Αποστολή να επαναπροσδιορίσουν τη λέξη «μάγισσα» ως προσβολή και να αναγνωρίσουν τα αθώα θύματα του ολλανδικού κυνηγιού των μαγισσών από τον 15ο έως τον 17ο αιώνα με ένα εθνικό μνημείο έχουν τρεις φεμινίστριες αγωνίστριες στις Κάτω Χώρες.

Η Susan Smit, η Bregje Hofstede και η Manja Bedner, πρόεδρος και μέλη του διοικητικού συμβουλίου του ιδρύματος National Witches Monument, συγκέντρωσαν 35.000 ευρώ για έναν επίσημο χώρο μνήμης για περίπου 70.000 ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια ενός πανικού που σάρωσε την Ευρώπη και την Αμερική.

«Πρόκειται για τη δημιουργία μεγαλύτερης ευαισθητοποίησης γύρω από αυτή την ιστορία, βασικά, της γυναικοκτονίας», δήλωσε η Hofstede. «Μέχρι σήμερα η μάγισσα εξακολουθεί να είναι μια κωμική φιγούρα. Στις Κάτω Χώρες, κάθε χρόνο στο καρναβάλι, οι άνθρωποι καίνε ομοιώματα μαγισσών … αλλά δεν υπάρχει σχεδόν καμία γνώση της πραγματικής ιστορίας των ανθρώπων που καίγονταν στην πυρά».

Το Ίδρυμα ζητά δημόσια σχόλια σχετικά με τρεις δήμους που θέλουν να φιλοξενήσουν το εθνικό μνημείο. Στο Roermond, τουλάχιστον 75 άνθρωποι, κυρίως γυναίκες, κάηκαν ζωντανοί κατά τη διάρκεια των σημαντικότερων δικών μαγισσών το 1613 και το 1614. Στην περιοχή Montferland, η Mechteld ten Ham κάηκε ζωντανή το 1605, παρόλο που είχε ζητήσει δίκη στο δικαστήριο. Τελευταία υποψήφια είναι η πόλη Oudewater, η οποία διέθετε επίσημη ζυγαριά και βασιλική άδεια να εκδίδει πιστοποιητικά αθωότητας αν το βάρος κάποιου αντιστοιχούσε στη σωματική του μάζα (δηλαδή ήταν πολύ βαρύς για να πετάξει με σκούπα).

Ο ιστορικός Steije Hofhuis, ο οποίος εκδίδει βιβλίο για το ευρωπαϊκό κυνήγι μαγισσών, δήλωσε ότι ήταν μια εποχή που οι μάζες πίστευαν πραγματικά ότι άλλοι – γενικά «αδύναμες» γυναίκες – συναναστρέφονταν με τον διάβολο και προκαλούσαν χάος. «Οι άνθρωποι πανικοβάλλονταν πραγματικά για τη μάγισσα», είπε. «Θεωρούνταν ευρέως ότι το τέλος του κόσμου πλησίαζε … και ότι οι φρικτές μάγισσες ήταν πολύ επικίνδυνες. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ήταν μια μεγάλη θεωρία συνωμοσίας ότι ο διάβολος συνεργαζόταν με τους ανθρώπους για να καταστρέψει τις χριστιανικές κοινότητες, και ο τρόπος με τον οποίο εξαπλώθηκε ήταν σαν πολιτιστικός ιός».

Η Isa van der Wee, διευθύντρια του μουσείου, πιστεύει ότι το Oudewater θα ήταν ιδανικός χώρος για το μνημείο, καθώς πράγματι προστάτευε τα θύματα, συνήθως γυναίκες και μειονότητες, που αποτελούν το αντικείμενο μιας προσωρινής έκθεσης. «Ίσως ήταν λίγο διαφορετικές, ίσως δεν φρόντιζαν το περιβάλλον τους, ίσως είχαν πολύ ισχυρή προσωπικότητα και υπερασπίζονταν τον εαυτό τους ή απλώς γνώριζαν πολλά για τα βότανα και πώς να θεραπεύουν», είπε, επισημαίνοντας το κυνήγι μαγισσών που εξακολουθεί να συμβαίνει στα σύγχρονα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Μπορείτε να διαφωνείτε με τους άλλους, αλλά δεν πρέπει να τους κρίνετε … και αυτό είναι ένα μήνυμα για όλες τις εποχές».

