Στην απαγόρευση των συγκεντρώσεων έως τα μεσάνυχτα της Τρίτης (12/3), προχώρησε η αστυνομία στη Θεσσαλονίκη, με αφορμή το κάλεσμα για την πραγματοποίηση διαμαρτυρίας έξω από το κινηματογράφο «Ολύμπιον» στις επτά το απόγευμα.

Συγκεκριμένα, αφορμή για τη συγκέντρωση στάθηκε η αφίσα του ντοκιμαντέρ «Αδέσποτα κορμιά» που προβάλλεται στο πλαίσιο του φεστιβάλ και η οποία προκάλεσε την αντίδραση συντηρητικών και θρησκευτικών κύκλων.

Η επίμαχη αφίσα απεικονίζει μια έγκυο γυναίκα πάνω σε έναν σταυρό, ενώ στο επίκεντρο του ντοκιμαντέρ τίθεται το ζήτημα της εγκυμοσύνης, της μητρότητας αλλά της αυτοδιάθεσης του γυναικείου σώματος.

Υπενθυμίζεται λίγες ημέρες νωρίτερα, ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Φιλόθεος με επιστολή του προς την γενική διευθύντρια του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, Ελίζ Ζαλαντό, ζήτησε να μην αναρτηθεί η αφίσα, διότι «είναι βαθύτατα προκλητική για το θρησκευτικό συναίσθημα των χριστιανών της πόλης».

Αντιδράσεις υπήρξαν και από το κόμμα Νίκη, με τον βουλευτή Κομνηνό Δελβερούδη να την χαρακτηρίζει προκλητική και αντιαισθητική.

«Η εν λόγω αφίσα προσβάλλει απροκάλυπτα τα χρηστά ήθη, βλασφημώντας το ιερό σύμβολο του Σταυρού και τα ιερά πρόσωπα του Εσταυρωμένου Χριστού και της Παναγίας, ενώ το απαράδεκτο αυτό γεγονός φανερώνει, για μια ακόμη φορά, πόσο επιτακτική είναι η ανάγκη επαναφοράς των ποινικών διατάξεων για την κακόβουλη βλασφημία και την καθύβριση θρησκεύματος» ισχυρίστηκε χαρακτηριστικά ο βουλευτής.

Παρά την απαγόρευση, φεμινιστικές οργανώσεις προχώρησαν σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας στο ίδιο σημείο, με αφορμή την τρανσφοβική επίθεση στην πλατεία Αριστοτέλους της Θεσσαλονίκης.

Αυτή τη στιγμή το αντιφασιστικό κίνημα σπάει την απαγόρευση συγκεντρώσεων στη Θεσσαλονίκη και ταυτόχρονα εγγυάται ότι κανένας φασίστας δε θα ακυρώσει την προβολή ταινίας.!
Αντιφασίστριες & αντιφασίστες βρίσκονται μαζικά μπροστά στον κινηματογράφο.
Οι φασίστες που απειλούσαν να… pic.twitter.com/RTi1rZckpB

— Chris Avramidis (@chris_avramidis) March 12, 2024

«Η απόσυρση αντίκειται στο Κράτος Δικαίου»

Στην επιστολή του μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Φιλόθεου, ο οποίος είχε ζητήσει να μην αναρτηθεί η αφίσα της ταινίας «Αδέσποτα Κορμιά» της Ελίνας Ψύκου, απάντησε η γενική διευθύντρια του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Ελίζ Ζαλαντό.

Η Ελίζ Ζαλαντό αναφέρει πως ούτε η ίδια, ούτε κανείς άλλος επίσημος φορέας μπορεί να την απαγορεύσει, από τη στιγμή που δεν παραβιάζει το Σύνταγμα και τους νόμους, ενώ εκτιμά ότι δεν προσβάλλει «την ελεύθερη διάθεση της αγάπης μας για τον Χριστό, την Εκκλησία Του και τα ιερά Πρόσωπα της Πίστης μας» και ότι δεν υπάρχει κάτι προσβλητικό ή χλευαστικό σε αυτή την αφίσα.

Επιπλέον, προσκαλεί τον μητροπολίτη Θεσσαλονίκης στην προβολή, για να διαπιστώσει ιδίοις όμμασι ότι το ντοκιμαντέρ αυτό διατρέχεται από την επιθυμία της δημιουργού να καταγράψει τις αγωνίες ανθρώπων που υποφέρουν διότι περιορίζεται η ελευθερία τους.

Αδέσποτα Κορμιά, μια ταινία για το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση

Τα Αδέσποτα Κορμιά της Ελίνας Ψύκου είναι μια πρωτότυπη ταινία για το τι σημαίνει για μια γυναίκα να μπορεί να είναι ελεύθερη και να διαθέτει το σώμα της και τη ζωή της όπως θέλει, σε μια Ευρώπη που υποτίθεται ότι προασπίζεται το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση.

