Για τους περισσότερους ανθρώπους, οι νυχτερίδες είναι ελαφρώς τρομακτικές, όχι γιατί έχουν κάτι το απειλητικό πάνω τους, αλλά επειδή κυκλοφορούν στο σκοτάδι, δεν τις βλέπεις και τις ακούς ξαφνικά κοντά σου. Κρύβουν, όμως, κι ένα μεγάλο μυστήριο που αφορά στην ξεκούρασή τους και οι περισσόροι, αν όχι όλοι, αγνοούμε. Γιατί κοιμούνται ανάποδα;

Όπως εξηγεί η Tara Hohoff, βιολόγος νυχτερίδων και συντονίστρια του προγράμματος προστασίας νυχτερίδων στο Ιλινόις των ΗΠΑ αυτή η… ανάποδη συμπεριφορά μπορεί να είναι αποτέλεσμα της εξελικτικής διαδρομής που έκαναν οι νυχτερίδες μέχρι να φτάσουν να πετούν. Μια άποψη που φαίνεται ότι βρίσκει σύμφωνο κι έναν άλλο επιστήμονα.

«Καθώς οι νυχτερίδες εξελίχθηκαν από τα χερσαία θηλαστικά προς την πτήση, ξεκίνησαν με το γλίστρημα όπως οι ιπτάμενοι σκίουροι. Οι πρόγονοι των σύγχρονων νυχτερίδων μπορεί να σκαρφάλωναν σε ψηλά δέντρα και να έπεφταν για να γλιστρήσουν ανάμεσα στους κορμούς, αναπτύσσοντας πιθανότατα ισχυρά άκρα για αυτές τις αναβάσεις. Τα ισχυρά χέρια αυτών των πλασμάτων που γλιστρούσαν εξελίχθηκαν σε φτερά με την πάροδο του χρόνου» δηλώνει στο Live Science ο Alexander Lewis, ερευνητής νυχτερίδων στο California State Polytechnic University.

Ωστόσο, επειδή οι νυχτερίδες δεν έχουν κοίλα οστά όπως τα πτηνά, δεν έχουν τόσο μεγάλη ικανότητα ανύψωσης κατά την πτήση. Ως εκ τούτου, οι νυχτερίδες εξακολουθούν γενικά να «κρέμονται ανάποδα για να ξεκινήσουν μια πτήση».

Οι περισσότεροι άνθρωποι θα το έβρισκαν δύσκολο να κρεμαστούν από ένα περβάζι ή από οποιαδήποτε άλλη επιφάνεια, είτε ανάποδα είτε με το δεξί χέρι. Ωστόσο, οι νυχτερίδες μπορούν να κρέμονται ανάποδα πολύ πιο εύκολα από ό,τι οι άνθρωποι, λόγω του τρόπου με τον οποίο έχουν εξελιχθεί οι μύες, οι τένοντες και τα νύχια τους.

«Όταν μια νυχτερίδα βρίσκει ένα μέρος για να κουρνιάσει, συσπά τους μύες που συνδέονται με τα νύχια της, τα οποία ανοίγουν», δήλωσε στο Live Science ο Daniel Pavuk, ζωολόγος και πρόεδρος βιολογίας στο Bowling Green State University στο Οχάιο. «Καθώς τα νύχια αγγίζουν την επιφάνεια που βρίσκεται η φωλιά, η νυχτερίδα χαλαρώνει το σώμα της. Αυτό επιτρέπει στο βάρος του σώματός της να τραβήξει τους τένοντες που συνδέονται με τα νύχια».

Το αποτέλεσμα είναι ότι τα νύχια πιάνουν την επιφάνεια κουρνιάσματος. «Οι αρθρώσεις των νυχιών κλειδώνουν και το βάρος του σώματος της νυχτερίδας κρατά τα νύχια κλειστά», δήλωσε ο Pavuk. Με άλλα λόγια, οι νυχτερίδες δαπανούν ελάχιστη ενέργεια για να κρέμονται ανάποδα- το σώμα τους είναι χαλαρό και η βαρύτητα κάνει τη δουλειά γι’ αυτές.

Σε αντίθεση με τους ανθρώπους, οι νυχτερίδες μπορούν να κρέμονται ανάποδα για μεγάλα χρονικά διαστήματα, σύμφωνα με το Τμήμα Φυσικών Πόρων της Αϊόβα. Ενώ μια ανάποδη στάση θα οδηγούσε το αίμα να συγκεντρωθεί στο κεφάλι ενός ανθρώπου, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν προβλήματα υγείας με την πάροδο του χρόνου, το συμπαγές μέγεθος μιας νυχτερίδας επιτρέπει στην καρδιά της να αντλεί εύκολα αίμα σε όλο το σώμα της.

Αφού η ανάποδη στάση έγινε η αγαπημένη μέθοδος ανάπαυσης για τις νυχτερίδες, αυτός ο νέος τρόπος ζωής υποστήριξε την εξέλιξη πολλών άλλων χαρακτηριστικών, δήλωσε ο Hohoff. Για παράδειγμα, «οι σκελετοί των νυχτερίδων εξελίχθηκαν ώστε να είναι ελαφροί για την πτήση», εξηγεί ο Pavuk. «Εξαιτίας αυτού, τα οστά των ποδιών τους δεν τα καταφέρνουν καλά να στηρίζουν το βάρος τους για παρατεταμένες χρονικές περιόδους». Με το να κρέμονται ανάποδα, οι νυχτερίδες δεν χρειάζεται να στηρίζουν το βάρος τους στα αδύναμα πόδια τους.

Το να κουρνιάζουν ανάποδα σε δυσπρόσιτα σημεία, όπως οι οροφές των σπηλαίων, μπορεί να τις βοηθήσει να αποφύγουν τους εχθρούς και θηρευτές τους, όπως κουκουβάγιες, γεράκια και φίδια.

Οι νυχτερίδες που βρίσκονται στο έδαφος μπορούν ακόμα να απογειωθούν από όρθια θέση, δήλωσε ο Pavuk. Αλλά, «είναι πιο δύσκολο από το να ξεκινήσουν την πτήση από μια θέση που κρέμεται προς τα κάτω», εξήγησε.

Σε περίπτωση που έχετε κι άλλες απορίες για τις νυχτερίδες, αξίζει να μάθετε ότι δεν κοιμούνται όλες ανάποδα. Για παράδειγμα, «οι νυχτερίδες με τα δισκοπτέρυγα στην Κεντρική και τη Νότια Αμερική έχουν ειδικές βεντούζες στους αντίχειρές τους, τις οποίες χρησιμοποιούν για να προσκολλώνται στις κάτω πλευρές των φύλλων, και το κάνουν σε κάθε είδους γωνία. Μην τις πουν και παράξενες…