Μετά το πρωτοφανές περιστατικό στην τελετή απονομής των βραβείων Όσκαρ του 2022, ο Ντένζελ Ουάσινγκτον ήταν αυτός που στήριξε τον Γουίλ Σμιθ. «Στις μεγαλύτερες νίκες σου, πρόσεχε, τότε είναι που έρχεται ο διάβολος» του είπε στα παρασκήνια. Ο Σμιθ το είπε την ίδια μέρα διότι ήξερε ότι αν ο Ουάσιγκτον συγχωρούσε την συμπεριφορά του, τότε το Χόλιγουντ θα τον συγχωρούσε επίσης.

Αν και στο ξεκίνημά του αναπόφευκτα συγκρίθηκε με τον Σίντνεϊ Πουατιέ, γνωρίζει ότι έχει ήδη ξεπεράσει το είδωλό του. «Είναι ο Μπράντο μας, είναι ο Νίκολσον, είναι ο Ολιβιέ» λέει γι’ αυτόν με ενθουσιασμό ο Τομ Χανκς. Ο μακρύς κατάλογος των βραβείων του, που περιλαμβάνει δύο Όσκαρ, έναν Tony, δύο Χρυσές Σφαίρες, το βραβείο Cecil B. DeMille, το AFI Life Achievement Award και δύο υποψηφιότητες για Emmy, δείχνει ότι τα λόγια αυτά δεν είναι υπερβολή.

Η συντριπτική σιγουριά με την οποία διαχειρίζεται την καριέρα του είναι ξεκάθαρη βλέποντας τα δύο τελευταία έργα του: την «Τραγωδία του Μάκβεθ» και το τρίτο μέρος του «Equalizer». Ο Ουάσιγκτον μπορεί να συνδυάσει τον Σαίξπηρ και τον άγρυπνο Ρόμπερτ ΜακΚαλ, έναν από τους αγαπημένους ήρωες του και η καριέρα του ισορροπεί ανάμεσα στα δύο: ένας ηθοποιός οσκαρικός, αλλά επίσης και ένας σταρ των ταινιών δράσης.

«Η καριέρα μου βασίζεται στο να λέω όχι». Προσοχή, δεν λέει «όχι» σε όλα: θα είναι μέρος του πολυαναμενόμενου δεύτερου μέρους του «Μονομάχου» στο οποίο, σύμφωνα με όσα διέρρευσε ο σκηνοθέτης Ρίντλεϊ Σκοτ, θα υποδυθεί έναν πρώην σκλάβο που μεταμορφώνεται σε έναν πολύ ισχυρό άνθρωπο.

Αυτός που σύμφωνα με τους New York Times είναι ο καλύτερος ηθοποιός του 21ου αιώνα θα μπορούσε να είχε μια πολύ διαφορετική ζωή χωρίς την παρέμβαση της μητέρας του. Ο Ουάσιγκτον μεγάλωσε στο Mount Vernon, ένα προάστιο της Νέας Υόρκης. Οι γονείς του, ιεροκήρυκας ο πατέρας και κομμώτρια η μητέρα, χώρισαν όταν ήταν 14 ετών και ο έφηβος Ντένζελ αφέθηκε να φροντίζει τη μητέρα του. Όταν διαπίστωσε ότι ο γιος της ήταν περισσότερο με κακές παρέες, παρά στο σχολείο, τον έστειλε στην αυστηρή στρατιωτική ακαδημία του Όκλαντ.

«Αυτή η απόφαση άλλαξε τη ζωή μου« δήλωσε αργότερα ο Ουάσινγκτον «διότι δεν θα είχα επιβιώσει εάν συνέχιζα την κατεύθυνση που είχα πάρει. Οι τύποι με τους οποίους συναναστρεφόμουν εκείνη την περίοδο έχουν περάσει ίσως σαράντα χρόνια στο σωφρονιστικό ίδρυμα. Ήταν ωραίοι τύποι αλλά η ζωή του δρόμου τούς κατέστρεψε».

Σήμερα, ο Ουάσιγκτον, το πρώην κακό παιδί, έχει ένα δημοτικό σχολείο στη Νέα Υόρκη που πήρε το όνομά του και έχει βοηθήσει να ξεκινήσει η καριέρα άλλων που ήταν στην κατάστασή του, όπως ο πρόωρα χαμένος πρωταγωνιστής του «Black Panther», Τσάντγουικ Μπόουζμαν. Στη δεκαετία του 1990, μια ομάδα νεαρών μαύρων ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένου του μελλοντικού σταρ της Marvel, προσπαθούσαν να μπουν σε ένα διάσημο καλοκαιρινό πρόγραμμα της Οξφόρδης και η ηθοποιός του «The Bill Cosby Show», Φιλίσια Ράσαντ, άσκησε βέτο για αυτούς. «Βασικά πήρε κάποιους διάσημους φίλους να πληρώσουν για να πάμε», αποκάλυψε ο Μπόουζμαν στο Rolling Stone. Μεταξύ αυτών των ηθοποιών ήταν και ο Ντένζελ Ουάσινγκτον…

