Ο Γκράχαμ Γκριν, ο οποίος έγραψε τόσα πολλά για τον καθολικισμό στα μυθιστορήματά του, ρωτούνταν τακτικά αν εξακολουθούσε να είναι πιστός. Ήταν το άκουσμα των ευαγγελικών αφηγήσεων για τη ζωή του Ιησού, απάντησε, και το άκουσμα φευγαλέων αναφορών που πετάχτηκαν στην αφήγηση χωρίς προφανή λόγο ύπαρξης – όπως ο «άλλος» ανώνυμος μαθητής που τρέχει δίπλα από τον Πέτρο στον δρόμο προς τον άδειο τάφο – τα οποία τον έβαλαν στον πειρασμό να πιστέψει ότι τα Ευαγγέλια μπορεί απλώς να είναι πραγματικά γεγονότα.

Τουλάχιστον αυτός ο γρήγορος αλλά πλεονάζων μαθητής είναι εκεί σε κοινή θέα. Στο βιβλίο «Οι Ghostwriters του Θεού», η Candida Moss υποστηρίζει ότι υπάρχουν πολλές άλλες μορφές που περνούν σχεδόν κρυμμένες μέσα από τις σελίδες της Καινής Διαθήκης, οι οποίες στην πραγματικότητα δημιούργησαν και διαμόρφωσαν αυτά τα θεμελιώδη κείμενα του Χριστιανισμού.

Στην Επιστολή του Αποστόλου Παύλου προς τους Ρωμαίους, επισημαίνει η Moss, το τελευταίο κεφάλαιο περιέχει μια δυσαρμονική γραμμή που πρέπει να έχω ακούσει πολλές φορές στο παρελθόν, αλλά ποτέ δεν την έχω χρονομετρήσει: «Εγώ, ο Τέρτιος, ο συγγραφέας αυτής της επιστολής, σας χαιρετώ εν Κυρίω». Δεν υποτίθεται ότι ο συγγραφέας είναι ο Παύλος;

Το όνομα σημαίνει τρίτος στα λατινικά, εξηγεί η καθηγήτρια Moss, η οποία έχει την έδρα θεολογίας Edward Cadbury στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ, και ήταν πιθανότατα ο τελευταίος σε μια σειρά από γράφοντες που κατέγραφαν τις σκέψεις του μεγάλου άνδρα για να τον γλιτώσουν από τον κόπο, αλλά δεν άξιζαν δικό τους όνομα. Γιατί όχι; Επειδή, όπως υποστηρίζει, ήταν σχεδόν σίγουρα ένας σκλάβος, ένας από τους πολλούς χιλιάδες στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία που βρήκαν δουλειά ως καταγραφείς και συντάκτες.

Αυτοί οι συγγραφείς-φαντάσματα στρατολογήθηκαν από τους μορφωμένους των κατακτημένων κοινωνιών, εκείνους που είχαν οδηγηθεί στη σκλαβιά και πουλήθηκαν στις αγορές της αυτοκρατορίας. Και αν στη συνέχεια αποκτούσαν δικά τους παιδιά, και αυτά στέλνονταν σε «σχολεία σκλάβων» για να προετοιμαστούν να ακολουθήσουν τα χνάρια των γονέων τους ως διορθωτές, στενογράφοι και γραμματείς, ενώ τα επιτεύγματά τους εκμεταλλεύονταν από εκείνους στους οποίους ανήκαν.

Και αν η ρωμαϊκή οικογένεια που τους είχε αγοράσει ως γραφείς είχε μεταστραφεί στη συνέχεια στον χριστιανισμό, είτε φανερά είτε κρυφά, όπως έκαναν πολλοί κατά τον πρώτο και δεύτερο αιώνα μ.Χ., τότε μπορεί κάλλιστα να είχαν επιστρατευτεί για να καταγράψουν τα λόγια των μεγάλων χριστιανών ιεραποστολικών κηρύκων που διέσχιζαν την αυτοκρατορία και έρχονταν στην πρωτεύουσά της, συμπεριλαμβανομένου φυσικά του Παύλου.

Διαβασε ακομα

Γιατί οι ευαγγελικοί χριστιανοί έχουν για Θεό τους τον Ντόναλντ Τραμπ

Η Moss βρίσκει μάλιστα μια αναφορά σε έναν τέτοιο γραφέα σε μερικά γκράφιτι του δεύτερου αιώνα μ.Χ. που βρέθηκαν στους τοίχους ενός τέτοιου σχολείου σκλάβων κοντά στην καρδιά της ρωμαϊκής εξουσίας, στον λόφο του Παλατίνου.

