Μεγέθυνση κειμένου
Τί συμβαίνει, όμως, όταν μπλέκουμε το μεγάλο πένθος με τα μεγάλα δεδομένα;
Οι άνθρωποι στρέφονται στις «εφαρμογές πένθους» για να αντιμετωπίσουν την απώλεια μελών οικογένειας και φίλων. Ο νέος κόσμος των δεδομένων θανάτου, όμως, εγείρει ανησυχητικά ερωτήματα.
Όταν ο πατέρας της Νιτίκα πέθανε απροσδόκητα το 2023, εκείνη βρισκόταν σε άλλη ήπειρο, μακριά από το περιβάλλον υποστήριξής τη;. Είχε μετακομίσει από την Ινδία στον Καναδά μόλις έναν χρόνο πριν και ήταν η πρώτη στην παρέα της που έπρεπε να διαχειριστεί την απώλεια ενός γονέα. «Το να ζω μακριά από την οικογένειά μου και να αντιμετωπίζω αυτή τη συντριπτική απώλεια ήταν αβάσταχτο. Συχνά ένιωθα χαμένη και μόνη», λέει η Νιτίκα, η οποία ζήτησε να παραμείνει ανώνυμη για λόγους ιδιωτικότητας.
Τότε, έπεσε πάνω σε μια ανάρτηση στο Instagram για την εφαρμογή πένθους “Untangle”, η οποία προσφέρει «εξατομικευμένη υποστήριξη πένθους» μέσω εικονικών ομάδων υποστήριξης και εποπτευόμενων φόρουμ, με ενσωματωμένες λειτουργίες τεχνητής νοημοσύνης. Η Νιτίκα κατέβασε την εφαρμογή. Στην αρχή, απλώς διάβαζε τις αναρτήσεις άλλων ανθρώπων, αντλώντας δύναμη από το πώς οι εμπειρίες τους καθρεφτίζονταν στη δική της. Οι ομοιότητες την έκαναν να νιώθει λιγότερο μόνη, και έτσι άρχισε να γράφει. «Βρήκα το θάρρος να μοιραστώ την ιστορία μου, και από τότε αυτή η εφαρμογή έγινε ο καλύτερός μου φίλος», λέει.
Με καλαίσθητες γραμματοσειρές και παλέτες χρωμάτων που είναι ήρεμες αλλά όχι πένθιμες, το “Untangle” και άλλες νέες «εφαρμογές θλίψης», όπως οι “DayNew” και “Empathy”, επιχειρούν να εκσυγχρονίσουν το πένθος. Έχουν τη δυνατότητα να εκδημοκρατίσουν την πρόσβαση στην υποστήριξη που διαφορετικά θα ήταν δύσκολο να βρεθεί. Ωστόσο, σύμφωνα με ειδικούς σε θέματα ιδιωτικότητας, αυτές οι εφαρμογές εισάγουν την εταιρική τεχνολογία –και όλα τα προβλήματα της ψηφιακής εποχής– μέσα στην ευαλωτότητα του πένθους.
Οι εφαρμογές διαθέτουν βιβλιοθήκες με περιεχόμενο σχετικό με το πένθος και την ψυχική υγεία. Οι χρήστες μπορούν να συνδεθούν με άλλους πενθούντες και να μοιραστούν φωτογραφίες και ιστορίες των αγαπημένων τους. Κάποιες εφαρμογές προσφέρουν λειτουργίες τεχνητής νοημοσύνης, όπως προτροπές για ημερολόγιο, εξατομικευμένες λίστες υποχρεώσεων και συμβουλές από chatbots. Ορισμένες περιλαμβάνουν ακόμη και συμβουλές από ειδικούς για τη διαχείριση των νομικών και οικονομικών διαδικασιών που συνοδεύουν τον θάνατο.
Ψηφιακές διεπαφές και πένθος
Μήνες μετά τον θάνατο της μητέρας της, η Σοφία Ρουτ από την Πενσιλβάνια των ΗΠΑ ένιωθε μια δίνη συναισθημάτων: απομόνωση, απελπισία, θλίψη, θυμό, βαρεμάρα. Παρόλο που δεν ήταν «άτομο του διαδικτύου», όπως λέει η ίδια, συμμετείχε σε μερικές κοινότητες στο Reddit που σχετίζονταν με την απώλεια. Αυτό τη βοήθησε λίγο. «Πού και πού, παίρνεις μια μικρή δόση ντοπαμίνης όταν διαβάζεις κάτι με το οποίο μπορείς να ταυτιστείς – σε αποσπά έστω και για λίγο από τα δικά σου προβλήματα».
