Το ντεμπούτο ντοκιμαντέρ της Gisela Delgadillo σφύζει από ωμή δράση. Περπατώντας στους δρόμους της Πόλης του Μεξικού με τα λαμπερά ψηλοτάκουνα παπούτσια της, η Kenya είναι ένας πύργος δύναμης σε έναν κόσμο που είναι καταστροφικά σκληρός για την κοινότητά της.

Ως τρανς εργαζόμενη στο σεξ και ακτιβίστρια, ωθείται σε δράση όταν γίνεται μάρτυρας της βάναυσης δολοφονίας της φίλης της Paola από έναν πελάτη. Παρά τις αποδείξεις εναντίον του, ο δράστης αφήνεται ελεύθερος, σηματοδοτώντας το πώς το δικαστικό σύστημα κλείνει τα μάτια στη βία που ασκείται στις τρανς γυναίκες.

Η ταινία της Delgadillo, οικεία και συγκινητική στην προσέγγισή της, αποτυπώνει το είδος του έργου φροντίδας που απαιτείται τόσο στη ζωή όσο και στο θάνατο. Όταν δεν ηγείται διαδηλώσεων που απαιτούν δικαιοσύνη, η Kenya βρίσκεται στο τηλέφωνο με τους συγγενείς της Paola για να διασφαλίσει ότι η φίλη της θα ταφεί ως γυναίκα.

Βλέπουμε όχι μία αλλά δύο κηδείες, καθώς η Kenya φροντίζει επίσης για την αγρυπνία μιας άλλης τρανς γυναίκας που πέθανε μετά από ασθένεια. Αν και εξωτερικά φαίνεται δυνατή, κουβαλάει επίσης στους ώμους της όχι μόνο τα δικά της τραύματα, αλλά και τον κύκλο της κακοποίησης, του εθισμού και της ανασφάλειας που υφίστανται οι τρανς αδελφές της.

Ωστόσο, εστιάζοντας στο τραγικό τέλος της Paola, η Delgadillo παρέχει ελάχιστη εικόνα της ζωής ή της προσωπικότητάς της. Ταυτόχρονα, η ταινία καταφέρνει να αποφύγει την θυματοποίηση των υποκειμένων της, κυρίως χάρη στη μαγνητική παρουσία της Kenya – η δυναμική κάμερα την κάνει ακόμα πιο ισχυρή.

Ενώ τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης μπορεί να υποβαθμίζουν την ύπαρξη των τρανς γυναικών πίσω από στατιστικά στοιχεία και εντυπωσιακούς τίτλους, οι άοκνες προσπάθειες της Kenya αναβαθμίζουν μια κοινότητα της οποίας οι φωνές συχνά δεν ακούγονται.

Σημείο καμπής

Πριν λίγους μήνες, η Πόλη του Μεξικού έκανε ένα ιστορικό βήμα για την κατοχύρωση και διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς ψηφίστηκε νόμος που αναγνωρίζει τον όρο «τρανς γυναικοκτονία» ως ξεχωριστό έγκλημα, με ποινή φυλάκισης που αγγίζει έως και τα 70 χρόνια. Πρόκειται για ένα σημείο καμπής σε μία από τις πιο θανατηφόρες χώρες της Λατινικής Αμερικής για τα τρανς άτομα.

Η μεγάλη εκστρατεία για τη νομική κατοχύρωση του όρου ξεκίνησε το 2016 όταν η τρανς σεξεργάτρια Paola Buenrostro δολοφονήθηκε από έναν πελάτη.

Η φίλη της Kenya Cuevas εμπόδισε τον δράστη να φύγει, καταγράφοντας τη σκηνή. Η αστυνομία συνέλαβε τον άνδρα, όμως παρά το οπτικοακουστικό υλικό και τις καταθέσεις των μαρτύρων, ένας δικαστής έκρινε ότι δεν υπήρχαν επαρκή στοιχεία για να κρατηθεί και τον άφησε ελεύθερο μετά από 48 ώρες. Από τότε αγνοείται η τύχη του.

Εκείνη τη νύχτα, η Cuevas έγινε ακτιβίστρια και μετά από χρόνια εκστρατείας η Πόλη του Μεξικού ψήφισε τον νόμο.

«Για πρώτη φορά, μπορούμε να αισθανθούμε ότι εκπροσωπούμαστε ενώπιον του νόμου και ότι η βία εναντίον μας επιφέρει πραγματικά μια αυστηρή τιμωρία», δήλωσε η Cuevas. «Για πρώτη φορά, μπορώ να αισθανθώ κάποια ικανοποίηση, κάποια ειρήνη, μετά από όλα αυτά τα χρόνια». Ο νόμος, που ονομάστηκε προς τιμήν της Buenrostro, ψηφίστηκε σχεδόν ομόφωνα στο πολιτειακό συνέδριο.

Ατιμώρητες οι τρανς γυναικοκτονίες

Η Πόλη του Μεξικού είναι η δεύτερη από τις 32 πολιτείες της χώρας που ποινικοποιεί την τρανς γυναικοκτονία. Νωρίτερα φέτος, η Ναγιαρίτ, μια μικρή πολιτεία στις ακτές του Ειρηνικού, εισήγαγε ποινές έως και 60 ετών για το έγκλημα.

Ο νόμος δίνει επίσης τη δυνατότητα στους φίλους του θύματος, όχι μόνο στους συγγενείς, να συμμετέχουν στη διαδικασία απονομής της δικαιοσύνης, να αναγνωρίζουν τα πτώματα και να συμμετέχουν στις έρευνες.

Αυτό είναι πολύ σημαντικό σε μία χώρα, όπου αρκετές οικογένειες αποκηρύσσουν τους τρανς συγγενείς τους, επομένως δεν υπάρχει κανένας κοντινός συγγενής να αναγκάσει το κράτος να αναλάβει δράση.

Διαβασε ακομα

Ο όρος τρανς γυναικοκτονία αναγνωρίστηκε νομικά στην Πόλη του Μεξικό

Στην περίπτωση της Buenrostro, η αρχική έρευνα ήταν απογοητευτική και ο ύποπτος αφέθηκε ελεύθερος. Αργότερα, οι αρχές προσέφεραν περισσότερες από 20.000 λίρες για πληροφορίες σχετικά με την τύχη του, χωρίς όμως αποτέλεσμα.

Τρία χρόνια αργότερα, η Ernestina Godoy, η γενική εισαγγελέας της Πόλης του Μεξικού, ζήτησε συγγνώμη για τις ενέργειες των αρχών, καθιστώντας τη δολοφονία της Buenrostro ως την πρώτη που αναγνωρίστηκε ως τρανς γυναικοκτονία.

Σημειώνεται ότι περίπου 5 εκατομμύρια από τα 129 εκατομμύρια κατοίκους του Μεξικού δηλώνουν ΛΟΑΤΚΙ+. Σύμφωνα με την Letra Ese, μια ομάδα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, 231 μέλη της LGBTQ+ κοινότητας δολοφονήθηκαν μεταξύ 2021 και 2023, εκ των οποίων τα 2/3 ήταν τρανς – αν και πολλές δολοφονίες δεν αναφέρονται ποτέ.

Αυτό καθιστά το Μεξικό τη δεύτερη πιο θανατηφόρα χώρα της Λατινικής Αμερικής για τα τρανς άτομα, μετά τη Βραζιλία.

Με πληροφορίες από Guardian