Στο Roermond, το οποίο αναγνώρισε επίσημα την αδικία που έγινε στα θύματα των δικών μαγισσών ως «μια σκοτεινή σελίδα στην ιστορία της πόλης», η δήμαρχος, Yolanda Hoogtanders, ενημέρωσε τους συμβούλους ότι ένα μνημείο θα μπορούσε να βοηθήσει στην ευαισθητοποίηση για σύγχρονα ζητήματα όπως οι γυναικοκτονίες και η βία κατά των γυναικών.

Αν και ιστορικοί όπως ο Hofhuis λένε ότι το κυνήγι μαγισσών δεν ήταν μια ρητή συνωμοσία της εκκλησίας ή της κυβέρνησης, οι υποστηρικτές της εκστρατείας πιστεύουν ότι ένα μνημείο θα έφερνε ένα ισχυρό πολιτικό μήνυμα. Ο δεξιός βουλευτής Geert Wilders αποκάλεσε την πρώην πρώτη αναπληρώτρια πρωθυπουργό Sigrid Kaag «heks» (μάγισσα) σε ευρέως διαδεδομένα tweets και σχόλια. Η ίδια έπεσε σε ενέδρα διαδηλωτών με αναμμένους πυρσούς και αργότερα δήλωσε ότι «το μίσος, ο εκφοβισμός και οι απειλές» την έδιωξαν από την ολλανδική πολιτική.

Το Ολλανδικό Ινστιτούτο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων επισημαίνει ότι η χώρα καταλαμβάνει την 28η θέση στον παγκόσμιο δείκτη χάσματος μεταξύ των φύλων του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, ενώ η Γερμανία είναι έβδομη και το Ηνωμένο Βασίλειο 14ο. Το ένα τρίτο των γυναικών δεν είναι οικονομικά ανεξάρτητες, σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία των Κάτω Χωρών, οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται στην πολιτική και στα διοικητικά συμβούλια και μία στις 10 αναφέρει ανεπιθύμητες σεξουαλικές προσεγγίσεις στην εργασία. Υπάρχει εθνικό σχέδιο για την αντιμετώπιση των γυναικοκτονιών και νέος νόμος κατά του εκφοβισμού στο δρόμο.

«Στα χαρτιά, τα δικαιώματα των γυναικών είναι συχνά καλά ρυθμισμένα, αλλά στην πράξη η ανισότητα των φύλων εμφανίζεται τακτικά», δήλωσε εκπρόσωπος του ινστιτούτου. «Αυτό συχνά οφείλεται στις επίμονες παραδοσιακές και στερεοτυπικές απόψεις για τη θέση της γυναίκας στην ιδιωτική σφαίρα και στην κοινωνία».

Διαβασε ακομα

Από τις Αιγύπτιες θεές στην Τέιλορ Σουίφτ και τις «γεροντοκόρες»: Μία αναδρομή στη σχέση των γυναικών με τις γάτες

Για τον Hofstede, η μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση για τους ανθρώπους, κυρίως γυναίκες, που θανατώθηκαν ως μάγισσες δεν αφορά μόνο την αποκατάσταση της τιμής του παρελθόντος. «Πολιτισμικά, οι ιδέες δεν έχουν αλλάξει τόσο γρήγορα μέσα σε λίγους αιώνες και εξακολουθούμε να ασχολούμαστε με κάποιες από τις σκέψεις που έγιναν τότε, αυτή τη στιγμή», δήλωσε.

«Αυτή η πολιτισμική ανησυχία με τις ισχυρές γυναίκες είναι για μένα το μεγάλο θέμα που συνδέει αυτά τα ιστορικά κυνήγια μαγισσών και τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τις γυναίκες σήμερα … Και η μάγισσα μπορεί να είναι μια μορφή προειδοποίησης».

Με πληροφορίες από Guardian