Τότε, όπως και η Νιτίκα, είδε μια διαφήμιση στο Instagram για την “Untangle”. Δοκίμασε την εφαρμογή, αλλά σύντομα παρατήρησε ένα σχόλιο από έναν διαχειριστή κοινότητας σε μια ανάρτηση άλλου χρήστη. Στη Ρουτ, το σχόλιο έμοιαζε να έχει γραφτεί από τεχνητή νοημοσύνη. «Η σκέψη ότι μπορεί να χρησιμοποιούν AI για κάτι που υποτίθεται πως αφορά την ανθρώπινη σύνδεση μού φάνηκε κάπως ψεύτικη», λέει.
Η συγκεκριμένη εφαρμογή διαθέτει λειτουργίες τεχνητής νοημοσύνης, συμπεριλαμβανομένων εργαλείων για τους υπαλλήλους της και εξατομικευμένων προτάσεων για ασκήσεις αναπνοής και διαλογισμό. Ωστόσο, η εταιρεία επιμένει ότι δεν χρησιμοποιεί AI για να απαντά στις αναρτήσεις των χρηστών.
Παρόλα αυτά, η διάχυτη παρουσία τεχνητής νοημοσύνης στις εφαρμογές θλίψης μπορεί να εγείρει αμφιβολίες. Όταν αυτές οι αμφιβολίες εντείνονται από τη συναισθηματική αναστάτωση του πένθους, μπορεί να είναι αρκετές για να αποξενώσουν τους χρήστες.
Η Ρουτ επικοινώνησε με τον διαχειριστή της κοινότητας, ο οποίος τη διαβεβαίωσε ότι δεν είχε χρησιμοποιήσει AI για να συντάξει το σχόλιό του.Αυτό δεν ήταν αρκετό. Αισθάνθηκε προδομένη και διέγραψε την εφαρμογή. «Το να αλληλεπιδράς με ένα χαζό κινητό τηλέφωνο, μόνο με τους αντίχειρές σου; Δεν θα αντικαταστήσει ποτέ αυτό που έχασες».
Η μεγάλη θλίψη συναντά τα μεγάλα δεδομένα
Οι εφαρμογές υγείας συχνά κινούνται σε μια γκρίζα ζώνη όσον αφορά τους νόμους περί προσωπικών δεδομένων. Όταν μιλάς σε έναν θεραπευτή στις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο ή την ΕΕ, μπορείς να είσαι σίγουρος ότι η νομοθεσία προστατεύει την ιδιωτικότητά σου. Αν όμως πληκτρολογήσεις τις ίδιες πληροφορίες σε μια εφαρμογή που δεν συνδέεται με κάποιον επίσημο πάροχο υγειονομικής περίθαλψης, οι κανόνες δεν είναι πάντα ξεκάθαροι.
Το 2023, η εταιρεία γενετικών τεστ “23andMe” έχασε τα δεδομένα περισσότερων από 6,9 εκατομμυρίων ανθρώπων λόγω παραβίασης ασφαλείας. Την ίδια χρονιά, η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου των ΗΠΑ (FTC) επέβαλε πρόστιμα στις εφαρμογές “BetterHelp” και “GoodRX” επειδή μοιράστηκαν δεδομένα χρηστών με την Google και άλλες διαφημιστικές εταιρείες.
Οι εφαρμογές πένθους συλλέγουν πληροφορίες όπως στοιχεία επικοινωνίας, μοναδικά αναγνωριστικά συσκευών, ακόμη και οικονομικά δεδομένα εάν απαιτούν συνδρομή. Κάποιες, όπως η “Untangle”, καταγράφουν την τοποθεσία των χρηστών.
Παρόλο που οι δημιουργοί των “Untangle”, “DayNew” και “Empathy” επιμένουν ότι δεν πωλούν δεδομένα χρηστών, αναγνωρίζουν πως αν οι εταιρείες τους εξαγοραστούν, τα δεδομένα αυτά ενδέχεται να γίνουν μέρος της συμφωνίας.
Είναι αυτό το μέλλον του πένθους;
Οι εφαρμογές θλίψης μπορεί να είναι χρήσιμες, αλλά οι ειδικοί τονίζουν ότι δεν πρέπει να αντικαθιστούν την ανθρώπινη υποστήριξη.
«Βλέπω τον ψηφιακό χώρο ως ένα συμπληρωματικό εργαλείο, όχι ως υποκατάστατο», λέει η σύμβουλος τραύματος Γιολάντα Ρεντέρια.
Για κάποιους, η δομημένη υποστήριξη που προσφέρουν αυτές οι εφαρμογές είναι παρηγορητική. Αλλά όταν η θλίψη συναντά την τεχνολογία, παραμένει το ερώτημα: Μπορεί η ψηφιακή παρηγοριά να αντικαταστήσει ποτέ την ανθρώπινη επαφή;
Με πληροφορίες από BBC
Ακολουθήστε το pride.gr στο Google News και ενημερωθείτε πρώτοι
