icon zoom-in

Μεγέθυνση κειμένου

Α Α Α

Εάν η απαγόρευση στις ΗΠΑ συνεχιστεί, οι ειδικοί επισημαίνουν τον προηγούμενο παραγκωνισμό κινεζικών και ρωσικών εταιρειών τεχνολογίας για λόγους εθνικής ασφάλειας ως πιθανό πρότυπο για το πώς η απαγόρευση του TikTok θα μπορούσε να εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο

Αναλυτές έχουν προτείνει ότι είναι «θέμα χρόνου» μέχρι η απαγόρευση των ΗΠΑ στο TikTok να εξαπλωθεί σε συμμαχικές χώρες και πέραν αυτών – αν η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ αποφασίσει να το κρατήσει αποκλεισμένο.

Το application απενεργοποιήθηκε στην Αμερική αφού οι νομοθέτες των ΗΠΑ έκριναν ότι αποτελεί κίνδυνο για την εθνική ασφάλεια λόγω των δεσμών της ιδιοκτήτριας ByteDance με την κυβέρνηση της Κίνας – δεσμούς που η ίδια αρνείται.

Ο επερχόμενος πρόεδρος Τραμπ έχει δηλώσει ωστόσο, ότι είναι αντίθετος με την απαγόρευση και θα βρει τρόπο να την ανατρέψει.

Εάν η απαγόρευση στις ΗΠΑ συνεχιστεί, οι ειδικοί επισημαίνουν τον προηγούμενο παραγκωνισμό κινεζικών και ρωσικών εταιρειών τεχνολογίας για λόγους εθνικής ασφάλειας ως πιθανό πρότυπο για το πώς η απαγόρευση του TikTok θα μπορούσε να εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο.

«Υπάρχουν μεγάλοι παραλληλισμοί μεταξύ του TikTok και των όσων συνέβησαν με την κινεζική Huawei και τη ρωσική Kaspersky, που δείχνουν ότι είναι απλώς θέμα χρόνου μέχρι να επιδράσει μια υφέρπουσα απαγόρευση», επισήμανε μιλώντας στο BBC η Emily Taylor, συντάκτρια του Cyber Policy Journal.

Και στις δύο περιπτώσεις οι εταιρείες αυτές κατηγορήθηκαν από τις ΗΠΑ ότι αποτελούσαν απειλή για την εθνική ασφάλεια – αλλά ποτέ δεν αποκαλύφθηκε κανένα «καπνισμένο όπλο» από τις Αρχές ασφάλειας στον κυβερνοχώρο.

Το ίδιο συνέβη και με το TikTok.

Υπό τον πρόεδρο Τραμπ, το κορυφαίο προϊόν λογισμικού προστασίας από ιούς της Kaspersky απαγορεύτηκε από πολιτικούς και στρατιωτικούς υπολογιστές στις ΗΠΑ μετά τις κατηγορίες που προέκυψαν το 2017 ότι χρησιμοποιήθηκε από το Κρεμλίνο σε ένα περιστατικό hacking που δεν αποδείχθηκε ποτέ.

Το Ηνωμένο Βασίλειο ακολούθησε σχεδόν αμέσως και ένας προς έναν άλλοι σύμμαχοι προσχώρησαν στη γραμμή με περιορισμούς, προειδοποιήσεις ή απαγορεύσεις.

Χρειάστηκαν χρόνια, αλλά τελικά μια εθνική απαγόρευση τέθηκε σε ισχύ πέρυσι στις ΗΠΑ, αλλά μέχρι τότε ήταν σχεδόν περιττή. Η Kaspersky έκλεισε τις δραστηριότητές της στις ΗΠΑ και ακολούθησαν τα γραφεία της στο Ηνωμένο Βασίλειο, λέγοντας ότι δεν υπάρχει βιώσιμη επιχειρηματική δραστηριότητα εκεί.

Η εταιρεία πάντα υποστήριζε ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ βασίστηκε στην απόφασή της στο «γεωπολιτικό κλίμα και τις θεωρητικές ανησυχίες» και όχι σε ανεξάρτητη επαλήθευση του κινδύνου.

Σύμφωνα με την έρευνα της Bitsight, παρατηρήθηκε μείωση της χρήσης της Kaspersky μετά την απαγόρευση, όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά και σε τουλάχιστον 25 άλλες χώρες, ακόμη και σε εκείνες που δεν είχαν καμία ανοιχτή δημόσια πολιτική απαγόρευσης του λογισμικού.

