Ήταν 26 Δεκεμβρίου όταν ένα υποθαλάσσιο καλώδιο ηλεκτρικής ενέργειας, που εκτείνεται μεταξύ Φινλανδίας και Εσθονίας, κόπηκε. Κάποιος θα μπορούσε να το θεωρήσει ατύχημα, και πιθανόν να το έκανε, αν δε είχε προηγηθεί τον Νοέμβριο η κοπή άλλων δύο υποθαλάσσιων καλωδίων στη Βαλτική Θάλασσα, το ένα συνδέει τη Φινλανδία με τη Γερμανία και το άλλο τη Σουηδία με τη Λιθουανία.

Τα τρία αυτά περιστατικά, θορύβησαν τη Δύση, που αποφάσισε να πάρει μέτρα προετοιμαζόμενη για «σαμποτάζ» και πιθανό υβριδικό πόλεμο, εν μέσω του συνεχιζόμενου πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Στο πλαίσιο αυτό το ΝΑΤΟ ανακοίνωσε την Τρίτη (14/01) ότι ξεκινά μια νέα αποστολή για την προστασία των υποθαλάσσιων καλωδίων στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας μετά από μια σειρά περιστατικών που έχουν αυξήσει τους φόβους για ρωσικό σαμποτάζ και κατασκοπεία στη στρατηγική αυτή περιοχή του πλανήτη.

Τι είναι τα υποθαλάσσια καλώδια

Τα υποθαλάσσια καλώδια είναι τεράστια καλώδια οπτικών ινών που τοποθετούνται στον βυθό της θάλασσας, τα οποία μεταφέρουν δεδομένα όπως ιστοσελίδες, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και βιντεοκλήσεις μεταξύ ηπείρων. Αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του παγκόσμιου διαδικτύου, παρέχοντας το 99% της παγκόσμιας διηπειρωτικής κίνησης δεδομένων.

«Τα υποθαλάσσια καλώδια αποτελούν μέρος των κρίσιμων εθνικών υποδομών που μεταφέρουν τηλεπικοινωνίες μεταξύ εθνών και ηπείρων», δήλωσε στο CNBC ο Martin Lee, επικεφαλής EMEA της Cisco Talos.

«Η φυσική τους θέση τα εκθέτει σε πολλές φυσικές απειλές, όπως η διάβρωση από το αλμυρό νερό και οι κατολισθήσεις, καθώς και σε ανθρωπογενείς απειλές, οι οποίες μπορεί να είναι τυχαίες λόγω αλιευτικής δραστηριότητας ή κακόβουλες από τη φύση τους».

Ο Lee δήλωσε ότι οι επιχειρήσεις «πρέπει να κατανοήσουν την έκθεσή τους σε τέτοιους κινδύνους». Ενώ για ορισμένες επιχειρήσεις μια προσωρινή επιβράδυνση της διεθνούς κυκλοφορίας που προκαλείται από την αλλαγή δρομολόγησης μπορεί να μην αποτελεί πρόβλημα, άλλες δεν μπορούν να αντέξουν αυτή τη διακοπή.

«Οι επιχειρήσεις που βασίζονται σε γρήγορες, στιγμιαίες συνδέσεις, όπως όλοι όσοι απαιτούν τηλεδιασκέψεις ή μεταφορά μεγάλου όγκου δεδομένων, είναι μαζικά εκτεθειμένες στις συνέπειες της διακοπής των καλωδίων», ξεκαθάρισε ο Lee.

ΝΑΤΟϊκές περιπολίες στη Βαλτική για την προστασία των καλωδίων

Δεδομένου ότι πάνω από το 95% της διαδικτυακής κίνησης διασφαλίζεται μέσω υποθαλάσσιων καλωδίων και ότι 1,3 εκατομμύρια χιλιόμετρα καλωδίων εγγυώνται καθημερινά οικονομικές συναλλαγές αξίας περίπου 10 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, το ΝΑΤΟ αποφάσισε να πάρει την κατάσταση στα χέρια του, ανακοινώνοντας μια νέα αποστολή για την προστασία των υποθαλάσσιων καλωδίων.

Η αποστολή ονομάζεται Baltic Sentry και στο πλαίσιό της θα αναπτυχθούν στην περιοχή φρεγάτες, αεροσκάφη θαλάσσιας περιπολίας και ένας στόλος ναυτικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών για την παροχή «ενισχυμένης επιτήρησης και αποτροπής».

«Σε όλη τη Συμμαχία, έχουμε δει στοιχεία μιας εκστρατείας για την αποσταθεροποίηση των κοινωνιών μας μέσω κυβερνοεπιθέσεων, απόπειρων δολοφονίας και δολιοφθοράς, συμπεριλαμβανομένης πιθανής δολιοφθοράς υποθαλάσσιων καλωδίων στη Βαλτική Θάλασσα», είπε ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε μιλώντας στους δημοσιογράφους μετά από συνάντηση στο Ελσίνκι με τους ηγέτες των συμμαχικών χωρών της Βαλτικής (Φινλανδία, Γερμανία, Πολωνία, Δανία, Σουηδία, Λετονία, Λιθουανία, Εσθονία).