Τρεις γυναίκες που δεν μπορούν να διεκδικήσουν το δικαίωμά τους στη ζωή, την άμβλωση αλλά και την αξιοπρέπεια στον θάνατο, είναι οι πρωταγωνίστριες σε αυτή την ταινία που παίρνει τη μορφή road movie με πολιτικές προεκτάσεις.

Η Ρόμπιν είναι έγκυος αλλά δεν θέλει να γίνει μητέρα, η Κατερίνα θέλει αλλά δεν μπορεί, ενώ η Κική θέλει απλώς να πεθάνει με αξιοπρέπεια. Συμβαίνει όμως η άμβλωση, η εξωσωματική γονιμοποίηση και η ευθανασία να μην είναι νόμιμες στις χώρες τους, κάτι που αναγκάζει τις τρεις αυτές πρωταγωνίστριες του ντοκιμαντέρ, να μεταβούν σε άλλες περιοχές, ώστε να μπορέσουν να διεκδικήσουν το δικαίωμά τους στη ζωή και τον θάνατο.

Αυτή η παραδοξότητα και η αντίφαση μιας ηπείρου που προασπίζεται την ελευθερία περισσότερο από άλλα μέρη του κόσμου καταγράφει η Ελίνα Ψύκου μέσα από τη συγκλονιστική και αληθινή πορεία αυτών των τριών γυναικών, οι οποίες φαίνεται να φέρουν το δικό τους σταυρό-εξου και η αφίσα της ταινίας. Εκτός από το 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ, όπου συμμετέχει η ταινία λαμβάνοντας μέρος στο Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα, θα προβληθεί τον Μάρτιο στο διαγωνιστικό F:ACT του φεστιβάλ CPH:DOX στην Κοπεγχάγη ενώ θα κυκλοφορήσει στις ελληνικές κινηματογραφικές αίθουσες από το Cinedoc.

Ποια είναι η σκηνοθέτιδα Ελίνα Ψύκου

Πρόκειται για το πρώτο ντοκιμαντέρ της καταξιωμένης σκηνοθέτιδος που είναι γνωστή για τις βραβευμένες ταινίες της «Η Αιώνια Επιστροφή του Αντώνη Παρασκευά» (Berlinale Forum 2013) και «Ο Γιος της Σοφίας» (Tribeca 2017, βραβείο καλύτερης ταινίας), ενώ αυτή την περίοδο ετοιμάζει την τρίτη της μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας «Κληρονομικοί Φόβοι και άλλες Ψευδαισθήσεις» και την πρώτη της μίνι σειρά «Ο Βοηθός του Ιατροδικαστή» (βασισμένη στο βιβλίο «Ιατροδικαστής» του Βασίλη Βασιλικού).

Το 2016, με τους σκηνοθέτες Αλέξη Αλεξίου, Γιάννη Βεσλεμέ και την ιστορικό κινηματογράφου Αφροδίτη Νικολαΐδου, έφτιαξαν την ομάδα Η Χαμένη Λεωφόρος του Ελληνικού Σινεμά, με σκοπό την ανάδειξη της ποικιλίας και της γοητείας του ελληνικού κινηματογράφου.

Το 2021 ολοκλήρωσε την παραγωγή της μεγάλου μήκους ταινίας «Αγέλη Προβάτων» του Δημήτρη Κανελλόπουλου.

Σημείωμα της σκηνοθέτιδος

Στις 28 Μαΐου 2011, η Μάλτα ψήφισε «Ναι» στο δημοψήφισμα που έγινε για την νομιμοποίηση του διαζυγίου, αφήνοντας τις Φιλιππίνες και το Βατικανό να είναι τα μόνα κράτη στον κόσμο όπου το διαζύγιο εξακολουθεί να απαγορεύεται.

Όμως, παρά τη νομιμοποίηση του διαζυγίου, η άμβλωση εξακολουθεί να είναι παράνομη στη Μάλτα, ακόμη και σε περιπτώσεις όπου η υγεία της εγκύου κινδυνεύει, η εγκυμοσύνη είναι αποτέλεσμα βιασμού ή αιμομιξίας ή όπου το έμβρυο δεν αναπτύσσεται φυσιολογικά. Οι γιατροί που πραγματοποιούν αμβλώσεις, καθώς και οι γυναίκες που συναινούν στη διαδικασία, αντιμετωπίζουν ποινή φυλάκισης από 18 μήνες έως 4 έτη. Μόλις τον Ιούνιο του 2023, η άμβλωση νομιμοποιήθηκε μόνο για την περίπτωση που η ζωή της εγκύου είναι σε κίνδυνο, κι αυτό εξαιτίας της μεγάλης αρνητικής δημοσιότητας που πήρε η υπόθεση μιας Αμερικανίδας τουρίστριας, της οποίας η εγκυμοσύνη της παρουσίασε σοβαρές επιπλοκές κατά την παραμονή της στο νησί, αλλά οι γιατροί αρνήθηκαν να την υποβάλλουν σε άμβλωση προκειμένου να σώσουν τη ζωή της.

