Μεγέθυνση κειμένου
Το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο τόσο στα διαστημικά ταξίδια όσο και στον Ψυχρό Πόλεμο. Ο πρώτος τεχνητός δορυφόρος της ανθρωπότητας, ο Σπούτνικ, εκτοξεύθηκε από εκεί το 1957
Οι περισσότεροι φωτογράφοι και κινηματογραφιστές γοητεύονται από τις εξέδρες εκτόξευσης που γεμίζουν με καπνό και φλόγες από τους πυραύλους που αναχωρούν για το διάστημα. Όταν, όμως ο φωτογράφος Andrew McConnell είδε για πρώτη φορά πλάνα από τη συντριβή ενός ρωσικού διαστημοπλοίου Soyuz στην απομακρυσμένη στέπα του Καζακστάν – πριν από 10 χρόνια – λάτρεψε την εικόνα της άτακτης επιστροφής των αστροναυτών στη Γη.
«Κάθε τρεις μήνες, αυτή η κάψουλα προσγειωνόταν στη μέση του πουθενά», αλλά κανείς δεν την παρατηρούσε «γεμάτη από αστροναύτες, διαφόρων εθνικοτήτων», που επέστρεφαν από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS). «Ήταν κατά κάποιο τρόπο ένα άγνωστο γεγονός, αλλά τόσο εξαιρετικό», παραδέχεται.
Η μεγάλη έκρηξη στον ουρανό
Ο McConnell, ο οποίος εργάζεται συχνά σε εμπόλεμς ζώνες – και μόλις επέστρεψε από αποστολή στη Γάζα – όπως αναφέρεται στο CNN, κάποια στιγμή, αισθάνθηκε υποχρεωμένος να απαθανατίσει ένα «θετικό ανθρώπινο εγχείρημα» και όχι μόνο τη δυστυχία και τον πόνο.
Έτσι, το 2015, ξεκίνησε το πρώτο από τα δεκάδες ταξίδια του στο Καζακστάν, όπου επανδρωμένα σκάφη Soyuz – ή μάλλον οι κωνικές κάψουλες προσγείωσης τριών ατόμων, που δεν είναι πολύ μεγαλύτερες από ένα αυτοκίνητο – επιστρέφουν στη Γη με το ανθρώπινο φορτίο τους.
Η NASA είχε θέσει εκτός λειτουργίας το πρόγραμμα διαστημικών λεωφορείων τέσσερα χρόνια νωρίτερα, πράγμα που σήμαινε ότι η πρώην σοβιετική δημοκρατία ήταν, εκείνη την εποχή, η μόνη πύλη προς τον ISS.
Με τη βοήθεια τοπικών φωτογράφων, ο McConnell επικοινωνούσε με το πλήρωμα που αναχαιτίζει τις κάψουλες μετά ταξίδι τους προς τη Γη και κατασκήνωνε μαζί τους στα λιβάδια βορειοανατολικά του ρωσικής ιδιοκτησίας κοσμοδρομίου Μπαϊκονούρ – από όπου αναχωρούν οι αποστολές Soyuz – περιμένοντας αυτό που αποκαλεί τη «μεγάλη έκρηξη στον ουρανό» και σηματοδοτεί την είσοδο του διαστημοπλοίου στην ατμόσφαιρα της Γης.
Στη συνέχεια, η επίγεια ομάδα εκτιμούσε τον αντίκτυπο του ανέμου στην τροχιά της κάψουλας πριν διασχίσει τρέχοντας τη στέπα με τζιπ για να την συναντήσει.
Αρχικά, ο McConnell ήλπιζε να τραβήξει πορτρέτα των αστροναυτών αμέσως μετά την προσγείωση: «Τι θα έδειχναν τα πρόσωπα αυτών των ανθρώπων μετά από ένα τόσο σημαντικό γεγονός;», αναρωτιόταν.
Μια αλλιώτικη πηγή έμπνευσης
Ωστόσο, σε εκείνο το πρώτο ταξίδι το 2015, ο Ιρλανδός φωτογράφος βρήκε και μία αναπάντεχη πηγή έμπνευσης: Την άφιξη χωρικών από έναν από τους ελάχιστους οικισμούς της αραιοκατοικημένης περιοχής.
Ένα μικρό αυτοκίνητο γεμάτο ντόπιους είχαν έρθει «να δουν αυτό το εξαιρετικό πράγμα που συνέβαινε στην αυλή τους. Απλώς γοητεύτηκα από αυτό – δεν μου είχε περάσει από το μυαλό ότι οι άνθρωποι ζουν πραγματικά εδώ», ανέφερε ο McConnell.
