεία του Αγίου Πέτρου, πριν το σώμα του μεταφερθεί στη βασιλική, στην άλλη πλευρά του ποταμού Τίβερη στο κέντρο της Ρώμης, για την ταφή.

Η επιθυμία του Πάπα Φραγκίσκου να ταφεί στη Βασιλική της Σάντα Μαρία Ματζόρε, και όχι στις παπικές κρύπτες του Αγίου Πέτρου, σηματοδοτεί μια ρήξη με την παράδοση και ένα τελευταίο μήνυμα απλότητας.

Ο ποντίφικας, που έφυγε από τη ζωή την Δευτέρα του Πάσχα (21/04) σε ηλικία 88 ετών, είχε συνδέσει στενά το όνομά του με την ταπεινότητα και την εγγύτητα με τους φτωχούς, και η επιλογή του αυτή φαίνεται να συνάδει με το πνεύμα του.

«Ο τάφος πρέπει να είναι στη γη, απλός, χωρίς ιδιαίτερη διακόσμηση και με τη μόνη επιγραφή: Φραγκίσκος», ανέφερε ο ποντίφικας στη διαθήκη του, που δημοσιεύτηκε από το Βατικανό. Είπε επίσης ότι τα έξοδα της ταφής του θα καλυφθούν «από ένα ποσό που παρέχεται από έναν ευεργέτη».

Όμως ο Φραγκίσκος είχε αποκαλύψει τα σχέδιά του να ταφεί εκεί από τον Δεκέμβριο του 2023, εξηγώντας ότι ένιωθε μια πολύ ισχυρή σύνδεση με τη βασιλική. «Θέλω να ταφώ στη Σάντα Μαρία Ματζόρε», είχε πει ο Φραγκίσκος.

«Γιατί είναι η μεγάλη μου αφοσίωση». Ένα «μέρος είναι ήδη έτοιμο» για την ταφή του, έλεγε ο πάπας το 2023, προσθέτοντας ότι εργαζόταν για τον εξορθολογισμό των παπικών κηδειών. «Τις απλοποιήσαμε αρκετά», είπε ο Φραγκίσκος. «Θα κάνω την πρεμιέρα του νέου τελετουργικού», πρόσθεσε χαμογελώντας εκείνη την εποχή.

Γιατί στη Σάντα Μαρία Ματζόρε

Η Σάντα Μαρία Ματζόρε, μία από τις τέσσερις παπικές βασιλικές της Ρώμης, υπήρξε σημείο αναφοράς για τον Φραγκίσκο. Ως ιερέας, και στη συνέχεια ως καρδινάλιος, ο Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο επισκεπτόταν πάντα τη Σάντα Μαρία Ματζόρε, συνήθως τα πρωινά της Κυριακής για να προσευχθηθεί και να τιμήσει την Παναγία.

Μάλιστα σε μια επίσκεψη, πριν γίνει πάπας, ο Μπεργκόλιο είχε μια στενή επαφή με έναν ύποπτο πορτοφολά. Αυτό όμως δεν αμαύρωσε την εμπειρία του.

Χρόνια αργότερα, τον Μάρτιο του 2013, το πρωί μετά την ανάδειξή του σε Πάπα Φραγκίσκο, ένα όνομα που επέλεξε προς τιμήν του Φραγκίσκου της Ασίζης, του Ιταλού αγίου που απαρνήθηκε μια ζωή πολυτέλειας για να βοηθήσει τους φτωχούς, έφυγε κρυφά από το Βατικανό για να προσευχηθεί στη Σάντα Μαρία Ματζόρε.

Έκτοτε, επισκεπτόταν συχνά τη βασιλική πριν και μετά τα ταξίδια στο εξωτερικό, καθώς και μετά από παραμονές στο νοσοκομείο, για να προσευχηθεί στην πιο σημαντική βυζαντινή εικόνα της Παναγίας, τη Salus Populi Romani, στην οποία εμπιστευόταν την προστασία των αποστολικών του ταξιδιών, σύμφωνα με την παράδοση των Ιησουιτών.

Διαβασε ακομα

Η τελευταία επιθυμία του Πάπα Φραγκίσκου: Στο χώμα, με την επιγραφή “Franciscus”

Η ταφή του Φραγκίσκου θα πραγματοποιηθεί σε μια μικρή κόγχη, που μέχρι πρότινος χρησιμοποιούνταν για την αποθήκευση κηροπηγίων, αποδεικνύοντας την επιθυμία του για μια λιτή τελετή.

Όπως ο ίδιος είχε αποκαλύψει, θεωρούσε τις παπικές κηδείες υπερβολικά επιδεικτικές και προτιμούσε μια ταφή που θα τον έφερνε πιο κοντά στην εικόνα ενός «ποιμένα».

Η επιλογή της Σάντα Μαρία Ματζόρε δεν είναι τυχαία. Ο Φραγκίσκος είχε εκφράσει την «μεγάλη αφοσίωσή» του στη Μαρία, τη μητέρα του Θεού, ενώ η ιστορία της βασιλικής, φέρει στοιχεία της απλότητας που ο ποντίφικας προωθούσε.

Και ο Πάπας Φραγκίσκος δεν είναι ο μόνος διάσημος που είναι θαμμένος εκεί. Στην απέναντι πλευρά της βασιλικής βρίσκεται ο τάφος του Ιταλού γλύπτη και αρχιτέκτονα του 17ου αιώνα Τζαν Λορέντσο Μπερνίνι.

