Αφού οι Ταλιμπάν περιόρισαν τη δυνατότητα των Αφγανών γυναικών να εργάζονται, να σπουδάζουν και να κυκλοφορούν δημόσια, ορισμένες αρχικά αψήφησαν τους νέους αυτούς κανόνες, βγαίνοντας στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν. Σύντομα, όμως, όσες συγκεντρώθηκαν στην πρωτεύουσα Καμπούλ και σε άλλες μεγάλες πόλεις του Αφγανιστάν για να απαιτήσουν «φαγητό, δουλειά, ελευθερία», ένιωσαν την πλήρη δύναμη των Ταλιμπάν.

Οι διαδηλώτριες λένε ότι ξυλοκοπήθηκαν, κακοποιήθηκαν, φυλακίστηκαν και απειλήθηκαν ακόμα και με θάνατο με λιθοβολισμό. Το BBC μίλησε με τρεις γυναίκες που αμφισβήτησαν την κυβέρνηση των Ταλιμπάν, αφού αυτή άρχισε να θέτει περιορισμούς στην ελευθερία των γυναικών μετά την κατάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν στις 15 Αυγούστου 2021.

Πορεία στην Καμπούλ

Όταν οι μαχητές Ταλιμπάν κατέλαβαν την Καμπούλ στις 15 Αυγούστου 2021, η ζωή της Ζάκια άρχισε να καταρρέει. Ήταν ο άνθρωπος στον οποίο η οικογένειά της βασιζόταν οικονομικά για να ζήσει πριν οι Ταλιμπάν επιστρέψουν στην εξουσία – αλλά γρήγορα έχασε τη δουλειά της μόλις ανέλαβαν οι Ταλιμπάν.

Η Ζάκια (η οποία χρησιμοποιεί ψευδώνυμο) συμμετείχε σε μια διαμαρτυρία περισσότερο από ένα χρόνο αργότερα, τον Δεκέμβριο του 2022. Ήταν η πρώτη της ευκαιρία να εκφράσει την οργή της για την απώλεια του δικαιώματος στην εργασία και στην εκπαίδευση.

Οι διαδηλώτριες έκαναν πορεία προς το Πανεπιστήμιο της Καμπούλ, που είχε επιλεγεί για τη συμβολική του σημασία, αλλά τις σταμάτησαν πριν φτάσουν στον προορισμό τους.

Η Ζάκια φώναζε δυνατά συνθήματα όταν η οπλισμένη αστυνομία των Ταλιμπάν έβαλε τέλος στη βραχύβια εξέγερσή της.

«Ένας από αυτούς έστρεψε το όπλο του ακριβώς στο στόμα μου και απείλησε να με σκοτώσει επί τόπου αν δεν το βούλωνα», θυμάται.

Η Ζάκια είδε άλλες διαμαρτυρόμενες να μπαίνουν σε ένα όχημα.

Διαβασε ακομα

Όταν μια Αφγανή ερωτεύτηκε το ποδόσφαιρο, κανένας Ταλιμπάν δεν κατάφερε να τη σταματήσει

«Αντιστάθηκα. Μου έστριψαν τα χέρια», λέει. «Με τραβούσαν οι Ταλιμπάν που προσπαθούσαν να με βάλουν στο όχημά τους και άλλες συναδέλφισσες διαδηλώτριες που προσπαθούσαν να με απελευθερώσουν».

Στο τέλος, η Ζάκια κατάφερε να ξεφύγει – αλλά αυτό που είδε εκείνη την ημέρα την άφησε τρομοκρατημένη για το μέλλον.

«Η βία δεν γινόταν πια πίσω από κλειστές πόρτες», λέει, «γινόταν στους δρόμους της πρωτεύουσας Καμπούλ σε κοινή θέα».

Συλλήψεις και γροθιές

Η Μαριάμ (όχι το πραγματικό της όνομα) και η 23χρονη φοιτήτρια Παρουάνα Ιμπραχίμχαιλ Νιτζράμπι ήταν μεταξύ των πολλών Αφγανών διαδηλωτριών που συνελήφθησαν μετά την κατάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν.

