Τα ελληνικά νησιά, γνωστά για τις ειδυλλιακές τοποθεσίες, τα κακοτράχαλα τοπία και τις ηλιόλουστες παραλίες, αντιμετωπίζουν μια σοβαρή κρίση, επισημαίνει το CNN. Πολλά έχουν ανησυχητικά χαμηλή ποσότητα νερού για εκμετάλλευση – ένα πρόβλημα που αναμένεται μάλιστα να επιδεινωθεί, καθώς η τουριστική περίοδος βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και ο ζεστός ξηρός καιρός προελαύνει.

Αρκετά νησιά, συμπεριλαμβανομένης της Λέρου, της Σίφνου, αλλά και τμήματα της Κρήτης και της Κεφαλλονιάς, έχουν κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω λειψυδρίας, καθώς χρόνια πολύ χαμηλών βροχοπτώσεων και ένας ασυνήθιστα ζεστός χειμώνας έχουν επηρεάσει τους δεξαμενές και τις υπόγειες πηγές νερού.

Οι αρχές προσπαθούν να βρουν λύσεις, συμπεριλαμβανομένης της μετατροπής του θαλασσινού νερού σε πόσιμο, καθώς τα νησιά προετοιμάζονται για τους εκατομμύρια τουρίστες που αναμένεται να φτάσουν τις επόμενες εβδομάδες στη χώρα μας.

Στη Νάξο, το ορεινό αυτό νησί του Αιγαίου, που περιβάλλεται από μεγάλες αμμώδεις παραλίες, οι λιμνοδεξαμενές έχουν συρρικνωθεί δραματικά, αποκαλύπτοντας ξεραμένες κοίτες λιμνών. Οι δύο δεξαμενές του νησιού που τροφοδοτούνται με βροχή χωρούν συλλογικά περίπου 200.000 κυβικά μέτρα νερού (52,8 εκατομμύρια γαλόνια), μόλις το ένα τρίτο από αυτό που είχαν πέρυσι.

«Η κατάσταση είναι σίγουρα κακή», δήλωσε ο δήμαρχος Νάξου, Δημήτρης Λιανός στο CNN.

«Η κλιματική αλλαγή ευθύνεται για τις ελλείψεις νερού που βιώνουμε» πρόσθεσε, σημειώνοντας πως ο τουρισμός επιδεινώνει το πρόβλημα, αυξάνοντας τη ζήτηση.

Η Νάξος μπορεί να καλύψει τις ανάγκες της σε νερό προς το παρόν, είπε ο κ. Λιανός, ο οποίος ωστόσο ανησυχεί για το τι πρόκειται να ακολουθήσει, καθώς χιλιάδες τουρίστες αναμένεται να επισκεφθούν το νησί το υπόλοιπο του καλοκαιριού.

Η έλλειψη νερού είναι πρόβλημα σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, εξαιτίας της αυξανόμενης ζήτησης, της έλλειψης βιώσιμων πολιτικών για το νερό και της κλιματικής κρίσης, αλλά τα νησιά είναι πιο ευάλωτα, δήλωσε από την πλευρά του ο Νικήτας Μυλόπουλος, καθηγητής με ειδίκευση στη διαχείριση νερού στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.

«Συνδυάζουν την έλλειψη υδάτινων πόρων – ρηχούς υδροφόρους ορίζοντες, σπάνια ποτάμια ή φράγματα – με μια τεράστια αύξηση της ζήτησης νερού κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού», είπε στο αμερικανικό δίκτυο.

Οι ακραίες καιρικές συνθήκες που προκαλούνται από την κλιματική κρίση προσθέτουν επιπλέον άγχος. Ο περασμένος χειμώνας ήταν ο θερμότερος της χώρας από τότε που άρχισαν τα ρεκόρ το 1960, ενώ σχεδόν κάθε μήνα φέτος σημειώθηκαν λιγότερες από τις συνηθισμένες βροχοπτώσεις και στη Μεσόγειο καταγράφηκαν υψηλές θερμοκρασίες ρεκόρ.

Από τον Οκτώβριο, οι βροχοπτώσεις σε ορισμένα από τα νησιά είναι 40% χαμηλότερες από το συνηθισμένο, δήλωσε ο Κώστας Λαγουβάρδος, διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών. «Λοιπόν, αυτό είναι ένα μεγάλο πρόβλημα».