Η στρατιωτική ακαδημία έφερε μαζί της καλοκαιρινές κατασκηνώσεις στις οποίες διδάσκονταν μαθήματα υποκριτικής και θέατρο, που έγινε το πάθος του. Όμως, δεν ήταν εύκολος ο δρόμος. Στο Αμερικανικό Ωδείο γνώρισε τον ηθοποιό Ντελρόι Λίντο (The Good Fight) «Δεν είχαμε πολλά χρήματα. Είχαμε ψωμί, μερικά λίτρα γάλα, φυστικοβούτυρο και ένα βάζο μέλι, και ζήσαμε με αυτό για μια εβδομάδα». Και μετά ήρθε η τηλεόραση.

Χάρη στο «St Elsewhere» (1982-1988), την πρώτη σειρά από τους μελλοντικούς δημιουργούς του Doctor στην Αλάσκα, έγινε ο πιο ποθητός γιατρός στην τηλεόραση. Μπορεί να υπερηφανεύεται για τις συνολικά εννέα υποψηφιότητες του για Όσκαρ -οκτώ για υποκριτική και μία για Καλύτερη Ταινία για τη διασκευή του 2016 της ταινίας του Άουγκουστ Γουίλσον «Fences», στην οποία ήταν παραγωγός, σκηνοθέτης και πρωταγωνιστής.

Από αυτές τις εννέα υποψηφιότητες, ο Ουάσιγκτον έχει κερδίσει δύο φορές -μία φορά το βραβείο Α’ Ανδρικού Ρόλου το 2002 για την ερμηνεία του στην ταινία «Ημέρα Εκπαίδευσης» και μία το βραβείο Β’ Ανδρικού Ρόλου το 1990 με τη συμμετοχή του στην ταινία «Γκλόρι, ο δρόμος για τη δόξα». Βραβεύσεις, που βάζουν τον Ουάσινγκτον στην ίδια «κατηγορία» με τους Ρόμπερτ Ντε Νίρο, Τζακ Νίκολσον, Τζακ Λέμον και Τζιν Χάκμαν.

Ωστόσο, με αυτά τα δύο του βραβεία ο Ουάσιγκτον σημείωσε το δικό του ρεκόρ, γράφοντας ιστορία στο θεσμό των Όσκαρ. Κι αυτό γιατί το Όσκαρ που κέρδισε το 2002 για την «Ημέρα Εκπαίδευσης» σηματοδότησε δύο ιστορικά γεγονότα. Έγινε ο δεύτερος μαύρος ηθοποιός που αναδείχθηκε ως ο Καλύτερος Ηθοποιός -ο πρώτος ήταν ο Πουατιέ για την ταινία «Λευκοί Άγγελοι, Μαύροι Άγγελοι», Lilies of the Field, του 1963).

Ο Ουάσιγκτον, βέβαια, δεν επέτρεψε ποτέ στο χρώμα του δέρματός τους να καθορίσει τους ρόλους που παίζει. Η ραχοκοκαλιά της καριέρας του δεν προοριζόταν για «μαύρους άνδρες». Η Τζούλια Ρόμπερτς πάλεψε για να γίνει η σύντροφός του στο «The Pelican Brief» (1993), το πολιτικό θρίλερ του Άλαν Πάκουλα Όταν τελικά ο Ουάσιγκτον πήρε τον ρόλο, οι δημιουργοί της ταινίας διέγραψε τις αισθησιακές σκηνές μεταξύ του χαρακτήρα του και του Ρόμπερτς. «Φυσικά και ήθελα να φιλήσω τον Ντένζελ. Ήταν δική του ιδέα να εξαφανίσει τις αυτές τις σκηνές» είπε η ηθοποιός.

Ο ηθοποιός δεν ήθελε να προσβάλει αυτό που θεωρούσε κοινό-στόχο του. «Οι μαύρες γυναίκες δεν αντιμετωπίζονται συνήθως ως αντικείμενα πόθου στις ταινίες και ήταν πάντα το κύριο κοινό μου», είπε στο Newsweek. Μόνο στο «The Flight», όπου έπαιζε έναν πιλότο με προβλήματα εθισμού, καταφέραμε να δούμε λίγο από το σώμα του. Είναι μέρος μιας αρκετά μικρής λίστας ηθοποιών που δεν επιθυμούν να προβάλουν την ιδιωτική ζωή τους. Ο Ουάσινγκτον γνώρισε τη σύζυγό του Παουλέτα πριν γίνει διάσημος και την παντρεύτηκε το 1983. Έχουν τέσσερα παιδιά και όλα συνδέονται με την υποκριτική. Ο πιο διάσημος είναι ο Τζον Ντέιβιντ Ουάσιγκτον, πρωταγωνιστής του «Τένετ» του Κρίστοφερ Νόλαν (το οποίο ο Ντένζελ Ουάσινγκτον ομολόγησε ότι δεν… κατάλαβε) .Είναι μια ενωμένη οικογένεια μακριά από τα πρωτοσέλιδα και ένα από τα λίγα μακροχρόνια ζευγάρια που παραμένουν στο Χόλιγουντ.