Ως χήρα και μοναδική τροφός των παιδιών της, η Μαριάμ φοβόταν ότι δεν θα ήταν σε θέση να συντηρήσει την οικογένειά της όταν οι Ταλιμπάν εισήγαγαν κανόνες που περιόριζαν τη δυνατότητα των γυναικών να εργάζονται.

امید دوباره به زندگی🤲🏻 pic.twitter.com/D2X9P5MM0m

— —Parwana Ibrahimkhail—Nijrabi (@parwananijrabi) March 1, 2022

Συμμετείχε σε μια διαμαρτυρία τον Δεκέμβριο του 2022. Αφού είδε να συλλαμβάνονται άλλες διαδηλώτριες, προσπάθησε να διαφύγει, αλλά δεν πρόλαβε να ξεφύγει εγκαίρως.

«Με τράβηξαν με τη βία έξω από το ταξί, έψαξαν την τσάντα μου και βρήκαν το τηλέφωνό μου», θυμάται.

Όταν αρνήθηκε να δώσει στους αξιωματούχους των Ταλιμπάν τον κωδικό πρόσβασής της, λέει ότι ένας από αυτούς τη γρονθοκόπησε τόσο δυνατά που νόμισε ότι έσπασε το τύμπανο του αυτιού της.

Στη συνέχεια έψαξαν τα βίντεο και τις φωτογραφίες στο τηλέφωνό της.

«Έγιναν έξαλλοι και με άρπαξαν τραβώντας με από τα μαλλιά», λέει. «Έπιασαν τα χέρια και τα πόδια μου και με πέταξαν στο πίσω μέρος του Ranger τους».

Διαβασε ακομα

Στενεύουν τα τείχη για τις γυναίκες στο Αφγανιστάν

«Ήταν πολύ βίαιοι και με αποκαλούσαν επανειλημμένα πόρνη», συνεχίζει η Μαριάμ. «Μου πέρασαν χειροπέδες και μου έβαλαν μια μαύρη σακούλα στο κεφάλι, δεν μπορούσα να αναπνεύσω».

Ένα μήνα αργότερα, η Παρουάνα αποφάσισε και αυτή να διαμαρτυρηθεί κατά των Ταλιμπάν, μαζί με μια ομάδα συμφοιτητών της, οργανώνοντας αρκετές πορείες.

Αλλά και η δική τους δράση αντιμετωπίστηκε με γρήγορα αντίποινα.«Άρχισαν να με βασανίζουν από τη στιγμή που με συνέλαβαν», λέει η Παρουάνα.

Την ανάγκασαν να καθίσει ανάμεσα σε δύο άνδρες ένοπλους φρουρούς. «Όταν αρνήθηκα να κάτσω εκεί, με μετέφεραν μπροστά, μου έβαλαν μια κουβέρτα στο κεφάλι και με σημάδεψαν με το όπλο και μου είπαν να μην κουνηθώ».

Η Παρουάνα άρχισε να αισθάνεται «αδύναμη και σαν κινούμενη νεκρή» ανάμεσα σε τόσους πολλούς βαριά οπλισμένους άνδρες. «Το πρόσωπό μου ήταν μουδιασμένο καθώς με χαστούκισαν τόσες πολλές φορές. Ήμουν τόσο φοβισμένη, που όλο μου το σώμα έτρεμε».

Διαβασε ακομα

Η Μαλάλα Γιουσαφζάι έκανε ντεμπούτο ως ηθοποιός σε βρετανική σειρά

Ζωή στη φυλακή

Η Μαριάμ, η Παρουάνα και η Ζάκια είχαν πλήρη επίγνωση των πιθανών συνεπειών της δημόσιας διαμαρτυρίας. Η Παρουάνα λέει ότι δεν περίμενε ποτέ ότι οι Ταλιμπάν θα της «συμπεριφέρονταν σαν άνθρωπο». Αλλά λέει ότι εξακολουθούσε να είναι έκπληκτη από την εξευτελιστική μεταχείρισή της.

