Μεγέθυνση κειμένου
Ράλι τιμών και ιστορίες καθημερινής τρέλας στον «μαραθώνιο» που λέγεται αναζήτηση κατοικίας στην Ελλάδα
Την ώρα που το όνειρο της προσιτής στέγασης της γενιάς των millennials πάει περίπατο από τα δυσβάσταχτα ενοίκια τα τελευταία χρόνια, η αγορά κατοικίας φαντάζει πλέον ουτοπία. Με τον όρο «προσιτή κατοικία», η Eurostat ορίζει κάθε κατοικία που δεν αναγκάζει το νοικοκυριό να ξοδέψει πάνω από το από 30% του διαθέσιμου μηνιαίου εισοδήματός του σε συνολικά έξοδα κατοικίας (ενοίκιο, λογαριασμοί, κοινόχρηστα, δόση δανείου).
Όμως η Ελλάδα είναι πρωταθλήτρια στο κόστος στέγασης στο σύνολο των χωρών της Ευρωζώνης, τόσο για όσους ζουν στα αστικά κέντρα όσο και για εκείνους σε αγροτικές περιοχές, ενώ παρουσιάζει τη δεύτερη μεγαλύτερη αύξηση (49,23%) το χρονικό διάστημα 2017-2022. Το κόστος στέγασης έχει εκτιναχθεί σε τέτοια επίπεδα, που αγγίζει μέχρι και το 60%-70% του μέσου μηνιαίου μισθού κι αν πρόκειται για οικογενειακή κατοικία, το σύνολο ενός καλού μισθού.
Δεν φαίνεται μείωση τιμών στον ορίζοντα
Προς το παρόν δεν φαίνεται στον ορίζοντα τάση μείωσης ή έστω σταθεροποίησης των τιμών στα υφιστάμενα επίπεδα. O πρόεδρος του Πανελλαδικού Δικτύου Κτηματομεσιτών E-Real Estates και ειδικός σε θέματα στεγαστικής πολιτικής, Θέμης Μπάκας, μιλώντας στο Pride.gr, εκτίμησε πως οι τιμές θα παραμείνουν υψηλές στις περιοχές που υπάρχουν ή θα κατασκευαστούν σταθμοί Μετρό, αλλά και στις νεόδμητες κατοικίες προς ενοικίαση.
Οι τιμές στα ενοίκια θα παραμένουν υψηλές εκτιμά μιλώντας στο Pride.gr ο πρόεδρος του Πανελλαδικού Δικτύου Κτηματομεσιτών E-Real Estates, Θέμης Μπάκας
Εκεί όπου μπορεί να δούμε μία τάση αποκλιμάκωσης, όπως εξηγεί, είναι στις περιοχές που βρέθηκαν στο επίκεντρο της αυξημένης ζήτησης και πλέον δεν υπάρχει μεγάλη διαθεσιμότητα σε νεότερα σπίτια. Για παράδειγμα, κάποιος που έψαχνε να νοικιάσει ένα νέο σπίτι στην Καλλιθέα, τώρα μπορεί να αναζητήσει ένα παλαιότερο στον Ταύρο ή αν έκανε έρευνα για σπίτι στη Γλυφάδα μπορεί να ψάξει ένα σπίτι παλαιότερων ετών.
Σημειώνεται ότι μόνο το 2023, τα ενοίκια παρουσίασαν σημαντική αύξηση κατά μέσο όρο 5,9% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, όπως έδειξε πανελλαδική έρευνα της Remax. Η άνοδος των τιμών συνδέεται τόσο με την περιορισμένη προσφορά νεόδμητων κατοικιών προς ενοικίαση, την αύξηση της βραχυχρόνιας μίσθωσης και την είσοδο «μεγάλων παιχτών του real estate» όσο και με την έλλειψη ποιοτικών επιλογών σε μεταχειρισμένα ακίνητα.
Επιπλέον, για να πάρει κανείς ένα στεγαστικό δάνειο θα πρέπει να διαθέτει τουλάχιστον το 30% της αξίας του σπιτιού. Αυτό σημαίνει πως η ζήτηση ξεπερνά κατά πολύ την προσφορά.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Πανελλαδικού Δικτύου Μεσιτών E-Real Estates, την πενταετία 2018-2023 η συσσωρευτική αύξηση των ενοικίων κυμαίνεται από 43,2% έως 52,1% και αφορά κατοικία κατάλληλη για οικογένεια.
