Μόλις βλέπει κανείς τη σημαία του Νεπάλ, δεν μπορεί παρα να αναρωτηθεί γιατί διαφέρει τόσο πολύ από των υπόλοιπων, καθώς είναι η μοναδική που δεν έχει ορθογώνιο ή τετράγωνο σχήμα.

Η αλήθεια είναι πως η σημαία αυτή συνιστά ένα μικρό μυστήριο. Ανάλογα με τον ποιον ρωτάς, μπορεί να συμβολίζει κάτι διαφορετικό, οπως την κίνηση των ουρανών, τη σύγχρονη οικοδόμηση του έθνους, τη βουδιστική και ινδουιστική κληρονομιά, την ασιατική περηφάνια, πολιτικές διαστάσεις ή έναν συνδυασμό όλων αυτών.

Η σημαία ξεχωρίζει εύκολα ανάμεσα στις άλλες: αποτελείται από δύο ισοσκελή τρίγωνα με κατεύθυνση προς τα δεξιά, χρώματος πορφυρού, με μπλε περίγραμμα και δύο λευκά σχήματα που απεικονίζουν τον ήλιο (στο κάτω μέρος) και τη σελήνη (στο πάνω μέρος).

«Αυτό το ιδιαίτερο σχήμα, η μονή και διπλή αιχμή, δεν είναι μοναδικό στο Νεπάλ. Έχει μακρά και βαθιά ιστορία στη Νότια Ασία και στην ινδική υποήπειρο», εξηγεί ο Σαντζόγκ Ρουπακέτι, καθηγητής ιστορίας στο Κολέγιο του Holy Cross στη Μασαχουσέτη, με καταγωγή από το Νεπάλ.

«Μας δίδασκαν στο σχολείο ότι ο ήλιος και η σελήνη αντιπροσωπεύουν την αιωνιότητα του έθνους, ενώ τα τρίγωνα υποτίθεται ότι συμβολίζουν τα Ιμαλάια, για τα οποία φημίζεται το Νεπάλ. Ως ιστορικός, θεωρώ πιο πειστική την ερμηνεία ότι αυτά τα σύμβολα αναφέρονται σε μυθικές, αρχαίες, ένδοξες δυναστείες, στις οποίες συχνά απέδιδαν τη γενεαλογία τους οι άρχοντες της περιοχής».

Κάποιοι πιστεύουν ότι το κόκκινο χρώμα αντιπροσωπεύει το εθνικό λουλούδι του Νεπάλ, τη ροδοδάφνη, ενώ άλλοι λένε ότι συμβολίζει τον πόλεμο και τη γενναιότητα. Ο Ρουπακέτι πάντως τονίζει ότι ακόμη και οι ειδικοί της ιστορίας του Νεπάλ δεν είναι απολύτως σίγουροι για το πλήρες υπόβαθρο της εθνικής σημαίας.

Ιστορική διαδρομή

Μία από τις πρώτες απεικονίσεις της σημαίας προέρχεται από σκίτσα του Χένρι Άμπροουζ Όλντφιλντ, ενός Βρετανού γιατρού και καλλιτέχνη που έζησε στο Νεπάλ στα μέσα του 19ου αιώνα. Ο Άγγλος δημοσιογράφος και ταξιδιωτικός συγγραφέας Πέρσεβαλ Λάντον αναφέρθηκε επίσης στη σημαία με διπλή αιχμή στο βιβλίο του «Νεπάλ», που εκδόθηκε το 1928.

Παρόλο που η εικόνα της σημαίας στο βιβλίο του Λάντον ήταν ασπρόμαυρη, σημείωνε υποσημείωση ότι το περίγραμμά της ήταν πράσινο, όχι μπλε.

Προηγούμενες εκδοχές της σημαίας, συμπεριλαμβανομένων αυτών που σχεδίασε ο Λάντον, παρουσίαζαν τον ήλιο και τη σελήνη με ανθρώπινα πρόσωπα.

Πριν από την καθιέρωση της δημοκρατίας στο Νεπάλ – αρχικά το 1990 και στη συνέχεια το 2008 – απαγορευόταν στους περισσότερους πολίτες να εκθέτουν τη σημαία στα σπίτια τους.

«Οι εθνικές σημαίες μπορούσαν να κυματίσουν και να εμφανιστούν μόνο σε κρατικά κτίρια», εξηγεί ο Ρουπακέτι. «Υπήρχαν αυστηροί κανόνες όχι μόνο για το σχήμα και το μέγεθος, αλλά και για το πότε, πώς και από ποιον μπορούσε να αναρτηθεί μια σημαία. Αυτό όμως άρχισε να αλλάζει με το άνοιγμα στη δημοκρατία. Και πλέον βρίσκεται παντού».

Η σημαία του Νεπάλ είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στους «μανιακούς» των σημαιών, που αυτοαποκαλούνται βεξιλολόγοι. Ο Τεντ Κέι, γραμματέας της Ένωσης Βεξιλολογίας Βόρειας Αμερικής (NAVA), λέει ότι η ιστορία και το σχήμα της σημαίας την καθιστούν ένα συχνό θέμα συζήτησης.

«Οι χάρτες και οι σημαίες έχουν ενδιαφέρουσα πολιτισμική και γεωγραφική σύνδεση», λέει ο Κέι. «Η υπόλοιπη Ασία υιοθέτησε την αποικιακή αντίληψη ότι μια σημαία πρέπει να είναι ορθογώνια, αλλά το Νεπάλ είναι η εξαίρεση που συνδέεται με την ιστορία των σημαιών της Ασίας».

Για τους λάτρεις των κουίζ, η σημαία του Νεπάλ ξεχωρίζει λόγω του μη τετράγωνου σχήματός της. Όμως η σημαία μελετάται και από μαθηματικούς. «Είναι η πιο μαθηματική σημαία που υπάρχει», προσθέτει ο Κέι.

Το 1962, ο βασιλιάς Μαχέντρα ζήτησε από έναν μαθηματικό να αναπτύξει ακριβείς προδιαγραφές για το μέγεθος και το σχήμα της σημαίας του Νεπάλ, ώστε να καθιερωθεί το πρότυπό της. Αυτές οι προδιαγραφές είναι καταγεγραμμένες στο σύνταγμα του Νεπάλ.

Μεταξύ των κανόνων: ο ήλιος πρέπει να έχει 12 ακτίνες, τόσο ο ήλιος όσο και η σελήνη πρέπει να είναι λευκά, ενώ το χρώμα του περιγράμματος καθορίζεται ως «βαθύ μπλε».

Για τα υπόλοιπα, χρειάζεται προχωρημένη γνώση γεωμετρίας για να την αποτυπώσεις σωστά.
Το ασυνήθιστο σχήμα της σημαίας του Νεπάλ αποτελεί πρόκληση και για διεθνείς εκδηλώσεις. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες, υπάρχει κανόνας ότι όλες οι σημαίες πρέπει να εμφανίζονται σε αναλογία 2×3, κάτι που μπορεί να τις κάνει να φαίνονται παραμορφωμένες.

Παρόλο που προηγούμενοι διοργανωτές προσπάθησαν να προσαρμόσουν τη σημαία του Νεπάλ σε λευκό ορθογώνιο φόντο, η ΔΟΕ αποφάσισε ότι η σημαία του Νεπάλ μπορεί να παραμείνει όπως είναι.
Το Νεπάλ, για άλλη μια φορά, αποτελεί μια περήφανη εξαίρεση στον κανόνα.

Με πληροφορίες από CNN