Μας συγκλόνισε και μας καθήλωσε. Ο Γιώργος Λάνθιμος στα τέλη του 2023 (με το “Poor Things”) και το 2024 (με το “Kinds of Kindness“, Ιστορίες Καλοσύνης), μας έδωσε περισσότερα απ’ όσα μπορούσαμε να αντέξουμε – και τον ευχαριστούμε γι’ αυτό, μη ειρωνικά.

Για τον Λάνθιμο έχει χυθεί μελάνι πολύ, ντόπιο και ξένο, γιατί ο δημιουργός του πολυσυζητημένου “Poor Things”, το οποίο απέσπασε 4 βραβεία Όσκαρ, 2 Χρυσές Σφαίρες, 5 βραβεία BAFTA και το Μεγάλο Βραβείο FIPRESCI, έχει δώσει άπλετο υλικό για σχολιασμό. Έχει το ταλέντο με τις ταινίες του να δημιουργεί ατελείωτα ερωτηματικά, αλλά και να δίνει απαντήσεις για όποιον τις ψάχνει.

Διάφοροι κριτικοί και σινεφίλ σχολιαστές έχουν παρατηρήσει πως ο Γιώργος Λάνθιμος έχει δημιουργήσει πλέον ένα δικό του κινηματογραφικό σύμπαν. Ένας επιδραστικός δημιουργός που με τον δικό του τρόπο μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη «καυτά» ζητήματα, όπως αυτά της εξουσίας και της αυτοδιάθεσης. Και όλα αυτά με αρκετή δόση χιούμορ, πάρα πολύ σουρεαλισμό και μια γενναία «τζούρα» παράνοιας.

Το σημαντικότερο που καταφέρνει ο Λάνθιμος, είναι πως όταν οι θεατές βγαίνουν από την αίθουσα του σινεμά, συζητούν για τις ταινίες του και απασχολούνται με πραγματικά και τεράστια ερωτήματα, έχοντας πάρει το ερέθισμα από το έργο που μόλις παρακολούθησαν. Κουβέντες που ξεκινούν στην έξοδο του σινεμά, συνεχίζουν στο ποτό, ανακυκλώνονται στον πρωινό καφέ. Το πιθανότερο είναι να μην μπει ποτέ τελεία και σίγουρα ο καθένας μας έχει υπάρξει σε μια αντίστοιχη.

Ο Γιώργος Λάνθιμος έκανε το 2024 ενδιαφέρον και έβγαλε από μέσα μας τον μικρό κριτικό κινηματογράφου που κρύβαμε. Γέμισε τασάκια με τσιγάρα, άδειασε ποτήρια με κρασί και δίχασε τις παρέες που προσπαθούσαν να καταλάβουν τελικά «ποιο ήταν το νόημα του “Kinds of Kindness; Τι εννοούσε;”». Ταυτόχρονα, όμως, μας χάρισε εικόνες με τα περίτεχνα πλάνα του, παράθυρα στον κόσμο με τα φανταχτερά σκηνικά του, γέλιο, αηδία, εμπειρίες, απορίες… Μια μικρή ξενάγηση στον δυσκατανόητο και συναρπαστικό κόσμο του. Yorgos, το 2025 θέλουμε κι άλλο!

Ο μοναδικός κόσμος του Λάνθιμου

Ο Γιώργος Λάνθιμος έχει υφάνει τον δικό του κόσμο. Ένα ξεχωριστό σύμπαν δημιουργίας από το οποίο δεν λείπει η τολμηρή αφήγηση και η προσεγμένη αισθητική. Το ύφος του δύσκολα συγκρίνεται με άλλους σύγχρονους σκηνοθέτες και κάθε νέα του δημιουργία αποτελεί μια πρόκληση για το «μάτι» του κοινού.

