Το αρχαιότερο χρονολογικά κρασί που έχει ανακαλυφθεί ποτέ στην αρχική του, υγρή μορφή, βρέθηκε, μέσα σε ασύλητο ρωμαϊκό τάφο στη νότια Ισπανία, και το χρώμα του είναι κοκκινοκαφέ. Αυτό οφείλεται στις χημικές αντιδράσεις επί 2.000 χρόνια – από όταν το τότε λευκό κρασί χύθηκε σε μία νεκρική λάρνακα.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η τεφροδόχος περιείχε επίσης, μεταξύ άλλων, τα αποτεφρωμένα οστά ενός Ρωμαίου άνδρα.

Η ανάλυση από ειδικούς στο Πανεπιστήμιο της Κόρδοβα έδειξε ότι το αρχαίο καστανόξανθο υγρό μέσα στην τεφροδόχο – το οποίο βρέθηκε σε έναν σπάνιο, ανέγγιχτο ρωμαϊκό τάφο που ανακαλύφθηκε κατά λάθος στην πόλη Carmona της Ανδαλουσίας πριν από πέντε χρόνια – είναι τοπικό κρασί που μοιάζει με σέρι.

Πριν από την ανακάλυψη, η οποία αναφέρεται στο Journal of Archaeological Science: Reports, το παλαιότερο κρασί που είχε ανακαλυφθεί σε υγρή κατάσταση ήταν ένα μπουκάλι Speyer, το οποίο βρέθηκε σε έναν ρωμαϊκό τάφο κοντά στη γερμανική πόλη Speyer το 1867 και χρονολογείται περίπου από το 325 μ.Χ.

Oldest wine ever discovered in liquid form found in urn with Roman remains https://t.co/rMcoPqy2yM

— The Guardian (@guardian) June 18, 2024

Η ισπανική λάρνακα ανακτήθηκε το 2019 αφού μια οικογένεια που έκανε εργασίες στο σπίτι της στην Carmona, έπεσε πάνω σε έναν βυθισμένο αρχαίο τάφο. «Είναι ένας βυθισμένος τάφος που ανασκάφηκε από τον βράχο, γεγονός που του επέτρεψε να παραμείνει όρθιος για 2.000 χρόνια», δήλωσε ο José Rafael Ruiz Arrebola, οργανικός χημικός στο Πανεπιστήμιο της Κόρδοβα που ηγήθηκε της ανάλυσης του κρασιού.

«Πρέπει να επιβραβεύσουμε τους ιδιοκτήτες του σπιτιού που κάλεσαν αμέσως το αρχαιολογικό τμήμα της πόλης. Οι αρχαιολόγοι συνειδητοποίησαν γρήγορα ότι ο τάφος ήταν απίστευτα ασυνήθιστος επειδή δεν είχε συληθεί – οι Ρωμαίοι ήταν περήφανοι, ακόμα και όταν πέθαιναν, και συνήθιζαν να χτίζουν νεκρικά μνημεία, όπως πύργους, πάνω από τους τάφους τους για να τους βλέπουν οι άνθρωποι. Ήθελαν να μείνουν στις μνήμες των ανθρώπων».

Ο τάφος περιείχε οκτώ ταφικές κόγχες, έξι από τις οποίες έφεραν τεφροδόχους από ασβεστόλιθο, ψαμμίτη ή γυαλί και μόλυβδο. Κάθε τεφροδόχος περιείχε τα αποτεφρωμένα υπολείμματα οστών από ένα μεμονωμένο άτομο και δύο από τις τεφροδόχους έφεραν τα ονόματα του νεκρού: Hispanae και Senicio.

Αν και ο τάφος έγινε πρωτοσέλιδο πέρυσι, όταν οι ερευνητές ανακοίνωσαν ότι βρήκαν ένα κρυστάλλινο μπουκάλι σε μια από τις τεφροδόχους που περιείχε ένα ρωμαϊκό άρωμα 2.000 ετών, δεν είχε αποκαλύψει όλα τα μυστικά του: «Υπήρξε μια ακόμη μεγαλύτερη έκπληξη όταν οι αρχαιολόγοι άνοιξαν την τεφροδόχο και είδαν ότι ήταν γεμάτη υγρό», είπε ο Ruiz Arrebola.