Διαβασε ακομα

Έτοιμος για surfing; Ένα ελληνικό νησί στους πέντε ιδανικούς προορισμούς του κόσμου

Στην Τήνο, βόρεια της Νάξου, με τα κατάλευκα χωριά στην κορυφή του βράχου και τις εκατοντάδες εκκλησίες, η παροχή νερού είναι επίσης σε κρίσιμο σημείο.

Το νησί, που δεν έχει δεξαμενές όπως η Νάξος, κάλυπτε τις ανάγκες του με πηγάδια και γεωτρήσεις για να αντλήσει υπόγειες πηγές. Όμως αυτό γίνεται όλο και πιο δύσκολο καθώς το νερό στεγνώνει, δήλωσε ο δήμαρχος Τήνου Παναγιώτης Κροντηράς.

Οι αγρότες έχουν επίσης πληγεί σοβαρά. Δεν μπορούν πλέον να εξαρτώνται από τα πηγάδια τους. Το ίδιο συμβαίνει και στη Νάξο, φημισμένη για τις πατάτες της, όπου τα ξερά πηγάδια αναγκάζουν τους αγρότες να αναζητήσουν νερό αλλού, με υψηλότερο κόστος.

Στη Λέρο, στο νότιο Αιγαίο, η κατάσταση των υδάτων έχει επιδεινωθεί τόσο πολύ, που τον περασμένο μήνα οι αρχές κήρυξαν κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Νωρίτερα αυτόν το μήνα, το Ελληνικό Ναυτικό και το Υπουργείο Άμυνας έστειλαν πλοία που μεταφέρουν νερό στο νησί για να καλύψουν τις βασικές ανάγκες της κοινότητας.

«Αλλά μέχρι το τέλος Ιουλίου, πιστεύουμε ότι θα μπορέσουμε να επιστρέψουμε σε καλό δρόμο, καλύπτοντας τις ανάγκες μας», είπε ο Κοττάκης. «Δεν βρισκόμαστε ακόμη σε σημείο που να ακυρώσουμε τις κρατήσεις».

«Μας δίνει μια ανάσα προς το παρόν, αλλά αυτό φυσικά δεν είναι αρκετό μακροπρόθεσμα», είχε αναφέρει ο δήμαρχος Λέρου στις αρχές Ιουλίου, προειδοποιώντας πως οι βρύσες θα μπορούσαν να στεγνώσουν τελείως σε ορισμένα μέρη του νησιού.

Αναζήτηση λύσεων

Καθώς οι δεξαμενές στερεύουν και τα υπόγεια ύδατα εξαντλούνται, ορισμένα νησιά έχουν στραφεί στα παρθένα νερά των θαλασσών που τα περιβάλλουν για λύσεις.

Οι μονάδες αφαλάτωσης – οι οποίες μετατρέπουν το θαλασσινό νερό σε γλυκό νερό αφαιρώντας άλατα και ακαθαρσίες – έχουν αποδεχθεί σωτήριες για πολλά ελληνικά νησιά που υποφέρουν από λειψυδρία, παρόλο που συχνά είναι κοστοβόρες και απαιτούν ενέργεια.

Η Νάξος βασίζεται σε τέσσερις προσωρινές μονάδες για να καλύψει το έλλειμμα.

Η Τήνος διαθέτει πέντε έως έξι μονάδες αφαλάτωσης που παράγουν περίπου 5.000 κυβικά μέτρα την ημέρα – αρκετά για να γεμίσουν περίπου δύο ολυμπιακού μεγέθους πισίνες. «Ο μόνος μας τρόπος για να καταπολεμήσουμε πραγματικά αυτήν την έλλειψη τα επόμενα χρόνια, είναι η αφαλάτωση», είπε στο CNN ο Κροντηράς, δήμαρχος του νησιού.

Αλλά ακόμα και αυτή η λύση έχει αντιμετωπίσει προβλήματα σε ορισμένα σημεία.

Ο κ. Κοττάκης κατηγόρησε, για την κρίση στη Λέρο, την αποτυχία συντήρησης των δύο μονάδων αφαλάτωσης του νησιού, οι οποίες είναι και οι δύο σε άθλια κατάσταση.

