Καθώς πλησιάζει το τέλος της χρονιάς και η αρχή του νέου έτους, πολλοί αισθανόμαστε την επιθυμία να επαναπροσδιορίσουμε τον εαυτό μας – ίσως αυτή να είναι η χρονιά που θα βγούμε περισσότερο έξω, θα πίνουμε λιγότερο, θα τρώμε πιο υγιεινά. Ή ίσως όχι. Ίσως αυτή να είναι η χρονιά που θα εξασκήσουμε την ξεκούραση και την ανανέωση.

Το να αφιερώσουμε χρόνο για να καθορίσουμε και να διαμορφώσουμε στόχους κατά την περίοδο των γιορτών αποτελεί μια μακροχρόνια παράδοση, που συνδέεται με το έργο των κλινικών ψυχολόγων με τους ασθενείς τους καθημερινά. Για να βρούμε την επιτυχία σε αυτή την υπόθεση – ό,τι κι αν σημαίνει αυτό για τον καθένα – οι ψυχολόγοι λένε ότι οι καλύτερες αλλαγές είναι προσωπικές, ξεκινούν από μικρά βήματα και αντιμετωπίζουν τις προσδοκίες μας – τόσο τις δικές μας, όσο και εκείνες που έχουμε εσωτερικεύσει.

«Μία από τις αγαπημένες μου φράσεις στη θεραπεία, που είναι λίγο χιουμοριστική, είναι “σταμάτα τα “πρέπει” στον εαυτό σου”», λέει η Jennifer Caspari, βοηθός ψυχολόγος και θεραπεύτρια γνωσιακής συμπεριφορικής στην Πολιτεία του Κολοράντο. Αυτό που εννοεί, εξηγεί, είναι: «Κάτσε κάτω και απογύμνωσε αυτή την αίσθηση του “πρέπει”» και εστίασε στις αξίες που νιώθεις ότι είναι σημαντικές.

«Ένα πολύ συνηθισμένο παράδειγμα είναι ότι οι άνθρωποι νομίζουν πως πρέπει να δίνουν αξία στη φυσική κατάσταση», λέει η Caspari. «Για κάποιους αυτό είναι πραγματικά σημαντικό – και για άλλους πραγματικά δεν είναι».

Διαβασε ακομα

Ο τρόπος που χρησιμοποιείς το κινητό σου φανερώνει τη συναισθηματική σου νοημοσύνη

Ένα από τα εργαλεία που χρησιμοποιεί στην πρακτική της είναι να δίνει στους ανθρώπους μια λίστα με λέξεις που βασίζονται σε αξίες – όπως επίτευγμα, περιέργεια ή ανεξαρτησία – και να τους ζητά να ορίσουν τι σημαίνουν αυτές οι λέξεις για τους ίδιους. Αν νιώθουν ότι κάποια αξία δεν ικανοποιείται, τότε ίσως είναι ώρα να κάνουν ένα σχέδιο για να το αλλάξουν. Για παράδειγμα, αν η αξία είναι η περιέργεια, αυτό μπορεί να περιλαμβάνει το διάβασμα ενός βιβλίου, την παρακολούθηση ενός μαθήματος ή μια επίσκεψη στη βιβλιοθήκη μία φορά τον μήνα. Αυτά τα βήματα είναι εφικτά και συγκεκριμένα.

Αυτή η προσέγγιση αντικατοπτρίζει τη μέθοδο “SMART” για τη δημιουργία στόχων – ένα ακρωνύμιο που σημαίνει συγκεκριμένοι (Specific), μετρήσιμοι (Measurable), εφικτοί (Attainable), σχετικοί (Relevant) και χρονικά προσδιορισμένοι (Time-bound). Αν αυτό ακούγεται κάπως εταιρικό, είναι επειδή οι στόχοι αναπτύχθηκαν αρχικά από έναν σύμβουλο διαχείρισης τη δεκαετία του 1980. Η στρατηγική είναι ευρέως διαδεδομένη, αλλά επίσης συχνά επικρίνεται επειδή επικεντρώνεται στα αποτελέσματα.
Μπορεί επίσης να είναι χρήσιμο, λέει η κλινική ψυχολόγος Molly Sherb, να ξεκινήσουμε με κάτι λιγότερο συγκεκριμένο αλλά βασισμένο στις δικές μας ανάγκες.

«Το ψήφισμα της νέας χρονιάς που θέτετε τώρα θα πρέπει να ευθυγραμμίζεται με αυτό που κάνετε τώρα», λέει η Sherb. «Ίσως θα πρέπει να είναι να βγαίνετε περισσότερο έξω αυτή τη στιγμή. Μπορεί να νιώθετε πλήξη ή έλλειψη ενδιαφέροντος, οπότε να θέλετε να δοκιμάσετε κάτι νέο».

Όπως και να έχει, θα πρέπει να επικεντρωθείτε στο παρόν και να είναι «βραχυπρόθεσμος στόχος αντί για κάτι που θέτετε για ολόκληρο το έτος».

Παρόλο που μπορεί να φαίνεται αντιφατικό, το να θέτετε στόχους που αποτελούν σχετικά μικρές αλλαγές μπορεί να οδηγήσει στη μεγαλύτερη επιτυχία.

«Θέλετε να ξεκινήσετε με αυτό που φαίνεται πιο εύκολο, κάτι που νομίζω είναι λίγο αντιδιαισθητικό», λέει η Sherb. «Αλλά ο λόγος που θέλετε να ξεκινήσετε με το πιο εύκολο είναι ότι θέλετε να νιώσετε αυτή την αίσθηση της επίτευξης, της επιτυχίας – γιατί αυτό θα σας κρατήσει κινητοποιημένους για να αντιμετωπίσετε τα πιο δύσκολα πράγματα στη συνέχεια».

Διαβασε ακομα

Αν αγχώνεσαι για την οργάνωση των γιορτών, μάλλον χάνεις όλο το νόημά τους

Σε κάθε περίπτωση, ο σκοπός της δημιουργίας στόχων θα πρέπει να είναι να έρθετε σε επαφή με τον εαυτό σας, τις αξίες σας και τις σημερινές σας ανάγκες, συμφωνούν η Sherb και η Caspari.

«Τα ψηφίσματα της νέας χρονιάς είναι μια κατασκευασμένη πίεση για αλλαγή, αλλά οποιαδήποτε στιγμή είναι καλή στιγμή για να κάνετε μια αλλαγή», λέει η Sherb. «Αν δεν σας φαίνεται σωστό ή δεν έχετε την ενέργεια, τότε αφήστε τον εαυτό σας να χαλαρώσει στη νέα χρονιά».

Και θυμηθείτε: «Είναι πάντα μια επιλογή να το κάνετε τον Φεβρουάριο, τον Μάρτιο, τον Απρίλιο, τον Μάιο ή τον Ιούλιο».

Με πληροφορίες από Guardian