Απευθυνόμενος μάλιστα στους «αντιπάλους» του ΝΑΤΟ, τόνισε πως πρέπει να ξέρουν ότι η Συμμαχία δεν θα δεχθεί επιθέσεις στις κρίσιμες υποδομές της, υπογραμμίζοντας ότι «θα κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να διασφαλίσουμε ότι θα αντεπιτεθούμε, ότι θα είμαστε σε θέση να δούμε τι συμβαίνει και στη συνέχεια να λάβουμε τα επόμενα μέτρα για να διασφαλίσουμε ότι αυτό δεν θα ξανασυμβεί».

Παρά τις πιέσεις ο γενικός γραμματέας της Συμμαχίας δεν έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με το τι μπορεί να περιλαμβάνει η επιχείρηση, ενώ αρνήθηκε να δώσει αριθμό πλοίων, λέγοντας ότι μπορεί να ποικίλλει από εβδομάδα σε εβδομάδα και «δεν θέλουμε να κάνουμε τον εχθρό πιο σοφό από ό,τι είναι ήδη».

«Θα χρησιμοποιήσουμε όλο το φάσμα των δυνατοτήτων που έχουμε ως συμμαχία», ξεκαθάρισε πάντως.

Να σημειωθεί πως την ώρα που ο Ρούτε συναντούσε τους ηγέτες των χωρών της Βαλτικής, ο κρατικός πολωνικός ραδιοτηλεοπτικός φορέας TVP World μετέδωσε ότι ένα πλοίο που ανήκει στον «σκιώδη στόλο» της Ρωσίας εθεάθη να περιφέρεται γύρω από έναν αγωγό φυσικού αερίου που διέρχεται από τη Νορβηγία στην Πολωνία. Αλλά, σύμφωνα με το Associated Press ο στρατός της Πολωνίας αργότερα διαβεβαίωσε ότι «το περιγραφόμενο περιστατικό δεν έλαβε χώρα».

Ο σκιώδης στόλος αποτελείται από εκατοντάδες γερασμένα δεξαμενόπλοια με αβέβαιη ιδιοκτησία και πρακτικές ασφαλείας, τα οποία αποφεύγουν τις κυρώσεις και διατηρούν τα έσοδα από το πετρέλαιο στη Μόσχα, και αποτελεί αιτία ανησυχίας για τις ευρωπαϊκές χώρες.

Σε ανακοίνωσή τους, οι σύμμαχοι της Βαλτικής Θάλασσας προειδοποίησαν ότι «επιφυλασσόμαστε για το δικαίωμά μας, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, να αναλάβουμε δράση κατά οποιουδήποτε ύποπτου σκάφους που καταστρατηγεί τις κυρώσεις και απειλεί την ασφάλεια, τις υποδομές και το περιβάλλον μας».

Είπαν ότι «η χρήση του λεγόμενου σκιώδους στόλου από τη Ρωσία αποτελεί ιδιαίτερη απειλή για τη θαλάσσια και περιβαλλοντική ασφάλεια». Σημείωσαν ότι πέρα από την απειλή των υποθαλάσσιων υποδομών, «αυτή η καταδικαστέα πρακτική» υποστηρίζει επίσης «σημαντικά τη χρηματοδότηση του παράνομου επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας».

Παράλληλα οι ηγέτες δεσμεύτηκαν να «αρχίσουν να δρομολογούν καινοτόμες λύσεις, αναπτύσσοντας νέες τεχνολογίες για την επιτήρηση και τον εντοπισμό ύποπτων σκαφών και την υποθαλάσσια παρακολούθηση».

Υποσχέθηκαν επίσης να διερευνήσουν νέους νομικούς τρόπους για την αντιμετώπιση της πρόκλησης, να εντείνουν την ανταλλαγή πληροφοριών και δήλωσαν ότι η προσπάθειά τους «θα περιλαμβάνει ενισχυμένες συνεργασίες με τον ιδιωτικό τομέα, ιδίως με φορείς εκμετάλλευσης υποδομών και εταιρείες τεχνολογίας αιχμής».

Διαβασε ακομα

Ο Πούτιν έχει ξεκινήσει πόλεμο στην Ευρώπη αλλά ελάχιστοι το έχουν καταλάβει

Ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς τόνισε σε χωριστές δηλώσεις του σε δημοσιογράφους στο Ελσίνκι ότι η Γερμανία θα συμμετάσχει στην αποστολή Baltic Sentry. Ερωτηθείς αν αυτό σημαίνει ότι η Γερμανία θα συνεισφέρει πλοία ή αεροπλάνα επιτήρησης και αν έκανε συγκεκριμένη προσφορά, απάντησε: «Θα συμμετάσχουμε με ό,τι διαθέτουμε σε επίπεδο ναυτικών δυνατοτήτων- αυτό θα ποικίλλει, όσον αφορά τις συγκεκριμένες δυνατότητες ανάπτυξης».