Οι ιστορίες που μεταφέρει στην οθόνη συνήθως εξελίσσονται σε δυστοπικά περιβάλλοντα και σε αλληγορικές συνθήκες που συχνά αμφισβητούν την καθημερινότητα. Στον «Κυνόδοντα», για παράδειγμα, η οικογένεια παρουσιάζεται ως ένα κλειστό σύστημα, αποκομμένο από την πραγματικότητα, ενώ στον «Αστακό» το θέμα της μοναξιάς και των κοινωνικών προσδοκιών παίρνει μια φανταστική διάσταση.

Το «κουβάρι» ξετυλίγεται υπό τη σκηνοθετική ματιά του δημιουργού, η οποία συχνά χαρακτηρίζεται από αυστηρή γεωμετρία και συμμετρία στα πλάνα, τα οποία έχουν «εμμονή» με την λεπτομέρεια. Έχει αξία κανείς να παρατηρήσει και τον τρόπο που κυλούν οι διάλογοι στις ταινίες του. Μινιμαλιστικοί, γεμάτοι υπαινιγμούς. Οι χαρακτήρες του μιλούν με έναν σχεδόν μηχανικό τρόπο, γεγονός που ενισχύει την αίσθηση του σουρεαλισμού και της αποξένωσης. Την τιμητική του στις ταινίες του Λάνθιμου έχει και το χιούμορ, αλλά στη μαύρη εκδοχή του κατά κύριο λόγο. Σκοτεινό, σαρκαστικό, συχνά αμήχανο και βίαιο.

Μέσα σε σύμπαντα φτιαγμένα από αλληγορία, ο Γιώργος Λάνθιμος χρησιμοποιεί εξωφρενικά ή παράδοξα στοιχεία για να εξερευνήσουν ανθρώπινες σχέσεις και κοινωνικούς θεσμούς. Εξάλλου, η οικογένεια, η εξουσία, η αγάπη και η απομόνωση αποτελούν επαναλαμβανόμενα θέματα στο έργο του. Ταυτόχρονα, ως δημιουργός δεν φοβάται να αγγίξει σκοτεινά ή αμφιλεγόμενα θέματα. Οι ταινίες του περιλαμβάνουν έντονα ψυχολογικά και συναισθηματικά στοιχεία, συχνά οδηγώντας τους θεατές σε μια άβολη κατάσταση, η οποία, όμως, γίνεται τις περισσότερες φορές τροφή για σκέψη.

Ο Γιώργος Λάνθιμος έχει καταφέρει να συνδυάσει όλα τα παραπάνω στοιχεία σε έναν συνεκτικό κινηματογραφικό λόγο που αφήνει ανεξίτηλο το αποτύπωμά του στο σύγχρονο διεθνές σινεμά. Οι ταινίες του προκαλούν, εμπνέουν και συχνά διχάζουν, παραμένοντας πάντα στο επίκεντρο της κινηματογραφικής συζήτησης, είτε αυτή γίνεται σε σινεφίλ κύκλους, είτε σε παρεΐστικο κλίμα.

Ο Yorgos, ή αλλιώς η μούσα της Έμμα Στόουν

Η Έμμα Στόουν έχει γίνει ο «καμβάς» του Γιώργου Λάνθιμου στην «Ευνοούμενη», το “Poor Things” και το “Kinds of Kindness”. Ο χορός της ως Μπέλα Μπάξτερ στο πολυβραβευμένο θα μείνει αξέχαστος – όλοι γελάσαμε με κάποιο από τα viral βίντεο.

Η ηθοποιός έχει εκφράσει επανειλημμένα τον θαυμασμό και την εκτίμησή της προς το πρόσωπο του Λάνθιμου, καθώς και ότι τον εμπιστεύεται περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο σκηνοθέτη.