Ο κάποτε παραμελημένος λόφος Εσκουιλίνος όπου βρίσκεται η βασιλική, είναι πλέον μια πολυπληθής, πολυπολιτισμική γειτονιά όπου τα τελευταία χρόνια έχουν εγκατασταθεί πολλοί ηθοποιοί και σκηνοθέτες.

Την επομένη του θανάτου του ποντίφικα, η Βασιλική της Σάντα Μαρία Ματζόρε ήταν πολύ πιο πολυσύχναστη από το συνηθισμένο, με θρηνούντες, πιστούς και άλλους επισκέπτες να συρρέουν κατά εκατοντάδες ενδιαφερόμενοι να δουν από κοντά ένα μέρος που αγάπησε ο Πάπας Φραγκίσκος. Η ατμόσφαιρα ήταν γεμάτη συγκίνηση αλλά όχι θλιβερή και η απογευματινή λειτουργία ξεκίνησε με ένα κουιντέτο χάλκινων πνευστών και φωτεινή μουσική οργάνου.

Η εμβληματική βασιλική της Ρώμης

Η γεμάτη φως βασιλική, αν και λιγότερο γνωστή από τον Άγιο Πέτρο στο Βατικανό, είναι ένα εξίσου επιβλητικό μέρος με πλούσια ιστορία και καλλιτεχνική αξία. Η επιλογή του Φραγκίσκου να ταφεί εκεί, προσδίδει στην βασιλική μια νέα, συμβολική σημασία, ενώ αναμένεται να αυξήσει την επισκεψιμότητα προσκυνητών και τουριστών.

Ενώ ο τάφος του Φραγκίσκου θα είναι ταπεινός, η βασιλική από πάνω του λάμπει από το φως του ήλιου και το χρυσό. Κατά την είσοδό τους, οι επισκέπτες μπορούν να θαυμάσουν τα εκπληκτικά μπλε και χρυσά ψηφιδωτά που έφερε από την Αμερική ο Χριστόφορος Κολόμβος. Υπάρχει επίσης ένα παρεκκλήσι σχεδιασμένο από τον Μιχαήλ Άγγελο.

Η οροφή είναι καλυμμένη με επιχρυσωμένο ξύλο και το φως εισρέει από τα ψηλά παράθυρα για να φωτίσει τα περίτεχνα ψηφιδωτά που πλαισιώνουν τον κεντρικό κλίτος.

Τοποθετημένη στην κορυφή ενός από τους επτά λόφους πάνω στους οποίους χτίστηκε η αρχαία Ρώμη, η Σάντα Μαρία Ματζόρε είναι μία από τις τέσσερις παπικές βασιλικές. Το καμπαναριό της είναι το ψηλότερο στην ιταλική πρωτεύουσα, φτάνοντας σε ύψος τα 75 μέτρα, και η θέση της στον λόφο την καθιστά το υψηλότερο σημείο της πόλης.

Ο θρύλος λέει ότι η Παναγία εμφανίστηκε τόσο στον Πάπα Λιβέριο όσο και σε έναν Ιταλό αριστοκράτη, ζητώντας να χτιστεί η εκκλησία προς τιμήν της σε ένα μέρος που θα αποκαλυπτόταν θαυματουργά.

Ο λόφος Εσκουιλίνος της Ρώμης προσδιορίστηκε ως το σημείο αφού έπεσε χιόνι στην κορυφή του τον Αύγουστο του 358, στο αποκορύφωμα του καλοκαιριού. Στη σύγχρονη εποχή, ένας εορτασμός που σηματοδοτεί το «Θαύμα του Χιονιού» πραγματοποιείται στη βασιλική στις 5 Αυγούστου κάθε χρόνο.

Η εκκλησία, όπως είναι σήμερα, έγινε κατά παραγγελία του Πάπα Σίξτου του Γ’ το έτος 431. Τα ψηφιδωτά χρονολογούνται από εκείνη την εποχή και το εσωτερικό διαθέτει επίσης κλασικούς κίονες που λεηλατήθηκαν από άλλα κτήρια, αν και είναι περικυκλωμένο από μια νεοκλασική πρόσοψη που χτίστηκε το 1700.

Ένας Πάπας που σπάει τις παραδόσεις και μετά θάνατον

Αν και επτά άλλοι πάπες είναι θαμμένοι στη Σάντα Μαρία Ματζόρε, ο Φραγκίσκος θα είναι ο πρώτος που δεν θα ταφεί στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου από τον Λέοντα ΙΓ’, ο οποίος πέθανε το 1903 και ετάφη στη Βασιλική του Σαν Τζιοβάνι στο Λατεράνο. Ο τελευταίος πάπας που θάφτηκε στη Σάντα Μαρία Ματζόρε ήταν ο Κλήμης Θ’, το 1669.

Αυτή δεν είναι η μόνη φορά που ο πάπας έχει σπάσει την παράδοση: Ο Φραγκίσκος αρνήθηκε επίσης να ζήσει στο Αποστολικό Παλάτι, την επίσημη παπική κατοικία, επιλέγοντας αντ’ αυτού να ζήσει σε ένα μικρό διαμέρισμα στον ξενώνα του Βατικανού, τη Σάντα Μάρτα.

Διαβασε ακομα

Πώς ο Πάπας Φραγκίσκος έγινε ένα απρόσμενο fashion icon

Σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, ήταν γνωστός για την αποφυγή των πολυτελειών. Ως καρδινάλιος στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής, ήταν γνωστός για το ότι έπαιρνε το μετρό αντί να χρησιμοποιεί αυτοκίνητο με σοφέρ. Αργότερα στην καριέρα του, ταξίδευε για να εργαστεί στο Βατικανό με ένα απλό μπλε Ford Focus.

Με πληροφορίες από CNN, Guardian