Αν είσαι κολλημένος όλη μέρα με το κινητό και σκρολάρεις χωρίς έλεος στα social media μέχρι να πονέσουν τα ματάκια σου, μία νέα έρευνα ενδεχομένως σε ταρακουνήσει. Σύμφωνα με την πρόσφατη μελέτη, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν επηρεάζουν μόνο την ψυχική υγεία κατά τη διάρκεια της εγρήγορσης, αλλά μπορούν επίσης να επηρεάσουν αρνητικά τον ύπνο και την ποιότητα των ονείρων σου, κάνοντάς σε να βλέπεις ακόμη και εφιάλτες.

Υπάρχουν, φυσικά, και άλλα ανησυχητικά αποτελέσματα που απορρέουν από τη χρήση πλατφορμών δικτύωσης και που περιλαμβάνουν κατάθλιψη, αυξημένη μοναξιά και απομόνωση, υψηλότερο κίνδυνο διαδικτυακού εκφοβισμού και περιστατικά αυτοκτονίας.

«Καθώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διαπλέκονται όλο και περισσότερο με τη ζωή μας, ο αντίκτυπός τους μπορεί να επηρεάσει ακόμη και τα όνειρά μας», λέει ο Reza Shabahang, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης και ερευνητής ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο Flinders της Αυστραλίας.

Αυτό συμβαίνει, εν μέρει, επειδή το περιεχόμενο που βλέπει κανείς στα social media, συνήθως έχει να κάνει «με εκφοβισμό, πολιτικές διαμάχες, ανησυχητικές ειδήσεις και κοινωνικές συγκρίσεις και προσθέτει συναισθηματική δυσφορία, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε άσχημα όνειρα», λέει η Shelby Harris, κλινική ψυχολόγος και νευροεπιστήμονας στο Albert Einstein College of Medicine στη Νέα Υόρκη.

Διαβασε ακομα

Πώς να κοιμηθείς σαν άνθρωπος τις ημέρες του καύσωνα

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο

Στην έρευνα πήραν μέρος 595 συμμετέχοντες οι οποίοι σημείωσαν τη συχνότητα της δραστηριότητάς τους στα social media και πόσο συχνά και έντονα βίωναν εφιάλτες που σχετίζονταν με την τεχνολογία.

Πολλοί ανέφεραν ότι έβλεπαν στα όνειρά τους πως είχαν συγκρούσεις με άλλους χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, πως λάμβαναν ενοχλητικές ειδήσεις ή πως είχαν αδυναμία πρόσβασης στους λογαριασμούς τους, ενώ βίωναν έντονα αισθήματα θυματοποίησης, αδυναμίας και απώλειας ελέγχου.

Η Pamela Rutledge, διευθύντρια του Media Psychology Research Center στην Καλιφόρνια εξηγεί ότι η μελέτη είναι αποτελεσματική, εν μέρει, επειδή βασίζεται στην «υπόθεση της συνέχειας των ονείρων», ένα μοντέλο που υποστηρίζει ότι όσα βιώνουμε κατά τη διάρκεια της ημέρας εμφανίζονται στα όνειρά μας.

«Οι άνθρωποι που εστιάζουν περισσότερο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ειδικά με αγχώδη ή αρνητικό τρόπο, είναι εκείνοι που αναμένεται να έχουν περισσότερους εφιάλτες, οι οποίοι σχετίζονται με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης», λέει η Deirdre Leigh Barrett, ερευνήτρια ονείρων και ύπνου στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ.

Από την άλλη, ο Shabahang αναφέρει πως όσοι χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κυρίως για να συνδεθούν με την οικογένεια και τους φίλους τους είναι λιγότερο πιθανό να βιώσουν αρνητικά όνειρα σε σχέση με εκείνους που τα χρησιμοποιούν για να συμμετέχουν σε αμφιλεγόμενες συζητήσεις στο διαδίκτυο ή ακολουθούν λογαριασμούς που προβάλλουν τακτικά ανησυχητικές ειδήσεις.