Έτσι, ενώ σε ορισμένες από τις εικόνες του McConnell απεικονίζονται διάσημοι αστροναύτες, όπως οι Tim Peake και Kate Rubins, το νέο του φωτογραφικό βιβλίο αφορά περισσότερο τις κοινότητες του Καζακστάν, των οποίων οι ζωές έχουν άθελά τους συνυφανθεί με τα διαστημικά ταξίδια.
Πορτραίτα νομάδων πάνω σε άλογα εμφανίζονται μαζί με καθημερινές σκηνές γύρω από το Kenjebai-Samai, το χωριό στο οποίο έμεινε ο φωτογράφος πριν επιχειρήσει να βγει στα λιβάδια.
Ο άλλος πρωταγωνιστής του βιβλίου είναι η ίδια η στέπα. Οι φωτογραφίες του McConnell από αυτή την «πύλη προς το διάστημα», όπως την περιγράφει ο ίδιος, απεικονίζουν ένα απέραντο, άδειο τοπίο γεμάτο με τα απομεινάρια των διαστημικών ταξιδιών, σημαδεμένο από ανοιχτά ανθρακωρυχεία.
Κειμήλιο του Ψυχρού Πολέμου
Ο ρόλος του Καζακστάν στο διαστημικό πρόγραμμα της Ρωσίας χρονολογείται από τη δεκαετία του 1950, όταν ήταν ακόμη μέρος της ΕΣΣΔ. Τοποθετημένο δίπλα στα Ουράλια Όρη, μια παραδοσιακή διαχωριστική γραμμή μεταξύ Ευρώπης και Ασίας, η άνυδρη στέπα βρισκόταν νοτιότερα – και επομένως πιο κοντά στον ισημερινό – από το μεγαλύτερο μέρος της Ρωσίας, συντομεύοντας το ταξίδι στη θερμόσφαιρα που βρίσκεται ο ISS.
Το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο τόσο στα διαστημικά ταξίδια όσο και στον Ψυχρό Πόλεμο. Ο πρώτος τεχνητός δορυφόρος της ανθρωπότητας, ο Σπούτνικ, εκτοξεύθηκε εκεί το 1957.
Το ίδιο συνέβη και με τον σκύλο Λάικα και τον Γιούρι Γκαγκάριν, ο οποίος έγινε ο πρώτος άνθρωπος που ταξίδεψε στο διάστημα το 1961. Το πρόγραμμα Soyuz («ένωση» στα ρωσικά) ξεκίνησε πέντε χρόνια αργότερα και έκτοτε έχει ολοκληρώσει περισσότερες από 1.600 αποστολές.
Αφού έπεσε το Σιδηρούν Παραπέτασμα και το Καζακστάν απέκτησε την ανεξαρτησία του, το 1991, η Ρωσία συνέχισε να μισθώνει τη γη στην οποία βρίσκεται το κοσμοδρόμιο.
Και ενώ ο McConnell επικεντρώθηκε σε μεγάλο βαθμό στη στέπα, επισκέφθηκε αρκετές φορές τις εγκαταστάσεις, αποτυπώνοντας τα πάντα, από γιγάντιες εξέδρες εκτόξευσης μέχρι οικεία πλάνα αστροναυτών που υποβάλλονται σε ελέγχους διαστημικών στολών πριν από την εκτόξευση.
Η ρωσική διαστημική υπηρεσία Roscosmos λειτουργεί τώρα μια παρόμοια εγκατάσταση στο έδαφός της, στη Σιβηρία, καθιστώντας το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ όλο και πιο παρωχημένο.
Επιπλέον, τα σκάφη Soyuz δεν είναι πλέον ο μόνος τρόπος μεταφοράς πληρώματος από και προς τον ISS: Το 2020, το Crew Dragon της SpaceX άρχισε να μεταφέρει επιβάτες στον διαστημικό σταθμό από το έδαφος των ΗΠΑ, ενώ η Boeing εκτόξευσε νωρίτερα φέτος μια επανδρωμένη δοκιμαστική αποστολή Starliner.
Η τεχνολογία της SpaceX, για τον φωτογράφο, είναι απλά εξαιρετική. «Και έτσι, αυτός ο τόπος απ’ όπου ξεκίνησαν όλα, νομίζω ότι θα ξεθωριάσει – και αυτό είναι επίσης μέρος της ιστορίας».
Ακολουθήστε το pride.gr στο Google News και ενημερωθείτε πρώτοι
Related
Νεοτερα