Αναπλάθει με φαντασία την ιστορία ενός αγοριού που ονομαζόταν Αλεξάμενος. Στην εικόνα του γκράφιτι απεικονίζεται να στέκεται στους πρόποδες της σταύρωσης του χριστιανού αφέντη του, που παρουσιάζεται όπως ήταν ο ρωμαϊκός τρόπος εκείνη την εποχή, να έχει το κεφάλι ενός γαϊδάρου για να τον καταδικάσει ως δουλικό και ηλίθιο.

Το μέλλον του Αλεξαμένου, υποστηρίζει η ίδια, ήταν πιθανότατα να γίνει γραμματέας ή γραφιάς σε εύπορες ρωμαϊκές οικογένειες που διακρίνονταν μεταξύ εκείνων που είχαν ασπαστεί τον χριστιανισμό. Μπορεί ακόμη και να κατέγραψε ορισμένα από τα μεταγενέστερα χριστιανικά κείμενα. Με αυτό που η Moss ονομάζει «ολίσθηση, διαφθορά και αλλοίωση» εντός του χριστιανισμού, η ζωτική συμβολή αυτών των ατόμων υποβαθμίστηκε, εξυγιάνθηκε και διαγράφηκε, μια απάτη που σίγουρα δεν ταιριάζει καθόλου με το ευαγγελικό μήνυμα της δικαιοσύνης.

Η δουλεία, ισχυρίζεται, στηρίζει έτσι τα βασικά κείμενα του χριστιανισμού. Είναι ένας ισχυρός ισχυρισμός σε μια εποχή που η Εκκλησία της Αγγλίας επιδιώκει να δημιουργήσει ένα ταμείο ύψους 1 δισ. λιρών για να αντιμετωπίσει την κληρονομιά της εμπλοκής της στο δουλεμπόριο του Ατλαντικού. Και εγείρει και άλλα ενδιαφέροντα ερωτήματα.

Διαβασε ακομα

Όταν ο Χριστιανισμός έγινε τιμωρός του ομοφυλοφιλικού έρωτα

Υπάρχει μια μακρά παράδοση στον χριστιανισμό που παρουσιάζει τους τέσσερις συγγραφείς των ευαγγελίων ως στενούς συνεργάτες των αποστόλων, οι οποίοι προσελήφθησαν για να καταγράψουν αναμνήσεις του Ιησού από πρώτο χέρι, κάτι που έκαναν ευτυχώς από πεποίθηση, επιλογή και αγάπη. Τι κι αν, αντίθετα, ήταν υποδουλωμένα άτομα που δεν είχαν την ευκαιρία να αρνηθούν το έργο; Ειδικά όταν στην περίπτωση των συγγραφέων-φαντάσματα του Παύλου, έπρεπε να απομαγνητοφωνήσουν αποσπάσματα στα οποία δηλώνει την έγκρισή του για τη δουλεία;

Και για να πάμε ένα βήμα παραπέρα, ο Μάρκος, του παλαιότερου από τα τέσσερα ευαγγέλια που καταγράφηκαν σε πάπυρο γύρω στο 70 μ.Χ., συνήθως λέγεται ότι είναι το δεξί χέρι του Αγίου Πέτρου. Θα μπορούσε ο Μάρκος να ήταν σκλάβος; Ίσως όταν διαμόρφωνε τα λόγια του αγράμματου ψαρά Πέτρου σε αποδεκτή γραπτή μορφή, αυτός ο Μάρκος να τα είχε εμπλουτίσει είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα με κάποιες από τις δικές του εμπειρίες.

Μεγάλα ερωτήματα, σχεδόν πάρα πολλά για να τα χωνέψει κανείς σε μια μόνο ανάγνωση, όποια και αν είναι η απόλαυση του αναζωογονητικά ευανάγνωστου (μη τυπικού-ακαδημαϊκού) πεζογραφικού ύφους της Moss. Ωστόσο, σίγουρα είναι ένα από αυτά που πρέπει να σκεφτούμε την επόμενη φορά που κάποιος θα προσπαθήσει να μας πει ότι αυτό που λέει είναι η «ευαγγελική αλήθεια».

Με πληροφορίες από Guardian