Από τον μύθο της «υγιεινής κουλτούρας κατανάλωσης αλκοόλ» των Ευρωπαίων στις απρόσμενες επιπτώσεις κάποιων κοινών οικογενειακών παραδόσεων: Η επιστήμη ανατρέπει παλιές πεποιθήσεις σχετικά με το αλκοόλ και τους νέους.

Η ιδέα ότι οι κίνδυνοι από το αλκοόλ είναι οι ίδιοι για όλους τους ενήλικες έχει αρχίσει να αμφισβητείται από τις τελευταίες επιστημονικές έρευνες.

Σύμφωνα με αυτές, το αλκοόλ μπορεί να επηρεάζει μοναδικά τον εγκέφαλο των νεαρών ενηλίκων, ο οποίος βρίσκεται ακόμη σε φάση ανάπτυξης μέχρι τουλάχιστον την ηλικία των 25 ετών. Η κατανάλωσή του κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσιμης περιόδου μπορεί να έχει μακροχρόνιες συνέπειες για τη γνωστική ανάπτυξη.

Το σώμα και ο εγκέφαλος των νέων

Το αλκοόλ είναι μια τοξίνη που σχετίζεται με θανατηφόρα ατυχήματα, ηπατικές παθήσεις και διάφορες μορφές καρκίνου. Ακόμη και μικρές ποσότητες μπορεί να είναι επιβλαβείς. Οι πολιτικές υγείας στις περισσότερες χώρες βασίζονται στην αρχή της μετριασμένης κατανάλωσης, με τα όρια να διαφέρουν μεταξύ χωρών. Οι νόμοι σχετικά με την ηλικία κατανάλωσης αλκοόλ ακολουθούν μια παρόμοια λογική: προστατεύουν τα παιδιά ενώ επιτρέπουν στους νεαρούς ενήλικες να παίρνουν τις δικές τους αποφάσεις. Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, η ελάχιστη ηλικία είναι τα 18 έτη, ενώ στις ΗΠΑ είναι τα 21.

Διαβασε ακομα

Ούτε ένα ποτηράκι, ούτε μισό. Το αλκοόλ δεν κάνει ποτέ καλό

Οι νέοι άνθρωποι, ωστόσο, είναι πιο ευάλωτοι στις επιπτώσεις του αλκοόλ λόγω της σωματικής τους δομής και της εγκεφαλικής τους ανάπτυξης. Οι έφηβοι δεν έχουν φτάσει στο πλήρες ύψος ή τη σωματική μάζα που θα έχουν ως ενήλικοι, κάτι που σημαίνει ότι το αλκοόλ προκαλεί υψηλότερη συγκέντρωση στο αίμα τους. Επίσης, οι εγκεφαλικές τους αναλογίες –με μεγαλύτερη αναλογία κεφαλής προς σώμα– επιτρέπουν μεγαλύτερη συγκέντρωση αλκοόλ στον εγκέφαλο, αυξάνοντας τον κίνδυνο δηλητηρίασης.

Η ανάπτυξη του εγκεφάλου

Η εφηβική περίοδος χαρακτηρίζεται από μεγάλες εγκεφαλικές αλλαγές. Οι συνάψεις του εγκεφάλου «κλαδεύονται» καθώς ο αυτός αναδιοργανώνεται, ενώ οι συνδέσεις της λευκής ουσίας αυξάνονται, δημιουργώντας πιο αποδοτικά νευρικά δίκτυα. Η ασυγχρονία στην ανάπτυξη διαφορετικών περιοχών του εγκεφάλου –με το σύστημα ευχαρίστησης να ωριμάζει πρώτο και τον προμετωπιαίο φλοιό (που σχετίζεται με την αυτοσυγκράτηση) τελευταίο– εξηγεί την τάση των νέων να αναζητούν ρίσκα. Το αλκοόλ μπορεί να εντείνει αυτή τη συμπεριφορά, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο παρορμητικότητας και κακής συμπεριφοράς.

Η συχνή κατανάλωση αλκοόλ από νέους έχει συνδεθεί με πιο γρήγορη μείωση της γκρίζας ουσίας και ανεπαρκή ανάπτυξη της λευκής ουσίας. Οι επιπτώσεις μπορεί να μην είναι άμεσα εμφανείς, αλλά οι γνωστικές ικανότητες μειώνονται με την πάροδο του χρόνου. Παράλληλα, η πρώιμη κατανάλωση αυξάνει τον κίνδυνο ψυχικών διαταραχών και κατάχρησης αλκοόλ στο μέλλον, ιδιαίτερα για άτομα με οικογενειακό ιστορικό αλκοολισμού.

Ο μύθος του «ευρωπαϊκού μοντέλου»

Η ιδέα ότι η σταδιακή εισαγωγή στο αλκοόλ, όπως γίνεται σε πολλές ευρωπαϊκές οικογένειες, ενθαρρύνει υπεύθυνη κατανάλωση είναι λανθασμένη. Η έρευνα δείχνει ότι η ανεκτική στάση των γονέων προς το αλκοόλ συνδέεται με μεγαλύτερο κίνδυνο προβλημάτων κατανάλωσης. Αντίθετα, οι αυστηροί νόμοι και η καθυστέρηση της πρώτης επαφής με το αλκοόλ συνδέονται με πιο υπεύθυνη κατανάλωση και λιγότερα προβλήματα.

Διαβασε ακομα

Πόσο πολύ είναι το πολύ αλκοόλ και πώς να νικήσεις το hangover

Μελέτες δείχνουν ότι αυστηρότεροι νόμοι, όπως το όριο ηλικίας των 21 στις ΗΠΑ, οδηγούν σε χαμηλότερα επίπεδα υπερκατανάλωσης συγκριτικά με χώρες όπου η κατανάλωση επιτρέπεται νωρίτερα, όπως η Αυστρία. Σε νεαρή ηλικία, η αντίληψη για τους κινδύνους του αλκοόλ μειώνεται όταν γίνεται νόμιμη η κατανάλωση, ενώ σε μεγαλύτερες ηλικίες το μυαλό είναι πιο ώριμο και καλύτερα εξοπλισμένο για να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις του αλκοόλ.

Η αναγνώριση των κινδύνων και η διάδοση της επιστημονικής γνώσης μπορεί να βοηθήσουν τις νέες γενιές να κάνουν πιο ενημερωμένες επιλογές σχετικά με το αλκοόλ, προστατεύοντας την υγεία και την ανάπτυξή τους.

Με πληροφορίες από BBC