«Η τεφροδόχος περιείχε επίσης τα αποτεφρωμένα οστά ενός άνδρα και ένα χρυσό δαχτυλίδι διακοσμημένο με έναν δικέφαλο Ιανό. Το δαχτυλίδι τοποθετήθηκε εκεί μετά και ο νεκρός δεν το φορούσε όταν αποτεφρώθηκε. Εντοπίστηκαν επίσης υπολείμματα από τα μεταλλικά πόδια του κρεβατιού στο οποίο πιθανώς αποτεφρώθηκε το σώμα».

Διαβασε ακομα

Ποιους θυσίαζαν οι Μάγια; Αρχαίο DNA αποκαλύπτει κάτι απροσδόκητο

Μόλις ο Ruiz Arrebola και η ομάδα του διαπίστωσαν ότι τα πέντε περίπου λίτρα κοκκινωπού υγρού στη γυάλινη φιάλη μέσα στο δοχείο δεν είχαν προέλθει από συμπύκνωση ή πλημμύρα, ξεκίνησαν να το αναλύσουν. Οι δοκιμές έδειξαν ότι είχε PH 7,5 – κοντά σε αυτό του νερού – και περιείχε χημικά στοιχεία πολύ παρόμοια με εκείνα των σημερινών κρασιών.

«Ψάξαμε για βιοδείκτες, οι οποίοι είναι χημικές ενώσεις που δείχνουν ξεκάθαρα τι είναι μια συγκεκριμένη ουσία», είπε ο χημικός. «Σε αυτή την περίπτωση, αναζητήσαμε πολυφαινόλες αποκλειστικά από κρασί – και βρήκαμε επτά πολυφαινόλες κρασιού. Συγκρίναμε αυτές τις πολυφαινόλες με εκείνες από κρασιά από το συγκεκριμένο μέρος της Ανδαλουσίας – και ταίριαξαν. Έτσι επιβεβαιώθηκε ότι το υγρό ήταν κρασί. Το επόμενο πράγμα που θέλαμε να κάνουμε ήταν να διαπιστώσουμε αν το κρασί ήταν λευκό ή κόκκινο».

Η έλλειψη συριγγικού οξέος, το οποίο σχηματίζεται όταν αποσυντίθεται η κύρια χρωστική ουσία στα κόκκινα κρασιά, έδειξε ότι επρόκειτο ξεκάθαρα για ένα λευκό κρασί – όπως και τα τοπικά ρωμαϊκά μωσαϊκά δείχνουν ανθρώπους να πατάνε τα λευκά σταφύλια. «Το κρασί αποδείχθηκε αρκετά παρόμοιο με κρασιά από εδώ στην Ανδαλουσία: Montilla-Moriles, κρασιά τύπου σέρι από τη Χερέθ και μανζανίλα από το Σανλουκάρ», δήλωσε ο Ruiz Arrebola.

Ο Ruiz Arrebola αστειεύτηκε στον επικεφαλής αρχαιολόγο, Juan Manuel Román, να πιουν «ένα μικροσκοπικό ποτήρι» για να γιορτάσουν την ανακάλυψη. «Δεν είναι καθόλου τοξικό – κάναμε τη μικροβιολογική ανάλυση», είπε. «Αλλά θα είχα ενδοιασμούς γι’ αυτό διότι αυτό το κρασί πέρασε 2.000 χρόνια σε επαφή με το αποτεφρωμένο σώμα ενός νεκρού Ρωμαίου. Το υγρό είναι λίγο θολό λόγω των υπολειμμάτων των οστών. Αλλά υποθέτω ότι θα μπορούσε κάποιος να το φιλτράρει και να το δοκιμάσει. Ωστόσο, θα προτιμούσα να το δοκιμάσει κάποιος άλλος πρώτα».

Με πληροφορίες από Guardian