Το πρώτο μουσείο τεχνητής νοημοσύνης στον κόσμο είναι στα σκαριά. Θα βρίσκεται στο Λος Άντζελες και σκοπό έχει την ανάδειξη της σύνδεσης «της ανθρώπινης φαντασίας και του δημιουργικού δυναμικού των μηχανών».

Συγκεκριμένα, το μουσείο τέχνης τεχνητής νοημοσύνης, με την ονομασία Dataland, αναμένεται να ανοίξει στα τέλη του 2025 σε έναν νέο χώρο δίπλα στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το Μουσείο Broad και την έδρα της Φιλαρμονικής του Λος Άντζελες, δημιουργώντας έναν χώρο για την τέχνη της τεχνητής νοημοσύνης ανάμεσα σε μερικούς από τους πιο φημισμένους πολιτιστικούς χώρους του Λος Άντζελες.

Ο συνιδρυτής του Dataland, Refik Anadol, 38 ετών, είναι καλλιτέχνης πολυμέσων, του οποίου τα «δημοφιλή – και αμφιλεγόμενα» έργα, που χρησιμοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη, έχουν εκτεθεί σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένου του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης στη Νέα Υόρκη, της Serpentine Gallery και, πιο πρόσφατα, στα κεντρικά γραφεία του ΟΗΕ.

Τα τελευταία δύο χρόνια, ο Anadol βρίσκεται στο επίκεντρο συζητήσεων για την αξία της τέχνης που δημιουργείται από την τεχνητή νοημοσύνη, καθώς το κοινό φαίνεται να «μαγεύεται» από τους τεράστιους διαδραστικούς ψηφιακούς καμβάδες του, ενώ ορισμένοι κριτικοί τέχνης τους θεωρούν υπερτιμημένους και μέτριους.

Τώρα, ο Anadol επιδιώκει να δημιουργήσει έναν μόνιμο εκθεσιακό χώρο για καλλιτέχνες όπως ο ίδιος, σε μερικούς από τους πιο γνωστούς χώρους υψηλού πολιτισμού στο Λος Άντζελες, υποσχόμενος ότι το μουσείο τέχνης τεχνητής νοημοσύνης θα προάγει την «ηθική τεχνητή νοημοσύνη» και θα χρησιμοποιεί ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

«Το Λος Άντζελες – και η Καλιφόρνια – είναι το κατάλληλο μέρος για να φανταστείς νέους κόσμους», δήλωσε ο Anadol. Αν και είναι από καιρό θαυμαστής της ταινίας Blade Runner, αρνείται την ιδέα ότι η ίδρυση ενός μουσείου τεχνητής νοημοσύνης στην καρδιά του Λος Άντζελες μπορεί να θεωρηθεί δυστοπική. «Αυτό το μουσείο είναι ουτοπικό», ανέφερε.

Με το Dataland, ο Anadol και η μικρή του ομάδα από καλλιτέχνες και τεχνολόγους φιλοδοξούν να επανεφεύρουν το μουσείο στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης, αναδεικνύοντας το καινοτόμο έργο των ψηφιακών καλλιτεχνών, οι οποίοι για χρόνια αντιμετωπίζονταν με σκεπτικισμό από τα πιο παραδοσιακά καλλιτεχνικά ιδρύματα, αλλά και να προσφέρουν έναν χώρο για τη συνεχιζόμενη επιστημονική και τεχνολογική έρευνα.

Ο ίδιος δήλωσε ότι προσπαθεί να δημιουργήσει έναν νέο, υψηλής τεχνολογίας φυσικό εκθεσιακό χώρο, εξοπλίζοντας το κτίριο με «υπολογιστικό νέφος, ειδικούς αισθητήρες και ειδικές δραστηριότητες».

Ενώ ελπίζει το νέο του μουσείο να απομυθοποιήσει την τεχνητή νοημοσύνη, ο Anadol, που έχει συνεργαστεί με την Google, τη Nvidia και άλλες μεγάλες εταιρείες του κλάδου, δηλώνει επίσης ότι το δυναμικό της τεχνολογίας είναι τεράστιο.

«Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι εργαλείο. Η τεχνητή νοημοσύνη ξεπερνά ένα εργαλείο», είπε. «Κυριολεκτικά, στην ανθρώπινη ιστορία, δεν είχαμε ποτέ την ευφυΐα ως τεχνολογία».

Μετά τη μεγάλη απεργία στο Χόλιγουντ πέρυσι, όταν τόσο οι σεναριογράφοι όσο και οι ηθοποιοί κατέβηκαν στις διαμαρτυρίες με ανησυχίες για το ενδεχόμενο η τεχνητή νοημοσύνη να αντικαταστήσει τους ανθρώπινους καλλιτέχνες, το Λος Άντζελες είναι ίσως μία από τις πόλεις στον κόσμο όπου οι εργαζόμενοι στον πολιτισμό είναι περισσότερο εχθρικοί προς την τεχνητή νοημοσύνη.

