Περίπου το 35% των μικροπλαστικών που μολύνουν τους ωκεανούς προέρχονται από το πλύσιμο των ρούχων. Όταν πλένονται, τα συνθετικά ρούχα αποβάλλουν μικροσκοπικά κομμάτια πλαστικού, γνωστά ως μικροΐνες.

Τα θραύσματα αυτά είναι ένας κοινός τύπος μικροπλαστικού που, όταν απελευθερώνονται, αποτελούν σοβαρή απειλή για το θαλάσσιο περιβάλλον. Τα θαλάσσια ζώα καταπίνουν τις μικροΐνες, κάτι που είναι εξαιρετικά επικίνδυνο, καθώς μπορεί να εμποδίσει την ανάπτυξη, την αναπαραγωγή και τη σίτισή τους, αλλά να επιφέρει ακόμα και το θάνατο.

Ωστόσο, η κλίμακα της ρύπανσης εξαιτίας των μικροϊνών που προέρχονται από τα οικιακά πλυντήρια δεν είναι εύκολα μετρήσιμη. Οι παράγοντες που επηρεάζουν την απόρριψή τους είναι αρκετά πολύπλοκοι και οι τρέχουσες μέθοδοι μέτρησης δεν είναι και τόσο αξιόπιστες.

Διάφορες μελέτες στο παρελθόν, σύμφωνα με το Conversation, έχουν επιχειρήσει να εκτιμήσουν το μέγεθος της ρύπανσης που προέρχεται από μικροΐνες, παρουσιάζοντας όμως πολύ διαφορετικά αποτελέσματα. Για παράδειγμα, ένα άτομο στο Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε να απελευθερώνει μεταξύ 5γρ. και 2,14 κιλά το χρόνο.

Όμως, οι αριθμοί αυτοί δεν αντικατοπτρίζουν τους πολύπλοκους μηχανισμούς μέσω των οποίων απελευθερώνονται μικροΐνες κατά τη διάρκεια του πλυσίματος. Τα ρούχα κατασκευάζονται από διάφορες ποιότητες υφασμάτων και οι άνθρωποι χρησιμοποιούν διαφορετικές συσκευές πλυντηρίων αλλά και κύκλους πλύσης.

Έτσι, χρησιμοποιώντας μία ειδική συσκευή που αναπαράγει ένα οικιακό πλυντήριο ρούχων σε εργαστηριακές συνθήκες, επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Leeds μελέτησαν την επίδραση διαφορετικών συνθηκών πλύσης στο αποτύπωμα μικροϊνών των οικιακών ρούχων. Μάλιστα, διαπίστωσαν ότι τα βρετανικά πλυντήρια ρούχων παράγουν έως και 17.847 τόνους κάθε χρόνο (243 γραμμάρια ανά άτομο), βάρος ισοδύναμο με περίπου 1.500 διώροφα λεωφορεία.

Διαβασε ακομα

Ένας άγνωστος ήρωας παλεύει με την κλιματική κρίση

Συνθήκες πλύσης

Η αύξηση της θερμοκρασίας πλύσης από τους 40℃ σε 90℃ μείωσε την απελευθέρωση μικροϊνών κατά 26%. Σε υψηλές θερμοκρασίες, οι ίνες γίνονται λιγότερο εύθραυστες με αποτέλεσμα να μη σπάνε τόσο εύκολα. Η διάρκεια πλύσης, ωστόσο, είχε μικρή μόνο επίδραση, καθώς δεν διαπιστώθηκαν σημαντικές διαφορές στην ποσότητα μικροϊνών που απελευθερώθηκαν μετά από τη σύντομη πλύση των 30 λεπτών και αυτή της μίας ώρας.

Oι επιστήμονες δοκιμάσαν περισσότερους από 40 άλλους τύπους υφασμάτων, τα οποία χρησιμοποιούνται στα ρούχα

Αυτό που είχε τη σημαντικότερη επίδραση ήταν η αναλογία του νερού προς το μέγεθος του φορτίου πλύσης και το επίπεδο τριβής των υφασμάτων. Καθώς τα ρούχα γυρνούν στο πλυντήριο, συγκρούονται μεταξύ τους αλλά και με τα πλαϊνά του τυμπάνου. Όταν οι επιστήμονες μείωσαν το επίπεδο της ανάδευσης, διατηρώντας σταθερές όλες τις άλλες συνθήκες πλύσης, η απελευθέρωση μικροϊνών μειώθηκε πάνω από 50%.

