Από την τεράστια επιτυχία του Netflix, “The Night Agent”, μέχρι την αγαπημένη σειρά του Apple TV+ “Slow Horses”, οι ιστορίες μυστικών πρακτόρων και σκοτεινών συνωμοσιών γίνονται ξανά ολοένα και πιο δημοφιλείς. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Αν έχετε καθίσει πρόσφατα να παρακολουθήσετε μια νέα τηλεοπτική σειρά, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να περιλαμβάνει δολοφονίες, σκοτεινές συνωμοσίες, συγκάλυψη και τουλάχιστον έναν μυστικό πράκτορα που προσπαθεί να ανακαλύψει την αλήθεια.

Τους τελευταίους μήνες, η μικρή οθόνη μας πρόσφερε μια νέα εκδοχή του μυθιστορήματος του 1970 “The Day of The Jackal”, σχετικά με το «κρυφτοκυνηγητό» μεταξύ ενός δολοφόνου και ενός πράκτορα της MI5, και την τέταρτη σεζόν της εξαιρετικής κωμικο-δραματικής σειράς του Apple TV+ “Slow Horses”, που επικεντρώνεται σε πράκτορες «αουτσάιντερ». Υπήρξε επίσης η σειρά “The Agency”, η αμερικανική διασκευή του γαλλικού θρίλερ “Le Bureau des Légendes”, και η κομψή, με έδρα το Λονδίνο, σειρά του Netflix “Black Doves”.

Την περασμένη εβδομάδα, έκανε πρεμιέρα η δεύτερη σεζόν της γεμάτης συνωμοσίες σειράς “The Night Agen”t, που είχε κάνει τεράστια επιτυχία στο Netflix με την πρώτη της σεζόν, ενώ επίσης κυκλοφόρησε και η νέα σειρά του Apple TV+ “Prime Target”. Πριν το τέλος του μήνα, θα ακολουθήσει και η δεύτερη σεζόν του “The Recruit” στο Netflix. Υπάρχουν τόσα πολλά κατασκοπευτικά θρίλερ στην τηλεόραση αυτή τη στιγμή, που μπορεί να αρχίσετε να αναρωτιέστε αν είστε ο μόνος άνθρωπος στον κόσμο που δεν είναι μυστικός πράκτορας.

Φυσικά, η δημοτικότητα των κατασκοπευτικών θρίλερ στην τηλεόραση δεν είναι κάτι καινούργιο – υπήρξαν βασικό στοιχείο των καναλιών και των πλατφορμών streaming για δεκαετίες, κάτι που οφείλεται κυρίως στον πλούτο της σχετικής λογοτεχνίας.

Η κατασκοπευτική λογοτεχνία

Τα κατασκοπευτικά μυθιστορήματα έκαναν την εμφάνισή τους στις αρχές του 19ου αιώνα, αντικατοπτρίζοντας τη δυσπιστία που κυριαρχούσε γύρω από τις πολιτικές και στρατιωτικές συγκρούσεις της εποχής. Ένα από τα πρώτα παραδείγματα ήταν το μυθιστόρημα του Τζέιμς Φένιμορ Κούπερ “The Spy: A Tale of the Neutral Ground” (1821), το οποίο εξερευνούσε τις εντάσεις κατά την Αμερικανική Επανάσταση και τους φόβους ότι οι Πατριώτες μπορεί να ήταν κατάσκοποι των Βρετανών.

Προχωρώντας στον 20ό αιώνα, το είδος άνθισε πραγματικά. Οι δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι, ο Ψυχρός Πόλεμος και η δημιουργία εθνικών υπηρεσιών πληροφοριών στη Βρετανία και τις ΗΠΑ αποτέλεσαν έμπνευση. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, Βρετανοί συγγραφείς όπως ο Τζον λε Καρέ και ο Λεν Ντέιτον δημιούργησαν εμβληματικά έργα όπως το “Tinker Tailor Soldier Spy” και το “The Ipcress File”, ενώ ο Ίαν Φλέμινγκ έθεσε τα πρότυπα για όλους τους μελλοντικούς μυστικούς πράκτορες με τη σειρά του Τζέιμς Μποντ.

Στη δεκαετία του ’80 και του ’90, ο Αμερικανός συγγραφέας κατασκοπευτικών μυθιστορημάτων Τομ Κλάνσι έγινε παγκόσμιο φαινόμενο με τη σειρά του “Jack Ryan”.

Σήμερα, περισσότερα από 200 χρόνια από την πρώτη δημοσίευση δημοφιλούς λογοτεχνίας κατασκοπείας, η όρεξη για κατασκοπευτικά θρίλερ είναι πιο δυνατή από ποτέ. Ενδεικτικό της αυξημένης δημοτικότητας του είδους, είναι πως στο Ηνωμένο Βασίλειο, η αγορά κατασκοπευτικών μυθιστορημάτων αυξήθηκε εντυπωσιακά κατά 45% σε ένα χρόνο, φτάνοντας τα 9.7 εκατομμύρια λίρες το 2024, σύμφωνα με τη Nielsen BookData.

Η γοητεία των κατασκοπευτικών σειρών

Η επιτυχία των κατασκοπευτικών σειρών δεν περιορίζεται μόνο στις πωλήσεις βιβλίων. Η πρώτη σεζόν του “The Night Agent” ήταν η έβδομη πιο δημοφιλής σειρά του Netflix με 98.2 εκατομμύρια προβολές. Αυτό δείχνει πως οι θεατές, όπως και οι αναγνώστες, έχουν έντονο ενδιαφέρον για ιστορίες που περιλαμβάνουν διπλές ταυτότητες, προδοσίες και συγκρούσεις εξουσίας.

Οι κατασκοπευτικές σειρές αντανακλούν την εποχή μας, μια εποχή γεμάτη αβεβαιότητα και δυσπιστία απέναντι σε κυβερνήσεις και θεσμούς. Σε έρευνα του 2024 από το National Centre for Social Research στο Ηνωμένο Βασίλειο, το 45% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι «σχεδόν ποτέ» δεν εμπιστεύεται την κυβέρνηση να βάλει τις ανάγκες του έθνους πάνω από τα κομματικά της συμφέροντα. Στις ΗΠΑ, μόνο το 22% των πολιτών δηλώνει ότι εμπιστεύεται την ομοσπονδιακή κυβέρνηση.

Στις σύγχρονες σειρές κατασκοπείας, παρατηρούμε μια τάση για πιο ανάλαφρους και ηθικά διφορούμενους χαρακτήρες. Σειρές όπως το “Killing Eve”, το “Mr. & Mrs. Smith” και το “Black Doves” συνδυάζουν μαύρο χιούμορ και δράμα, ενώ παρουσιάζουν ήρωες που συχνά ξεπερνούν τα όρια της παραδοσιακής ηθικής. Παράλληλα, πολλές από αυτές τις σειρές αντανακλούν σύγχρονες ανησυχίες, όπως η κλιματική αλλαγή, η εμπορία ανθρώπων και η τεχνητή νοημοσύνη, αντικατοπτρίζοντας τις αλλαγές στις παγκόσμιες προτεραιότητες.

Με πληροφορίες από BBC