Το πρώτο της γεύμα στη φυλακή την άφησε σε κατάσταση σοκ. «Ένιωσα ένα αιχμηρό πράγμα να γρατζουνάει τον ουρανίσκο μου», λέει. «Όταν το κοίταξα, ήταν ένα καρφί – έκανα εμετό». Στα επόμενα γεύματα βρήκε τρίχες και πέτρες.

یلدا، آئین نیاکان مان را گرامی میداریم!
شب یلدا/چله درس ساده‌ای دارد: این‌که طولانی‌ترین شبی را نیز پایانی هست.
به امید روشنایی و آزادی!
یلدای تان مبارک. pic.twitter.com/cizN6dQzwL

— —Parwana Ibrahimkhail—Nijrabi (@parwananijrabi) December 21, 2023

Η Παρουάνα λέει ότι της είπαν ότι θα λιθοβοληθεί μέχρι θανάτου, με αποτέλεσμα να κλαίει για να κοιμηθεί τη νύχτα και να βλέπει όνειρα ότι θα λιθοβοληθεί φορώντας κράνος.

Η 23χρονη κατηγορήθηκε για προώθηση της ανηθικότητας, της πορνείας και της διάδοσης της δυτικής κουλτούρας και έμεινε στη φυλακή για περίπου ένα μήνα.

Η Μαριάμ κρατήθηκε σε μια μονάδα ασφαλείας για αρκετές ημέρες, όπου ανακρίθηκε με μια μαύρη σακούλα να καλύπτει το κεφάλι της. «Άκουγα διάφορους ανθρώπους, ένας με κλωτσούσε και με ρωτούσε ποιος με πλήρωσε για να οργανώσω [τη] διαμαρτυρία», θυμάται. «Ο άλλος με γρονθοκοπούσε και με ρωτούσε για ποιον δουλεύω».

Η Μαριάμ λέει ότι είπε στους ανακριτές της ότι ήταν χήρα που χρειαζόταν δουλειά για να θρέψει τα παιδιά της – αλλά λέει ότι οι απαντήσεις της αντιμετωπίστηκαν με περισσότερη βία.

Διαβασε ακομα

Γιάννης Μπεχράκης: Κανείς δεν θα μπορεί να πει “δεν γνώριζα”

Εξομολόγηση και απελευθέρωση

Η Παρουάνα και η Μαριάμ απελευθερώθηκαν χωριστά μετά από παρέμβαση οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τοπικών γερόντων και δεν ζουν πλέον στο Αφγανιστάν.

Και οι δύο λένε ότι εξαναγκάστηκαν να υπογράψουν ομολογίες με τις οποίες παραδέχονταν την ενοχή τους και υπόσχονταν να μην συμμετάσχουν σε διαδηλώσεις κατά των Ταλιμπάν.

Οι άνδρες συγγενείς τους υπέγραψαν επίσης επίσημα έγγραφα με τα οποία δεσμεύονταν ότι οι γυναίκες δεν θα έπαιρναν μέρος σε άλλες διαδηλώσεις.

Αυτοί οι ισχυρισμοί τέθηκαν από το BBC στον Ζαμπιχουλάχ Μουτζαχίντ, ανώτερο εκπρόσωπο της κυβέρνησης των Ταλιμπάν, ο οποίος επιβεβαίωσε ότι συνελήφθησαν γυναίκες διαδηλώτριες, αλλά αρνήθηκε ότι τους φέρθηκαν άσχημα.

«Ορισμένες από τις γυναίκες που συνελήφθησαν συμμετείχαν σε δραστηριότητες που στρέφονταν κατά της κυβέρνησης και κατά της δημόσιας ασφάλειας», δήλωσε.

Αμφισβητεί τον ισχυρισμό των γυναικών και αρνείται ότι χρησιμοποιήθηκαν βασανιστήρια: «Δεν υπάρχει ξυλοδαρμός σε καμία από τις φυλακές του Ισλαμικού Κράτους και το φαγητό τους είναι επίσης εγκεκριμένο από τις ιατρικές μας ομάδες».