Σχεδόν το ίδιο ακριβώς πράγμα συνέβη με τον κινεζικό γίγαντα των τηλεπικοινωνιών Huawei.

Οι ΗΠΑ κατηγόρησαν τη Huawei και άλλες κινεζικές εταιρείες τεχνολογίας ότι βρίσκονται πολύ κοντά στην κινεζική κυβέρνηση. Υποστήριξαν ότι το δημοφιλές 5G kit της εταιρείας δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται για την ανάπτυξη τηλεπικοινωνιών σε περίπτωση που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την κατασκοπεία ή την υποβάθμιση των επικοινωνιών.

Ένα πρώην μέλος του προσωπικού της Huawei στο Ηνωμένο Βασίλειο δήλωσε ότι από τη στιγμή που οι ΗΠΑ αποφάσισαν να απαγορεύσουν, να μπλοκάρουν ή να περιορίσουν τη Huawei έγινε σχεδόν αναπόφευκτο να ακολουθήσουν και οι σύμμαχοι.

«Το Ηνωμένο Βασίλειο και άλλοι μίλησαν για ανεξάρτητη λήψη των δικών τους συμπερασμάτων σχετικά με την ασφάλεια, αλλά οι ΗΠΑ ήταν αμείλικτες στις πιέσεις τους πίσω από κλειστές πόρτες. Προειδοποιούσαν για τους κινδύνους για την εθνική ασφάλεια, οι οποίοι ποτέ δεν υποστηρίχθηκαν από στοιχεία», δήλωσε ο πρώην εσωτερικός συνεργάτης, ο οποίος μίλησε στο BBC υπό το καθεστώς ανωνυμίας.

Η έντονη άσκηση πίεσης των ΗΠΑ προς τους συμμάχους για θέματα ασφάλειας είναι κάτι που παρατηρείται συχνά σε πολλές πτυχές της πολιτικής στον κυβερνοχώρο.

Το επίμονο βλέμμα των Πέντε Ματιών

Συνήθως ξεκινά με τις χώρες της Συμμαχίας των Πέντε Ματιών (Five Eyes Alliance).

Η στενή συμφωνία ανταλλαγής πληροφοριών είναι μεταξύ πέντε αγγλόφωνων Δημοκρατιών, των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου, του Καναδά, της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας.

Μέχρι στιγμής, όλα τα μέλη έχουν απαγορεύσει το TikTok από κυβερνητικές συσκευές και ορισμένα έχουν εκδώσει και δημόσιες προειδοποιήσεις. Ο Καναδάς διέταξε τον τερματισμό των καναδικών δραστηριοτήτων του TikTok επικαλούμενος ανησυχίες για την εθνική ασφάλεια.

Οι επιπτώσεις των Five Eyes μπορεί να είναι σημαντικές και οι περιορισμοί έχουν ήδη εξαπλωθεί με την απαγόρευση της εφαρμογής στις συσκευές των κυβερνητικών υπαλλήλων, των δημοσίων υπαλλήλων ή του στρατιωτικού προσωπικού σε χώρες όπως η Αυστρία, το Βέλγιο, η Εσθονία, η Γαλλία, η Ολλανδία, η Νορβηγία και η Ταϊβάν.

Ο Ciaran Martin, ο οποίος ήταν επικεφαλής του Εθνικού Κέντρου Κυβερνοασφάλειας του Ηνωμένου Βασιλείου κατά τη διάρκεια των απαγορεύσεων της Huawei και της Kaspersky, συμφωνεί ότι γενικά όταν οι ΗΠΑ λαμβάνουν μια απόφαση εθνικής ασφάλειας ή στρατηγικής για μια εταιρεία, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι σύμμαχοι ακολουθούν τελικά το παράδειγμά τους.

Ωστόσο, όπως και με οτιδήποτε άλλο έχει σχέση με το TikTok, λέει ότι υπάρχει μια τεράστια επιφύλαξη με τη μορφή της επερχόμενης κυβέρνησης Τραμπ.

«Αυτό που δεν γνωρίζουμε ακόμη είναι αν το TikTok θα αποτελέσει την εξαίρεση, καθώς ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι είναι αντίθετος με την απαγόρευση, οπότε θα διατάξει τους συμμάχους να αντιγράψουν μια απαγόρευση; Δεν το γνωρίζουμε ακόμη».

Η θέση του Τραμπ για το TikTok έχει αλλάξει δραματικά από την πρώτη του προεδρία, όταν προσπάθησε να το απαγορεύσει. Έκτοτε έχει γίνει υποστηρικτής, αφού η εκστρατεία επανεκλογής του κέρδισε υποστήριξη μέσω των βίντεο του TikTok.