Οι φόβοι για την έλλειψη νερού τροφοδοτούν την έντονη συζήτηση για τον υπερτουρισμό στα νησιά, καθώς ο αριθμός των επισκεπτών αυξάνεται και η ανάπτυξη εκτινάσσεται.

Ο τουρισμός είναι «μη βιώσιμος και μηδενικά προγραμματισμένος», γεγονός που οδηγεί σε τεράστια αύξηση της ζήτησης νερού, αναφέρει ο καθηγητής πανεπιστημίου Μυλόπουλος.

Ο κ. Κροντηράς ανησυχεί ιδιαίτερα για την έκρηξη των πισινών στην Τήνο και αλλού, η οποία προσθέτει αυξημένη πίεση στα συστήματα ύδρευσης. Δεδομένης της κρίσης, είπε, «χρειαζόμαστε το κράτος να αρχίσει να βλέπει διαφορετικά την ανάγκη να υπάρχουν πισίνες στα νησιά».

Η κατάσταση φαίνεται να φθάνει σε έξαρση καθώς πλησιάζει η τουριστική περίοδος αιχμής του Αυγούστου – όπου η ζήτηση για νερό θα είναι υψηλότερη – και ο ξηρός, ζεστός καιρός φαίνεται ότι θα συνεχιστεί. «Πολλά άλλα νησιά θα αντιμετωπίσουν προβλήματα αυτήν την περίοδο εάν δεν λάβουμε μέτρα», είπε ο Λαγουβάρδος.

Στο μεταξύ, η χώρα μας βρίσκεται στη δίνη ενός βάναυσου καύσωνα, με τις θερμοκρασίες να ξεπερνούν σταθερά τους 40 βαθμούς Κελσίου.

Είναι το δεύτερο κύμα καύσωνα του καλοκαιριού, μετά από ένα πρώιμο τον περασμένο μήνα, ο οποίος ήταν ο θερμότερος Ιούνιος που έχει καταγραφεί στην Ελλάδα. Πολλαπλές πυρκαγιές μαίνονταν, ενώ τουλάχιστον έξι τουρίστες, μεταξύ των οποίων ο Βρετανός τηλεοπτικός παρουσιαστής και γιατρός Michael Moseley και ένας Αμερικανός τουρίστας, έχασαν τη ζωή τους καθώς οι υψηλές θερμοκρασίες κατέκαψαν τα ελληνικά νησιά.

Δεν υπάρχουν γρήγορες λύσεις στην κρίση

Στη Νάξο, οι αρχές καταρτίζουν ένα σχέδιο για τον τρόπο διαχείρισης του νερού μόλις τεθούν σε λειτουργία οι προσωρινές μονάδες αφαλάτωσης, ανέφερε ο Λιανός, όπως η ανακύκλωση λυμάτων και η άντληση υπόγειων υδάτινων πόρων. «Αυτό το σχέδιο θα απαιτήσει χρηματοδότηση και κρατική βοήθεια και ίσως δάνεια», είπε. «Αλλά αυτή είναι δουλειά που πρέπει να γίνει».

Η Λέρος επισκευάζει τις δύο μονάδες αφαλάτωσης και νοικιάζει μια άλλη για να ενισχύσει τον εφοδιασμό της, ενώ στην Τήνο σχεδιάζεται να κατασκευαστεί μια μεγάλη μονάδα αφαλάτωσης για να «θωρακίσει το νησί μας για τα επόμενα χρόνια», είπε ο κ. Κροντηράς.

Ζητεί επίσης ένα πιο συγκεντρωτικό σύστημα διαχείρισης των υδάτων, που θα λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες όλων, «και όχι τους ιδιώτες που ακολουθούν τον δρόμο τους».

Η λειψυδρία πιθανότατα θα συνεχιστεί στο μέλλον και η επίλυσή του θα απαιτήσει από τους ανθρώπους να ξανασκεφτούν το νερό και πώς να το μοιράζονται δίκαια, αναφέρει ο Κροντηράς.

«Είναι καιρός να δούμε την κατανάλωση νερού με διαφορετικό τρόπο», προσθέτει. «Όλοι πρέπει να καταλάβουν ότι το νερό είναι ένας πολύτιμος πόρος αυτή τη στιγμή».

Με πληροφορίες από CNN