Διαβασε ακομα

Ο πόλεμος είναι ακόμα στο Αφγανιστάν και σκοτώνει τα παιδιά

Έλλειψη βασικών εγκαταστάσεων

Οι συνεντεύξεις του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με ορισμένες διαδηλώτριες μετά την απελευθέρωσή τους επιβεβαίωσαν τις μαρτυρίες που έφτασαν στο BBC.

«Οι Ταλιμπάν χρησιμοποιούν όλα τα είδη βασανιστηρίων και βάζουν ακόμη και τις οικογένειές τους να πληρώνουν για αυτές τις διαμαρτυρίες, μερικές φορές τις φυλακίζουν μαζί με τα παιδιά τους σε φρικτές συνθήκες», δήλωσε η Φεριστάχ Αμπάσι της HRW.

Ο ερευνητής της Διεθνούς Αμνηστίας Ζαμάν Σολτάνι, ο οποίος μίλησε με αρκετές διαδηλώτριες μετά την απελευθέρωσή τους, δήλωσε ότι οι φυλακές στερούνται βασικών εγκαταστάσεων. «Δεν υπάρχει σύστημα θέρμανσης το χειμώνα, οι κρατούμενες δεν λαμβάνουν καλό ή αρκετό φαγητό και τα θέματα υγείας και ασφάλειας δεν λαμβάνονται καθόλου υπόψη», δήλωσε ο Σολτάνι.

Λαχτάρα για μια φυσιολογική ζωή

Περίπου την εποχή της ανάληψης της εξουσίας, οι Ταλιμπάν δήλωσαν ότι οι γυναίκες μπορούν να συνεχίσουν να εργάζονται και να πηγαίνουν στο σχολείο, με την επιφύλαξη ότι αυτό θα μπορούσε να συμβεί μόνο σύμφωνα με την αφγανική κουλτούρα και το νόμο της Σαρία.

Συνεχίζουν να επιμένουν ότι η απαγόρευση της φοίτησης των κοριτσιών στο σχολείο πέραν της έκτης τάξης είναι προσωρινή, αλλά δεν έχουν δεσμευτεί σταθερά για την επαναλειτουργία των σχολείων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για κορίτσια.

Επιστρέφοντας στο Αφγανιστάν, η Ζακία πήρε ένα ακόμη ρίσκο και ξεκίνησε ένα κέντρο διδασκαλίας στο σπίτι για την εκπαίδευση νεαρών κοριτσιών. Και αυτό απέτυχε.

Διαβασε ακομα

«Παιδικές διαδρομές σε καιρό πολέμου»: Ασυνόδευτα προσφυγόπουλα έγραψαν ένα συγκλονιστικό βιβλίο

«Αισθάνονται ότι απειλούνται από μια ομάδα νεαρών γυναικών που συγκεντρώνονται σε ένα μέρος σε τακτική βάση», λέει η ίδια, με τη φωνή της γεμάτη θλίψη. «Οι Ταλιμπάν κατάφεραν να κάνουν αυτό που ήθελαν. Είμαι φυλακισμένη στο ίδιο μου το σπίτι».

Εξακολουθεί να συναντά τις συναδέλφισσές της ακτιβίστριες, αλλά δεν σχεδιάζουν καμία διαμαρτυρία. Δημοσιεύουν περιστασιακά δηλώσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χρησιμοποιώντας ένα ψευδώνυμο.

Στην ερώτηση για τα όνειρά της για το Αφγανιστάν, ξεσπά σε δάκρυα. «Δεν μπορώ να κάνω τίποτα. Δεν υπάρχουμε πια, οι γυναίκες έχουν απομακρυνθεί από τη δημόσια ζωή», λέει. «Το μόνο που θέλαμε ήταν τα βασικά μας δικαιώματα, μήπως είναι πολλά αυτά που ζητάμε;».

Με πληροφορίες από BBC