Η Σουηδία ανακοίνωσε επίσης την Κυριακή (12/01) ότι σχεδιάζει να συνεισφέρει έως και τρία πολεμικά πλοία για να αυξήσει την παρουσία της Συμμαχίας στη Βαλτική Θάλασσα για την προστασία από δολιοφθορές σε υποθαλάσσιες υποδομές.

Φόβοι για υβριδικό πόλεμο στον βυθό

Μια σειρά από περιστατικά έχουν εντείνει τους φόβους για την ασφάλεια. Στις 26 Δεκεμβρίου κόπηκε ένα υποθαλάσσιο καλώδιο ηλεκτρικής ενέργειας, που εκτείνεται μεταξύ Φινλανδίας και Εσθονίας, σύμφωνα με το BBC. Το πλήρωμα της φινλανδικής ακτοφυλακής που ερευνούσε τη ζημιά στο καλώδιο, επιβιβάστηκε στο πετρελαιοφόρο Eagle S – το οποίο έπλεε στην περιοχή με σημαία των Νήσων Κουκ και σχέσεις με τη γειτονική Ρωσία, σύμφωνα με το Associated Press– και το κατεύθυνε στα φινλανδικά ύδατα, ενώ η Εσθονία ανέπτυξε ένα περιπολικό πλοίο για να προστατεύσει το υποθαλάσσιο καλώδιο ηλεκτρικής ενέργειας.

Μάλιστα ο Risto Lohi από το Εθνικό Γραφείο Ερευνών της Φινλανδίας δήλωσε στο Reuters ότι το Eagle S απειλούσε να κόψει ένα δεύτερο καλώδιο ηλεκτρικής ενέργειας και έναν αγωγό φυσικού αερίου μεταξύ Φινλανδίας και Εσθονίας κατά τη στιγμή της κατάσχεσής του.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Εσθονίας Margus Tsahkna είχε δηλώσει τον Δεκέμβριο ότι οι ζημιές στις υποδομές των υποβρυχίων είχαν γίνει «τόσο συχνές» που έθεταν σε αμφισβήτηση την ιδέα ότι οι φθορές θα μπορούσαν να θεωρηθούν «τυχαίες» ή «απλώς κακές ναυτικές ικανότητες».

Ο Tsahkna δεν κατηγόρησε ευθέως τη Ρωσία. Ούτε και ο Σουηδός πρωθυπουργός Ulf Kristersson, ο οποίος με τη σειρά του δήλωσε ότι ενώ η Σουηδία δεν βιάζεται να βγάλει συμπεράσματα ούτε «κατηγορεί κάποιον για σαμποτάζ χωρίς πολύ σοβαρούς λόγους», δεν είναι επίσης «αφελής».

«Η κατάσταση ασφαλείας και το γεγονός ότι παράξενα πράγματα συμβαίνουν ξανά και ξανά στη Βαλτική Θάλασσα μας οδηγούν επίσης στο να πιστεύουμε ότι δεν μπορεί να αποκλειστεί η εχθρική πρόθεση».

«Δεν υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι ένα πλοίο θα έκανε κατά λάθος και χωρίς να το αντιληφθεί… χωρίς να καταλάβει ότι θα μπορούσε να προκαλέσει ζημιά», είπε.

Είχε προηγηθεί, έναν μήνα πριν, η κοπή δύο υποθαλάσσιων καλωδίων στη Βαλτική Θάλασσα, εγείροντας υποψίες ότι τα υποθαλάσσια συστήματα επικοινωνίας μπορεί να είναι ο τελευταίος στόχος σαμποτάζ κατά της Δύσης, καθώς αυτή συγκρούεται με τη Ρωσία για την εισβολή της χώρας στην Ουκρανία.

Διαβασε ακομα

Πόσο πιθανό είναι ο Πούτιν να χρησιμοποιήσει πυρηνικά κατά της Δύσης

Ένα από τα καλώδια που διακόπηκαν ήταν το C-Lion1, το οποίο συνδέει τη Φινλανδία και τη Γερμανία και ανήκει στην Cinia, μια φινλανδική κρατικά ελεγχόμενη εταιρεία πληροφορικής.

Εκτείνεται σε μήκος σχεδόν 1.200 χιλιομέτρων (730 μίλια) και είναι η μόνη απευθείας σύνδεση του είδους της μεταξύ της Φινλανδίας και της Κεντρικής Ευρώπης.

Το άλλο καλώδιο που υπέστη ζημιά ήταν αυτό που συνδέει τη Λιθουανία και τη Σουηδία, το BCS East West Interlink.