Η Emily Taylor συμφωνεί ότι αυτός ο άγνωστος παράγοντας μπορεί να κάνει το TikTok να διαφέρει από τη Huawei και την Kaspersky.

«Εξαρτάται από το πόση πίεση είναι διατεθειμένη να ασκήσει η κυβέρνηση», δήλωσε στο BBC.

«Εάν η ατζέντα της εξωτερικής τους πολιτικής είναι γεμάτη, τότε το να αναγκάσει άλλους συμμάχους να ακολουθήσουν την απαγόρευση μπορεί να πέσει προς τα κάτω στη λίστα και να επιτρέψει στις χώρες να περιμένουν».

Προς το παρόν, δεν υπάρχουν «σχέδια» για απαγόρευση του TikTok στο Ηνωμένο Βασίλειο, δήλωσε εκπρόσωπος της βρετανικής κυβέρνησης το Σάββατο (18/01).

«Συνεργαζόμαστε με όλες τις μεγάλες εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης για να κατανοήσουμε τα σχέδιά τους για τη διασφάλιση της ασφάλειας των δεδομένων του Ηνωμένου Βασιλείου και για να διασφαλίσουμε ότι πληρούν τα υψηλά πρότυπα προστασίας δεδομένων και ασφάλειας στον κυβερνοχώρο που αναμένουμε».

Εν τω μεταξύ, ο υπουργός της βρετανικής κυβέρνησης Darren Jones δήλωσε στο BBC την Κυριακή (19/01): «Δεν θα ακολουθήσουμε τον ίδιο δρόμο με τους Αμερικανούς, εκτός και αν ή μέχρι… να υπάρξει μια απειλή για την οποία ανησυχούμε για τα βρετανικά συμφέροντα, και τότε φυσικά θα το επανεξετάσουμε».

Η εφαρμογή απαγορεύτηκε από το βρετανικό κοινοβούλιο το 2023 λόγω ανησυχιών για την ασφάλεια.

Αλλά ο Jones, ο επικεφαλής γραμματέας του υπουργείου Οικονομικών, δήλωσε στην εκπομπή Sunday με τη Laura Kuenssberg ότι «για τους καταναλωτές που θέλουν να δημοσιεύουν βίντεο με τις γάτες τους να χορεύουν, αυτό δεν μου φαίνεται απειλή για την ασφάλεια».

Η Δύση και οι υπόλοιποι

Μια άλλη πτυχή που πρέπει να εξεταστεί σχετικά με το μέλλον του TikTok μετά την απαγόρευση των ΗΠΑ, είναι αν η εφαρμογή μπορεί να συνεχίσει να ευδοκιμεί χωρίς πελατειακή βάση στις ΗΠΑ.

Κάθε εφαρμογή που χάνει 170 εκατ. χρήστες θα υποφέρει, αλλά οι χρήστες των ΗΠΑ ειδικότερα είναι πολύτιμοι για τους δημιουργούς, τους διαφημιστές και τις άμεσες δαπάνες στο TikTok Shop.

Αν ακολουθήσει και η υπόλοιπη Δύση, θα μειωθούν τα χρήματα που εισρέουν στην εταιρεία και θα περιοριστεί η ανάπτυξη νέων χαρακτηριστικών, εδραιώνοντας περαιτέρω την κυριαρχία των αμερικανικών πλατφορμών όπως το Instagram Reels, το YouTube Shorts και το Snapchat.

Το TikTok είναι ήδη απαγορευμένο και στο Πακιστάν, το Αφγανιστάν και την Ινδία – μια τεράστια αγορά. Δεν έχει παρουσία στην Κίνα λόγω της αδελφής εφαρμογής Douyin.

Τόσο η Kaspersky, όσο και η Huawei κατάφεραν να ξεπεράσουν τις τρικυμίες τους βασιζόμενες σε εγχώριες πελατειακές βάσεις και στρέφοντας την προσοχή τους σε περιοχές όπως η Αφρική και η Μέση Ανατολή.

Έτσι, ίσως είναι δυνατό για το TikTok να δημιουργήσει τις βάσεις χρηστών του εδώ. Αλλά αν η απαγόρευση των ΗΠΑ επεκταθεί σε όλο τον κόσμο, τότε η εφαρμογή πιθανότατα δεν θα γίνει ποτέ τόσο μεγάλη όσο είναι σήμερα και μπορεί κάλλιστα να μαραζώσει και να πεθάνει αργά.