Δεύτερη δουλειά για να νοικιάσει σπίτι
«Ξεκίνησα δεύτερη δουλειά για να μπορώ να ανταπεξέλθω στα υψηλά ενοίκια. Στην αρχή έψαχνα για σπίτι στα βόρεια προάστια. Τώρα ψάχνω στο κέντρο της Αθήνας για να εξυπηρετεί και τη νέα μου δουλειά» αναφέρει η Ευγενία Κριθαρά στο Pride.gr, η οποία προσπαθεί να βρει σπίτι για να νοικιάσει εδώ και δέκα μήνες. Είναι 31 ετών και μένει στο γονεϊκό της σπίτι. Τα διαθέσιμα ακίνητα διαπίστωσε ότι είναι ελάχιστα, ενώ όσα είναι «κάπως αξιοπρεπή» -όπως λέει- είναι πολύ ακριβά.
«Τα περισσότερα σπίτια είναι παλιά και σε κακή κατάσταση: άθλιες σωληνώσεις, παλιές -σχεδόν κατεστραμμένες- κουζίνες, παρωχημένη θέρμανση, με υψηλό μάλιστα ενοίκιο. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να δώσεις ένα μεγάλο ποσό για να φτιάξεις είτε το μπάνιο είτε την κουζίνα και να πληρώνεις ένα ενοίκιο που είναι ούτως ή άλλως ακριβό».
Σχετικά με τα χρήματα που μπορεί να διαθέσει για ενοίκιο, είπε πως στην αρχή είχε «ταβάνι» τα 500 ευρώ. «Ψάχνοντας, κατάλαβα ότι για να βρεις ένα αξιοπρεπές σπίτι για ένα άτομο, δύσκολα βρίσκεις σπίτι κάτω από 650 ευρώ» είπε, προσθέτοντας ότι ειδικά στο κέντρο της Αθήνας οι τιμές είναι απλησίαστες. «Συγκριτικά με τα βόρεια προάστια, διαπίστωσα ότι το κέντρο έχει ακριβότερα ενοίκια. Ειδικά ό,τι βρίσκεται κοντά σε μετρό και συγκοινωνίες, είναι πολύ ακριβό. Ένα σπίτι, για παράδειγμα, στα βόρεια που είναι μακριά από το μετρό, μπορεί να το βρεις με φθηνότερο ενοίκιο. Εγώ δεν οδηγώ, οπότε η επιλογή αυτή είναι αποτρεπτική» και προσθέτει:
«Πρέπει επιτέλους να γίνεται λελογισμένη τιμολόγηση. Δεν γίνεται να υπάρχει τόσο μεγάλη απόκλιση μεταξύ αντικειμενικής και εμπορικής αξίας. Δεν γίνεται σπίτια των 25τμ να κοστίζουν 600 ευρώ το μήνα. Θα έπρεπε να το κράτος να βοηθά με επιδοτήσεις ενοικίων, αλλά τα εισοδηματικά κριτήρια που υπάρχουν σήμερα είναι εξαιρετικά χαμηλά» παρατηρεί. «Από την ανέχεια μέχρι το ζω αξιοπρεπώς υπάρχει μεγάλη απόσταση» καταλήγει.
«Κουράστηκα να ψάχνω για σπίτι»
«Κουράστηκα». Αυτό είναι το πρώτο πράγμα που αναφέρει στο Pride.gr, η Μαρία Νιάρχου ερωτηθείσα για τη δική της προσπάθεια να νοικιάσει σπίτι σε προσιτή τιμή. Είναι 34 ετών και ζει με τον αδερφό της. Η λύση στο πρόβλημα της στεγαστικής κρίσης, υπογραμμίζει, θα ήταν να κατεβάσουν οι ιδιοκτήτες τα ενοίκια.