Και δεν ήταν αρχικά γραμμένο στο σενάριο του «Φιλαδέλφεια» ότι αυτός που θα υποδυόταν τον δικηγόρο του Χανκς θα ήταν μαύρος. Οι παραγωγοί έψαχναν για έναν δημοφιλή κωμικό, έναν Ρόμπιν Γουίλιαμς ή έναν Μπιλ Μάρεϊ, που θα ήταν οικείος και «συμπαθητικός» στους θεατές. Αλλά κατά τη διάρκεια μιας πτήσης έπεσε πάνω στον συμπαραγωγό της ταινίας, ο οποίος δούλευε το σενάριο εκείνη την εποχή. Ο ηθοποιός του ζήτησε να ρίξει μια ματιά σε αυτά που διάβαζε και ήξερε ότι πρέπει να είναι ο Τζο Μίλερ, ο δικηγόρος που από ομοφοβικός γίνεται στενός φίλος του κύριου χαρακτήρα.

Οι παραγωγοί, ωστόσο, πίστευαν ότι μια ταινία που προοριζόταν για το ευρύ κοινό και την οποία θα πρωταγωνιστούσε ένας ομοφυλόφιλος και ένα μέλος μιας φυλετικής μειονότητας ίσως δημιουργούσε προβλήματα. Έλεγαν ότι ο χαρακτήρας του Μίλερ έπρεπε να είναι αστείος. «Μπορώ να είμαι αστείος» είπε ο Ουάσινγκτον και τους έπεισε!

Στην «Ημέρα Εκπαίδευσης» υποδύθηκε τον διεφθαρμένο ντετέκτιβ Αλόνζο Χάρις, έναν από τους σπουδαίους χαρακτήρες της καριέρας του και αυτόν που, παραδόξως, του επέτρεψε να ισοφαρίσει τον Σίντνεϊ Πουατιέ ως ο δεύτερος μαύρος ηθοποιός που κέρδισε το Όσκαρ στην κύρια κατηγορία.

Όπως έχει αποκαλύψει, αυτοσχεδίασε το μεγαλύτερο μέρος του ρόλου. Για τον συμπρωταγωνιστή του, Ίθαν Χοκ, αυτά τα γυρίσματα ήταν η καλύτερη σχολή υποκριτικής: «Ο Ντένζελ μου άλλαξε τη ζωή. Να είσαι 30 χρόνων και να αρχίσεις να συνεργάζεσαι με έναν από τους σπουδαίους όλων των εποχών;».

Την δεκαετία του 2000 όταν έγινε ήρωας ταινιών δράσης, ενώ στο «The Messenger of Fear» (2004) μοιράστηκε την οθόνη με τη Μέριλ Στριπ, η οποία γοητεύτηκε από την ευελιξία και την αφοσίωση του ηθοποιού. Κανείς, βέβαια, από τους συμπρωταγωνιστές του δεν έγινε κολλητός του. Η σχέση τους περιορίστηκε στη δουλειά. «Δεν προσπάθησα να γίνω φίλος μαζί του, ούτε να πάω σε έναν αγώνα των Λέικερς, ούτε σε πάρτι γενεθλίων» έχει πει ο Χοκ. Γνωρίζουν ότι ο Ουάσιγκτον εκτιμά ιδιαίτερα την ιδιωτικότητα και δεν συμμετέχει στο παιχνίδι του Χόλιγουντ ούτε εκθέτει τη ζωή του στα κοινωνικά δίκτυα. «Αν σε βλέπουν δωρεάν όλη την εβδομάδα, δεν θα πληρώσουν για να σε δουν το Σαββατοκύριακο», λέει. «Δεν κάνω tweet. Δεν έχω instagram».

Κοντεύει πια στα 70 και ισχυρίζεται ότι θέλει να αφιερωθεί σε ουσιαστικές συνεργασίες. Όταν ο Πολ Τόμας Άντερσον δήλωσε ότι ήταν ένας από τους αγαπημένους του ηθοποιούς, του τηλεφώνησε. «Πήγα στο σπίτι του», εξομολογήθηκε στους Times. «Θέλω να είμαι με τους καλύτερους κινηματογραφιστές, διότι δεν πρόκειται να κάνω πολλές άλλες ταινίες ακόμη, το ξέρω. Γι’ αυτό θέλω να συνεργαστώ με τους καλύτερους».

Με πληροφορίες από El Pais