Ο Anadol δήλωσε ότι συμμερίζεται κάποιες από τις ανησυχίες των καλλιτεχνών του Χόλιγουντ και ότι «είχαν δίκιο» για ορισμένες κριτικές που αφορούν την οικονομία της τεχνητής νοημοσύνης.

«Δεν πιστεύω ότι οι μηχανές πρέπει να είναι οι μόνοι δημιουργοί. Είναι ένα τρομερό μέλλον αν αφήσουμε τις μηχανές να κάνουν όλη την καλλιτεχνική δουλειά», είπε.

Ο Anadol τόνισε ότι είναι σημαντικό για τους καλλιτέχνες να δημιουργούν τα δικά τους εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης και ότι η απλή χρήση εργαλείων που έχει δημιουργήσει κάποιος άλλος δεν είναι αρκετή. «Συλλέγω τα δικά μου δεδομένα, εκπαιδεύω το δικό μου μοντέλο», ανέφερε. «Συνεργάζομαι κυριολεκτικά με τη μηχανή σε κάθε βήμα της διαδικασίας».

Το μουσείο θα αναδεικνύει «ηθικά συλλεγμένα» σύνολα δεδομένων, ανέφερε ο Anadol, όπως το Large Nature Model, ένα εργαλείο γεννητικής τεχνητής νοημοσύνης ανοικτού κώδικα, που δημιουργήθηκε με δεδομένα από το Smithsonian, το Φυσικό Μουσείο της Μεγάλης Βρετανίας και άλλα εξέχοντα ιδρύματα.

Και καθώς η βιομηχανία της τεχνητής νοημοσύνης δέχεται έντονη κριτική για τη μεγάλη ποσότητα ενέργειας που απαιτεί, ο Anadol δήλωσε ότι στοχεύει να είναι διαφανής σχετικά με τη χρήση ενέργειας πίσω από τα νέα εργαλεία και τις τεχνολογίες του μουσείου. Ανέφερε ότι συνεργάστηκε με την Google για να βρει ένα πάρκο βιώσιμης ενέργειας στο Όρεγκον, το οποίο τροφοδοτεί τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης χωρίς τη χρήση ορυκτών καυσίμων, ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι η διαδικασία είναι πιο αργή.

«Η ιδέα εδώ δεν είναι να είμαστε γρήγοροι ή πρώτοι – είναι να είμαστε σωστοί», είπε ο Anadol.

Το Μουσείο Τεχνών της Τεχνητής Νοημοσύνης ξεκινά ως μια κερδοσκοπική επιχείρηση, αν και ο Anadol ανέφερε ότι είναι ανοιχτός στο ενδεχόμενο να κινηθεί προς τη μη κερδοσκοπική κατεύθυνση, εάν η νέα πρωτοβουλία εξασφαλίσει τους υποστηρικτές που θα το καταστήσουν εφικτό.

«Η τέχνη της τεχνητής νοημοσύνης είναι μια πολύ νέα μορφή τέχνης. Είναι ελάχιστα εξερευνημένη. Μόλις τώρα ξεκινά», είπε.

Παρά το γεγονός ότι δεν έχει κλείσει ακόμη τα 40 και εκθέτει ήδη έργα του σε παγκόσμιο επίπεδο, ο Anadol είναι ένας άνθρωπος διαρκούς δράσης – κυριολεκτικά, καθώς μιλούσε με την Guardian από ένα ταξί στη Νέα Υόρκη την ημέρα της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ.

Πέρυσι, το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στη Νέα Υόρκη απέκτησε το έργο του Anadol με τίτλο Unsupervised, έναν τεράστιο ψηφιακό καμβά που χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη για να δημιουργεί νέες, συνεχώς μεταβαλλόμενες εκθέσεις, βασισμένες σε 200 χρόνια εικόνων από τη συλλογή του MoMA. Ο Anadol ανέφερε ότι αυτή ήταν η πρώτη αγορά ενός έργου γεννητικής τεχνητής νοημοσύνης από το MoMA.

Ο Anadol, ο οποίος διδάσκει στο τμήμα σχεδιασμού του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες, έχει ισχυρές διασυνδέσεις στον καλλιτεχνικό και μουσειακό κόσμο του Λος Άντζελες. Τα έργα του παρουσιάζονται σε περίοπτη θέση στο τρέχον φεστιβάλ τέχνης της νότιας Καλιφόρνιας, PST: Art, και σε πρόσφατη συνέντευξη πριν από την ανακοίνωση του μουσείου, η πρόεδρος και CEO του Getty, Katherine Fleming, τον αποκάλεσε «πιθανότατα τον πιο διάσημο καλλιτέχνη τεχνητής νοημοσύνης του Λος Άντζελες».