«Πάνω από ένα χρόνο κοιτάω αγγελίες για σπίτι γύρω στα 400-450 ευρώ. Παίρνω 900 ευρώ, επομένως ο μισός μου μισθός θα πηγαίνει στο νοίκι. Στην αρχή κοιτούσα κοντά στο σπίτι των γονιών μου. Τώρα κοιτάζω και σε άλλες περιοχές γιατί δεν υπάρχουν αγγελίες στα βόρεια σε αυτή την τιμή» αναφέρει. «Υπάρχουν κυρίως τριάρια άνω των 800 ευρώ».
Τα σπίτια που έχει δει στο κέντρο σε αυτό το budget, είναι συνήθως παλιά, χωρίς να έχει γίνει κάποια ανακαίνιση, γύρω στα 11τμ με 15τμ. Τα περισσότερα είναι χωρίς κουφώματα ή θέρμανση. «Δύσκολα μπορεί να μείνει κανείς σε αυτά τα σπίτια» αναφέρει. Σπίτια άνω των 500 ευρώ υπάρχουν, αλλά δεν βρίσκονται κοντά σε μετρό ή συγκοινωνίες, συμπλήρώνει.
«Υπάρχουν βέβαια και οι λεγόμενες ευκαιρίες δηλαδή σπίτια γύρω στα 300 ευρώ αλλά αυτά εξαφανίζονται αμέσως ή πολλοί ιδιοκτήτες επιλέγουν να τα δώσουν σε δικούς τους ανθρώπους ή τα νοικιάζουν ”από στόμα σε στόμα”». Παρατηρεί ακόμη πολλά σπίτια που βρίσκονται σε κακή κατάταση ότι παραμένουν ανοίκιαστα από το καλοκαίρι. «Η τιμή στις αγγελίες όμως δεν έχει μειωθεί» σχολιάζει σκωπτικά.
Η Μαρία αποκαλύπτει και μία άλλη, νέα πρακτική που έχουν υιοθετήσει μεσίτες και ιδιοκτήτες: Όταν σου αρέσει ένα σπίτι, αλλά θέλεις λίγο χρόνο να το σκεφτείς, ο ενδιαφερόμενος ενθαρρύνεται να δώσει μία προκαταβολή των 50 ή των 100 ευρώ «προκειμένου να καβατζώσει το σπίτι» μέχρι να αποφασίσει. Άγνωστο τι απογίνονται αυτά τα χρήματα αν τελικά δεν κλείσεις το σπίτι, αναφέρει.
Ράλι τιμών και στην αγορά ακινήτων
Την ίδια στιγμή, με αμείωτο ρυθμό συνεχίζεται το ράλι τιμών στην αγορά κατοικίας. Πολλοί λένε «φούσκα είναι και θα σκάσει». Είναι όμως έτσι; Ο κ. Θέμης Μπάκας δεν φαίνεται αισιόδοξος.
«Όσο αυξάνεται το κόστος κατασκευής κατοικιών, τόσο θα αυξάνεται το κόστος της αγοράς» διευκρινίζει. Ενδεικτικά, μόνο τον μήνα Νοέμβριο του 2023 οι τιμές των οικοδομικών υλικών αυξήθηκαν κατά 5,7% σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, καθώς παρά την μεγάλη πτώση των τιμών στο πετρέλαιο, καταγράφηκαν ανατιμήσεις σε όλα τα υπόλοιπα επιμέρους υλικά. Το κόστος κατασκευής από 1.000€/τμ -1.200€/τμ, αγγίζει τα 1.500€/τμ -1.700€/τμ, δηλαδή αύξηση κατά 50%-60%.
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, στην Ελλάδα οι τιμές πώλησης των κατοικιών αυξήθηκαν από το 2017 έως και το δεύτερο τρίμηνο του 2023 κατά 71,1% στην Αττική και κατά 53,8% πανελλαδικά.
Άνοδος και το 2024
Σύμφωνα μάλιστα με εκτίμηση της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος η άνοδος των τιμών θα συνεχιστεί και το 2024, με την υπερβάλλουσα ζήτηση σε συνδυασμό με τη βραδεία αποκλιμάκωση του κόστους κατασκευής, αναμένεται να οδηγήσουν σε μέση άνοδο των τιμών κατοικιών κατά περίπου 7% ετησίως την ίδια περίοδο.
