Ένα -αρνητικό- ορόσημο επιτεύχθηκε: Το 2024 ήταν το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί ποτέ και τα τελευταία δύο χρόνια ήταν τα πρώτα που ξεπέρασαν την αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1,5°C σε σύγκριση με τα προ-βιομηχανικά επίπεδα, όπως ανακοίνωσε στις 10 Ιανουαρίου το παρατηρητήριο κλιματικής αλλαγής Copernicus της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Από το 2015, η Συμφωνία του Παρισιού στοχεύει να διατηρήσει την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας κάτω από αυτό το όριο, προκειμένου να μειωθούν οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής που προκαλείται από τον άνθρωπο.

Στη συνθήκη, αυτή η αύξηση αναφέρεται ως μια μακροπρόθεσμη κλιματική τάση – η μέση θερμοκρασία θα πρέπει να παραμένει πάνω από το όριο των 1,5°C για 20 έως 30 χρόνια για να θεωρηθεί επισήμως ότι το όριο έχει ξεπεραστεί. Ωστόσο, τα στοιχεία για το 2024 – που κατέγραψαν συνολική αύξηση 1,6°C – εγείρουν φόβους ότι ο στόχος μπορεί πλέον να είναι τελείως ανέφικτος.

«Σήμερα, ο στόχος των 1,5 βαθμών είναι ουσιαστικά μια αρχαία ιστορία», δήλωσε ο Jochem Marotzke, κλιματολόγος και ωκεανογράφος στο Ινστιτούτο Μετεωρολογίας Max-Planck στο Αμβούργο της Γερμανίας. «Όποιος συνεχίζει να λέει ότι ο κόσμος μπορεί να παραμείνει κάτω από αυτό το όριο έχει αυταπάτες. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα και να προσαρμοστούμε στην αυξανόμενη θέρμανση».

Αλλάζει το «παιχνίδι»;

Είναι δυνατόν να γυρίσουμε τον χρόνο πίσω και να επιστρέψουμε σε ένα πιο βιώσιμο κλίμα; Αντιμέτωποι με την αποτυχία να διατηρηθεί η παγκόσμια θερμοκρασία κάτω από 1,5°C, είναι δυνατόν να ξεπεραστεί αυτό το όριο και στη συνέχεια να αντιστραφεί η τάση;

Αυτή η ιδέα της αντιστρέψιμης υπερθέρμανσης, γνωστή ως “overshoot”, αναφέρεται όλο και περισσότερο από ορισμένους πολιτικούς και επιστήμονες. Είναι ακόμη και μέρος των σεναρίων που μοντελοποιούνται από τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) του ΟΗΕ.

Ωστόσο, αν και η ιδέα μπορεί να ακούγεται καθησυχαστική, «συνεπάγεται πολλούς κινδύνους και η εφαρμογή της σήμερα παραμένει εξαιρετικά αβέβαιη», λέει ο Carl-Friedrich Schleussner, ερευνητής στο Διεθνές Ινστιτούτο για την Ανάλυση Εφαρμοσμένων Συστημάτων και συγγραφέας μελέτης που αξιολογεί σενάρια βραχυπρόθεσμου και μακροπρόθεσμου “overshoot”.

Δισεκατομμύρια τόνοι CO2

Διαβασε ακομα

Επτά μεγάλες στιγμές για το κλίμα και το περιβάλλον που έρχονται το 2025

Το πρώτο ζήτημα είναι ότι για να μειωθεί o «παγκόσμιος θερμοστάτης», θα πρέπει να απορροφηθούν δισεκατομμύρια τόνοι CO2 από την ατμόσφαιρα. Για να επιτευχθεί ακόμη και η ουδετερότητα στον άνθρακα – μια τέλεια ισορροπία μεταξύ του άνθρακα που εκπέμπεται και του άνθρακα που απορροφάται – ο κόσμος θα πρέπει πρώτα να αντισταθμίσει τις αναπόφευκτες υπολειμματικές εκπομπές, όπως αυτές που δημιουργούνται από τη γεωργία, και τις ιστορικές εκπομπές.

Για να μειωθεί η παγκόσμια θερμοκρασία κατά 0,1°C, η μελέτη εκτιμά ότι θα πρέπει να απορροφηθούν τουλάχιστον 150 δισεκατομμύρια τόνοι CO2, ποσότητα ισοδύναμη με τέσσερα χρόνια παγκόσμιων εκπομπών.

Ωστόσο, τέτοιες ποσότητες θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να επιτευχθούν. Εκτός από την εκτεταμένη αναδάσωση για τη δημιουργία φυσικών απορροφητών άνθρακα, αυτό θα ήταν εφικτό μόνο μέσω γεωμηχανικών μεθόδων, όπως τα εργοστάσια συλλογής άνθρακα ή ακόμη και η αμφιλεγόμενη ηλιακή γεωμηχανική – μια μέθοδος ψύξης της Γης με την αντανάκλαση του ηλιακού φωτός πίσω στο διάστημα.

Αμετάκλητες συνέπειες

Ακόμη και σε ένα σενάριο όπου η τεχνολογία συλλογής άνθρακα λειτουργεί τέλεια, «το κλίμα και ο κόσμος δεν θα είναι ποτέ τα ίδια όπως πριν», λέει ο Schleussner.

Κάποιες επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη είναι αμετάκλητες και θα γίνουν πιο σοβαρές όσο περισσότερο η θερμοκρασία παραμένει πάνω από το όριο και όσο υψηλότερα ανεβαίνει. Θάνατοι από καύσωνες, καταστροφές οικονομιών, εξαφάνιση ειδών ζώων και φυτών, λιώσιμο παγετώνων και άνοδος της στάθμης της θάλασσας είναι μόνο μερικές από τις επιπτώσεις.

Διαβασε ακομα

Το 2024 ήταν η πιο ζεστή χρονιά στην Ιστορία. Ίσως είναι και η πιο δροσερή για τις επόμενες γενιές

Επιπλέον, κάθε επιπλέον δέκατο του βαθμού αυξάνει τον κίνδυνο ενεργοποίησης «σημείων καμπής» – φαινόμενα όπως η κατάρρευση του θαλάσσιου πάγου και των παγετώνων ή ο θάνατος των κοραλλιογενών υφάλων, τα οποία, εάν συμβούν, θα έχουν καταστροφικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη ζωή και το κλίμα.

«Η θέρμανση πάνω από τους 1,5°C μας οδηγεί σε αχαρτογράφητα νερά», λέει ο Schleussner. «Η μόνη λύση είναι η δραστική και άμεση μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου για να επιτευχθεί η ανθρακική ουδετερότητα».

Με πληροφορίες από France24