Κάθε εβδομάδα, ο Rajesh PN Rao, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον, λαμβάνει emails από ανθρώπους – κυρίως από την Ινδία – που ισχυρίζονται ότι έχουν σπάσει τον κώδικα μιας αρχαίας γραφής που ταλαιπωρεί τους μελετητές εδώ και αιώνες. Οι περισσότεροι έχουν σπουδάσει πληροφορική και προγραμματισμό, είναι μανιακοί με τους υπολογιστές ή αυτοαποκαλούνται «χάκερς» – αλλά υπάρχουν μέχρι και συνταξιούχοι εφοριακοί που απλώς ασχολούνται ερασιτεχνικά με το να αποκρυπτογραφούν αρχαία κείμενα.

Όλοι τους είναι σίγουροι ότι έχουν καταφέρει αυτό που μέχρι τώρα δεν έχει κάνει κανένας: να σπάσουν τον κώδικα της γραφής του πολιτισμού της κοιλάδας του Ινδού, ένα μείγμα σημείων και συμβόλων.

Η επιθυμία όλων να κατανοήσουν την αρχαία γραφή είναι τόσο μεγάλη, που πρόσφατα, ο MK Stalin, επικεφαλής υπουργός του κρατιδίου Ταμίλ Ναντού της νότιας Ινδίας, ανακοίνωσε αμοιβή ενός εκατομμυρίου δολαρίων για όποιον μπορέσει να σπάσει τον κώδικα.

Μια πόλη γεμάτη μυστήρια

Ο πολιτισμός της κοιλάδας του Ινδού ή Harappan – μία από τις πρώτες αστικές κοινωνίες στον κόσμο – εμφανίστηκε πριν από 5.300 χρόνια στη σημερινή βορειοδυτική Ινδία και το Πακιστάν. Οι αγρότες και οι έμποροι, που ζούσαν σε πόλεις με τείχη από ψημένα τούβλα, ευημερούσαν για αιώνες. Από την ανακάλυψή της πριν από έναν αιώνα, περίπου 2.000 τοποθεσίες έχουν αποκαλυφθεί σε όλη την περιοχή.

Οι λόγοι πίσω από την ξαφνική παρακμή της κοινωνίας παραμένουν ασαφείς, χωρίς να υπάρχουν εμφανείς ενδείξεις πολέμου, λιμού ή φυσικής καταστροφής. Αλλά το μεγαλύτερο μυστήριο είναι η μη αποκρυπτογραφημένη γραφή της, που αφήνει τη γλώσσα, τη διακυβέρνηση και τις πεποιθήσεις της καλυμμένες με ένα πέπλο μυστηρίου.

Για πάνω από έναν αιώνα, ειδικοί – γλωσσολόγοι, επιστήμονες και αρχαιολόγοι – προσπαθούν να σπάσουν τη γραφή του Ινδού. Οι θεωρίες την έχουν συνδέσει με τις πρώιμες γραφές Brahmi, τις δραβιδικές γλώσσες, τα σουμεριακά. Ωστόσο, τα μυστικά της παραμένουν κλειδωμένα.

Στις μέρες μας, όπως αναφέρει το BBC, πολλοί είναι εκείνοι που ταυτίζουν τη γραφή με περιεχόμενο από ινδουιστικές γραφές και αποδίδουν πνευματικά και μαγικά νοήματα στις επιγραφές.

Αγνοούν, ωστόσο, ότι η γραφή, που αποτελείται από σημεία και σύμβολα, εμφανίζεται κυρίως σε πέτρινες σφραγίδες που χρησιμοποιούνταν για το εμπόριο και τις συναλλαγές, γεγονός που καθιστά απίθανο να περιέχουν θρησκευτικό ή μυθολογικό περιεχόμενο, σύμφωνα με τον Ινδολόγο Asko Parpola.

Διαβασε ακομα

Η Aadavi είναι ο πρώτος άνθρωπος με ουδέτερο αποτύπωμα άνθρακα

Πολλές οι προκλήσεις

Η αλήθεια είναι πως οι επιστήμονες έχουν να αντιμετωπίσουν μία σειρά από προκλήσεις: Πρώτον, ο σχετικά μικρός αριθμός των γραφών – περίπου 4.000 από αυτές, σχεδόν όλες σε μικρά αντικείμενα όπως σφραγίδες, κεραμικά και πινακίδες.

Στη συνέχεια, υπάρχει η συντομία κάθε γραφής – μέσος όρος μήκους περίπου πέντε σημείων ή συμβόλων – χωρίς μεγάλα κείμενα σε τοίχους, πινακίδες ή όρθιες πέτρινες πλάκες.

Δεν υπάρχει επίσης δίγλωσσο αντικείμενο, όπως η πέτρα της Ροζέτας, η οποία βοήθησε τους μελετητές να αποκωδικοποιήσουν τα αιγυπτιακά ιερογλυφικά. Τέτοια τεχνουργήματα περιέχουν κείμενο σε δύο γλώσσες, προσφέροντας άμεση σύγκριση μεταξύ μιας γνωστής και μιας άγνωστης γραφής.

Οι πρόσφατες εξελίξεις στην αποκρυπτογράφηση της γραφής του Ινδού χρησιμοποίησαν την επιστήμη των υπολογιστών για να αντιμετωπίσουν αυτό το αρχαίο αίνιγμα. Οι ερευνητές εκμεταλλεύτηκαν τεχνικές μηχανικής μάθησης για να αναλύσουν τη γραφή, προσπαθώντας να εντοπίσουν μοτίβα και δομές που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην κατανόησή της.

Η Nisha Yadav, ερευνήτρια στο Tata Institute of Fundamental Research (TIFR) με έδρα τη Βομβάη, είναι μία από αυτούς. Σε συνεργασία με επιστήμονες, όπως ο Rao, το έργο της έχει επικεντρωθεί στην εφαρμογή στατιστικών και υπολογιστικών μεθόδων για την ανάλυση της μη αποκρυπτογραφημένης γραφής.

Χρησιμοποιώντας ένα σύνολο ψηφιοποιημένων δεδομένων βρήκαν ορισμένα ενδιαφέροντα μοτίβα, όπως ότι μόλις 67 σημάδια αντιπροσωπεύουν το 80% της γραφής.

Διαβασε ακομα

Εφαρμογές της AI μπορούν να ανιχνεύσουν ανεπιθύμητες ενέργειες των φαρμάκων

Ένα σημάδι, μάλιστα, που μοιάζει με βάζο με δύο λαβές αποδείχθηκε ότι είναι το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο. Επίσης, οι γραφές άρχιζαν με μεγάλο αριθμό σημείων και τελείωναν με λιγότερα από αυτά, ενώ ορισμένα πρότυπα σημείων εμφανίζονται συχνότερα από ό,τι αναμενόταν.

Επίσης, δημιουργήθηκε ένα μοντέλο μηχανικής μάθησης της γραφής για την αποκατάσταση των δυσανάγνωστων και κατεστραμμένων κειμένων, ανοίγοντας το δρόμο για περαιτέρω έρευνα.