Ωστόσο, αυτά τα αποτελέσματα βασίστηκαν σε έναν μόνο τύπο υφάσματος – το πολυεστερικό fleece. Έτσι, στη συνέχεια οι επιστήμονες δοκιμάσαν περισσότερους από 40 άλλους τύπους υφασμάτων, τα οποία χρησιμοποιούνται στα ρούχα. Σε αυτά περιλαμβάνονταν το βαμβάκι, η βισκόζη, ο πολυεστέρας και άλλα.

Διαφοροποίηση μεταξύ των υφασμάτων

Μεγάλες ήταν οι διακυμάνσεις που παρατηρήθηκαν στην απελευθέρωση μικροϊνών μεταξύ διαφορετικών υφασμάτων. Ένα μείγμα πολυεστέρα-ελαστάνης, για παράδειγμα, απελευθέρωσε μόλις 96 γραμμάρια ανά άτομο ετησίως σε αντίθεση με τον 100% πολυεστέρα που είχε ως αποτέλεσμα 1,29 κιλά ανά άτομο το χρόνο.

Το πόσο σφιχτά είναι στριμμένο το νήμα και το αν το ύφασμα είναι πλεκτό ή υφαντό επηρεάζουν εξίσου την απελευθέρωση μικροϊνών. Τα πιο συμπαγή νήματα και υφάσματα, όπως αυτά που χρησιμοποιούνται στα υφαντά πουκάμισα, βοηθούν στη συγκράτηση των ινών. Αντίθετα, τα νήματα και τα υφάσματα που έχουν πιο χαλαρή δομή, όπως τα πλεκτά, είναι περισσότερο πιθανό να επιτρέψουν την απελευθέρωση μικροϊνών.

Τα υφάσματα που περιλαμβάνουν μείγμα φυσικών ινών και άλλων συνθετικών μη πλαστικών ινών, όπως η βισκόζη, απελευθέρωσαν επίσης σημαντικές ποσότητες μικροϊνών κατά το πλύσιμο. Αυτό είναι σημαντικό, καθώς οι βαμβακερές ίνες μπορεί να χρειαστούν – συχνά έως και εκατοντάδες -χρόνια για να βιοδιασπαστούν. Το 1990, άθικτα βαμβακερά ενδύματα ανασύρθηκαν από ναυάγιο κοντά στις ακτές της Βόρειας Καρολίνας μετά από 133 χρόνια στο νερό.

Οι φυσικές μικροΐνες αποτελούν απειλή για τους θαλάσσιους οργανισμούς, ιδίως στα πρώτα στάδια της ζωής τους. Οι γαρίδες mysid και τα ψάρια silverside είναι χαρακτηριστικά είδη που ζουν σε εκβολές ποταμών. Η μείωση της ποιότητας του νερού έχει αρνητικές συνέπειες στη συμπεριφορά και/ή στον πληθυσμό αυτών των ειδών. Συγκεκριμένα, η έρευνα αποκαλύπτει ότι η έκθεση σε μικροΐνες βαμβακιού στο αλμυρό νερό μπορεί να προκαλέσει μειωμένη ανάπτυξη στις γαρίδες και να αλλάξει την κολυμβητική συμπεριφορά των ψαριών.

Πλένοντας τα ρούχα σας με υπευθυνότητα

Ακόμη και μία μικρή ποσότητα μικροϊνών μπορεί να είναι επιβλαβής για τους ζωντανούς οργανισμούς και γι’ αυτό θα πρέπει να περιορίζεται η απελευθέρωσή τους. Αλλά αυτό είναι μόνο ένα από τα δεκάδες προβλήματα που αντιμετωπίζει η βιομηχανία της μόδας: Κάθε χρόνο περίπου 350.000 τόνοι ρούχων καταλήγουν σε χωματερές στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτό σημαίνει ότι ο μέσος Βρετανός πετάει πάνω από 5 κιλά ρούχων στον κάδο απορριμμάτων.

Ωστόσο, υπάρχουν κάποια απλά βήματα που όλοι μπορούμε να ακολουθήσουμε για να μειώσουμε το αποτύπωμα των μικροϊνών. Το να πλένουμε τα ρούχα μόνο όταν είναι πραγματικά βρώμικα, είναι μία καλή αρχή. Επιπλέον, συνίσταται να γεμίζουμε μόνο τα δύο τρίτα του κάδου. Εξάλλου, η υπερπλήρωση του πλυντηρίου με ρούχα μπορεί να μειώσει την ποιότητα της πλύσης. Τέλος, μία καλύτερη κατανόηση σχετικά με τους διάφορους τύπους υφασμάτων και τις επιπτώσεις των διάφορων κύκλων πλύσης στο περιβάλλον, αλλά και η σωστή ανάγνωση των ετικετών στα ρούχα μπορούν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στο θαλάσσιο περιβάλλον.

Με πληροφορίες από The Conversation