Όταν ρωτήθηκε εάν είναι η μούσα του, η Στόουν απάντησε πως «αυτός (σ.σ. ο Λάνθιμος) είναι η μούσα μου» και όχι το αντίστροφο, υπογραμμίζοντας έτσι την ισχυρή καλλιτεχνική τους σύνδεση, η οποία είναι «κάτι έμφυτο». Εξάλλου είναι και οι δύο καλλιτέχνες που έλκονται από θέματα που αμφισβητούν τις κοινωνικές δομές και τους κανόνες. «Δεν μπορεί πραγματικά να περιγραφεί. Είναι απλώς ένας τρόπος να βλέπεις την κοινωνία και τους ανθρώπους. Στην πραγματικότητα και τους δύο μας ελκύουν θέματα όπως “Γιατί αυτή η κοινωνική δομή είναι έτσι; Γιατί έχουμε αυτούς τους κανόνες; Πώς υποτίθεται ότι πρέπει να λειτουργούμε μέσα σε αυτούς;”», σημείωσε σε συνέντευξή της.

Μάλιστα, μιλώντας για την πιο πρόσφατη ταινία του, το “Kinds of Kindness”, η ίδια είχε δηλώσει πως «ήταν η ευκαιρία να βρεθώ επιτέλους σε αυτή την εκδοχή του μυαλού του Γιώργου».

Η συνεργασία τους έχει δημιουργήσει μια από τις πιο δυνατές σχέσεις σκηνοθέτη-ηθοποιού στον σύγχρονο κινηματογράφο, με τη Στόουν να εκφράζει συνεχώς την εκτίμησή της για το έργο και την καθοδήγηση του Λάνθιμου.

Το 2024 έφερε βραβεία

Δεν χωράνε τα βραβεία στο ράφι. Το 2024 ήταν μια χρονιά νίκης για τον Γιώργο Λάνθιμο και για όλους τους συντελεστές της ταινίας “Poor Things”. Αποκορύφωμα τα 4 βραβεία Όσκαρ, οι 2 Χρυσές Σφαίρες, τα 5 βραβεία BAFTA και το Μεγάλο Βραβείο FIPRESCI. Αναλυτικά τα βραβεία που απέσπασε:

Όσκαρ

• Όσκαρ Α’ Γυναικείου Ρόλου: Απονεμήθηκε στην Έμα Στόουν για την ερμηνεία της στο “Poor Things”.
• Όσκαρ Καλύτερων Κοστουμιών: Αναγνώριση για την εξαιρετική ενδυματολογική δουλειά της ταινίας.
• Όσκαρ Καλύτερης Σκηνογραφίας: Βράβευση για το εντυπωσιακό σκηνικό και την καλλιτεχνική διεύθυνση.
• Όσκαρ Καλύτερου Μακιγιάζ και Κομμώσεων: Επιβράβευση για την εξαιρετική δουλειά στο μακιγιάζ και τις κομμώσεις.

Χρυσές Σφαίρες

• Καλύτερη Ταινία (Κωμωδία ή Μιούζικαλ): Το “Poor Things” κέρδισε το βραβείο στην κατηγορία αυτή.
• Α’ Γυναικείος Ρόλος σε Κωμωδία ή Μιούζικαλ: Απονεμήθηκε στην Έμα Στόουν για την ερμηνεία της.

BAFTA

• Καλύτερη Ταινία: Το “Poor Things” αναγνωρίστηκε ως η καλύτερη ταινία της χρονιάς.
• Καλύτερη Σκηνοθεσία: Ο Γιώργος Λάνθιμος τιμήθηκε για τη σκηνοθεσία του.
• Α’ Γυναικείος Ρόλος: Η Έμα Στόουν βραβεύτηκε για την ερμηνεία της.
• Καλύτερο Πρωτότυπο Σενάριο: Αναγνώριση για το σενάριο της ταινίας.
• Καλύτερη Σκηνογραφία: Βράβευση για το εντυπωσιακό σκηνικό της ταινίας.

Ευρωπαϊκά Βραβεία Κινηματογράφου:

• Μεγάλο Βραβείο FIPRESCI: Το “Poor Things” επιλέχθηκε ως η ταινία της χρονιάς από την FIPRESCI.

Όσο για την ταινία “Kinds of Kindness” που έκανε πρεμιέρα το 2024 στο Φεστιβάλ Καννών, ο Πλέμονς τιμήθηκε με το βραβείο Καλύτερης Ανδρικής Ερμηνείας για την ερμηνεία του.