Και ενώ μια γυναίκα δεν επιτρέπεται να κάνει άμβλωση στη Μάλτα, μπορεί να ταξιδέψει στη γειτονική Ιταλία και να κάνει εκεί, χωρίς να περάσει από έλεγχο διαβατηρίων ή να χρειαστεί να ανταλλάξει νόμισμα, αφού η Μάλτα ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αν και δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για τον αριθμό των γυναικών που ταξιδεύουν από τη Μάλτα σε άλλες χώρες της Ε.Ε. για να υποβληθούν σε άμβλωση, διεθνείς οργανώσεις εκτιμούν ότι είναι 300 ανά έτος. Σαν αποτέλεσμα, η άμβλωση είναι ένα δικαίωμα μόνο για τους προνομιούχους, όσους μπορούν να ανταπεξέλθουν στο κόστος αυτού του ταξιδιού.

Την ίδια στιγμή στην Ιταλία, ο νόμος για την εξωσωματική γονιμοποίηση είναι πολύ αυστηρός. Δεν επιτρέπεται για τα ομόφυλα ζευγάρια και τις γυναίκες που δεν είναι σε επίσημη ετερόφυλη σχέση. Η αυστηρή νομοθεσία έχει οδηγήσει πολλές Ιταλίδες να ταξιδεύουν στο εξωτερικό για να συλλάβουν παιδί με εξωσωματική γονιμοποίηση. Ένας από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς είναι η Ελλάδα.
Ταυτόχρονα, στην Ελλάδα η ευθανασία παραμένει παράνομη, παρά τις κατά καιρούς προσπάθειες νομιμοποίησης της, με τους ασθενείς να αναζητούν τη λύση της ευθανασίας στο εξωτερικό, κυρίως στην Ελβετία.

Οι παραπάνω νομικές παραδοξότητες με έκαναν να αναρωτηθώ πόσο δεδομένες είναι στον σύγχρονο δυτικό κόσμο κάποιες στοιχειώδεις ελευθερίες, καθώς και η αξιοπρεπής και ισότιμη μεταχείριση των ανθρώπων σε ζητήματα που αφορούν την ζωή και τον θάνατο. Επιπλέον, πόσο η Καθολική και η Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία υπονομεύουν την πρόσβαση σε ορισμένα κοινωνικά αγαθά; Η Ευρώπη έχει δουλέψει για την κοινωνική συνοχή των κρατών της εξίσου με το όσο έχει δουλέψει για την οικονομική και εδαφική συνοχή τους; Και τελικά πόσο πιθανό είναι αυτά τα στοιχειώδη δικαιώματα να υπονομευτούν ακόμη περισσότερο από την απότομη άνοδο της λαϊκίστικης ακροδεξιάς και την ανησυχητική εξάπλωση των συντηρητικών πεποιθήσεων;

Σε μια εποχή που οι Ευρωπαίοι ταξιδεύουν από χώρα σε χώρα ελεύθερα και άρα περισσότερο από ποτέ, το ντοκιμαντέρ Αδέσποτα Κορμιά είναι ένα διαφορετικό και ασυνήθιστο ταξίδι, ένα επείγον road movie σε μια ήπειρο που απειλείται από κρίση και διαίρεση. Στη διάρκεια αυτού του ταξιδιού, θα διαπιστώσουμε πως η κατάργηση των φυσικών συνόρων στην Ευρώπη δυστυχώς δεν έφερε και την αντίστοιχη κατάργηση των νομικών, κοινωνικών και άλλων τεχνητών συνόρων, που συνεχίζουν να θίγουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και να διχάζουν. Επίσης, θα καταγράψουμε τον παραλογισμό διαδρομών που συνδυάζουν το δράμα με την κωμωδία, και θα ανακαλύψουμε κάποια φαινόμενα της εποχής μας: τον «τουρισμό αμβλώσεων», τον «τουρισμό γονιμότητας», και τον «τουρισμό αυτοκτονίας».

Από τη Μάλτα στην Ιταλία και από εκεί στην Ελλάδα και την Ελβετία, οι ηρωίδες διασχίζουν σύνορα για να αποκτήσουν πρόσβαση σε στοιχειώδη δικαιώματα. Σαν Αδέσποτα Κορμιά, σε αυτό το συναισθηματικά δύσκολο, αλλά και σουρεαλιστικά χιουμοριστικό ταξίδι, κυκλοφορούν με πλοία, αυτοκίνητα, αεροπλάνα και τρένα και περιφέρονται ζαλισμένα σε σύνορα, εθνικές οδούς, διόδια, αεροδρόμια, λιμάνια και σταθμούς, αναζητώντας απαντήσεις σε υπαρξιακά ερωτήματα, που ως τέτοια δεν μπορούν παρά να σχετίζονται με την ζωή και τον θάνατο.