Διαβασε ακομα

Τα health trends της χρονιάς: Πόσα από αυτά ακολουθείς πιστά;

Πώς τα social media επηρεάζουν παιδιά και εφήβους

Ανεξάρτητα, ωστόσο, από τις προθέσεις του ατόμου, ανατρεπτικές πληροφορίες ή αρνητικές αλληλεπιδράσεις συμβαίνουν συνήθως σε όλες τις κοινωνικές πλατφόρμες, καθώς οι αλγόριθμοι είναι ειδικά σχεδιασμένοι για να προκαλούν έντονα συναισθήματα και να τροφοδοτούν τον εθισμό στα μέσα ενημέρωσης, κάνοντας τον εγκέφαλο και το σώμα να θέλουν ακόμη περισσότερες εισροές από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

«Ένα μεγάλο μέρος των ερευνών υποστηρίζει τη συσχέτιση μεταξύ του χρόνου κατανάλωσης μέσων ενημέρωσης μέσω οθόνης στο σύνολό του και της χειρότερης υγείας του ύπνου σε ανηλίκους και πιθανώς και σε ενήλικες», λέει ο Anthony Levasseur, ερευνητής ύπνου στο Κέντρο Προηγμένης Έρευνας στην Ιατρική του Ύπνου στο Μόντρεαλ του Καναδά.

Πράγματι, μία μελέτη του 2024 σε περισσότερους από 200.000 χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης δείχνει ότι οι συνήθειες και οι συμπεριφορές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που παρεμβαίνουν στις εργασιακές και σχολικές υποχρεώσεις και επηρεάζουν αρνητικά τις διαπροσωπικές σχέσεις μπορούν να προκαλέσουν αρκετό άγχος ώστε να αυξήσουν τις πιθανότητες να κοιμηθεί κανείς άσχημα.

Διαβασε ακομα

Παιδιά, οθόνες, καλοκαίρι: Μια εξίσωση για δυνατούς λύτες

Δεν ηρεμεί ο εγκέφαλος

Ο ύπνος επηρεάζεται από τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και με πιο πρακτικούς τρόπους, όπως μέσω ειδοποιήσεων push, θορύβων και δονήσεων ή άλλων ειδοποιήσεων που διακόπτουν ή εμποδίζουν τον ύπνο, ενώ οι επιστήμονες προειδοποιούν πως το «ιδιαίτερα ελκυστικό περιεχόμενο με γρήγορες εικόνες» δεν είναι το ιδανικότερο για να «ηρεμεί ο εγκέφαλος» λίγο πριν πέσει κάποιος στο κρεβάτι.

Ένα άλλο συναφές ζήτημα είναι η διαταραχή του κιρκάδιου ρυθμού λόγω του μπλε φωτός που εκπέμπεται από τις ηλεκτρονικές συσκευές. Το φως αυτό διεγείρει τα ευαίσθητα στο μπλε φως γαγγλιακά κύτταρα του αμφιβληστροειδούς, τα οποία επικοινωνούν με τον αδένα που είναι υπεύθυνος για την παραγωγή μελατονίνης, της ορμόνης που συνδέεται με την υπνηλία.

Λιγότερος ύπνος, περισσότερα προβλήματα

Όλα τα παραπάνω επηρεάζουν την ποιότητα του ύπνου των ατόμων που είναι ήδη πιθανό να κοιμούνται πολύ λίγο.

Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι το 20% των ανθρώπων κοιμούνται λιγότερο από πέντε ώρες κάθε βράδυ, ενώ πάνω από το 50% των ανθρώπων κοιμούνται μόνο έξι έως επτά ώρες, παρόλο που οι επιστήμονες συνιστούν επτά έως οκτώ ώρες «καλής ποιότητας ύπνου», προκειμένου να αποφεύγονται προβλήματα υγείας.

Η συνεχιζόμενη στέρηση ύπνου έχει συνδεθεί με μειωμένη υγεία του ανοσοποιητικού συστήματος, αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων και νόσου Αλτσχάιμερ, μειωμένη γνωστική λειτουργία, μειωμένη μεταβολική υγεία και υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας και συναφών κινδύνων για την υγεία, όπως ο διαβήτης, ενώ ο χρόνιος κακός ύπνος θεωρείται επίσης πρόδρομος και μεσολαβητής της κατάθλιψης και του άγχους.

Διαβασε ακομα

Μήπως επιστρέφοντας στα dumbphones θα πάρουμε πίσω τις ζωές μας;

Έτσι, οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως είναι εξαιρετικά σημαντικό οι γονείς να ελέγχουν τις δικές τους συνήθειες κοινωνικής δικτύωσης και τη χρήση οθόνης πριν από τον ύπνο, αλλά παράλληλα να θέτουν και όρια που σχετίζονται με την τεχνολογία, όταν μιλούν με τα παιδιά τους για υγιείς ρουτίνες και συμπεριφορές ύπνου.

Με πληροφορίες από National Geographic