Αποτελεί επιστημονικά αποδεδειγμένη παραδοχή δεκαετιών ότι τα παλαιότερα γνωστά θύματα πανώλης χρονολογούνται πριν από περίπου 5.000 χρόνια στην Ευρώπη.

Ωστόσο, όπως αποκαλύπτει νέα μελέτη, δεν ήταν ποτέ ξεκάθαρο εάν δύο κρούσματα που μελετούν οι επιστήμονες, ένα στη Λετονία και ένα στη Σουηδία, ήταν μεμονωμένα και σποραδικά ή στοιχεία ευρύτερης επιδημίας.

Διαβασε ακομα

Σπάνιο κρούσμα βουβωνικής πανώλης στις ΗΠΑ: Πιθανόν μολύνθηκε από τη γάτα του

Η συγκεκριμένη μελέτη, βασισμένη στο αρχαίο DNA που ανακτήθηκε από 108 προϊστορικά άτομα τα οποία ανακαλύφθηκαν σε εννέα τάφους στη Σουηδία και τη Δανία, υποδηλώνει ότι μια αρχαία μορφή πανώλης μπορεί να ήταν ευρέως διαδεδομένη στους πρώτους αγρότες της Ευρώπης και θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί αυτός ο πληθυσμός κατέρρευσε μυστηριωδώς μέσα σε διάστημα 400 ετών.

«Υπήρξε αρκετά διαδεδομένη σε όλη τη Βόρεια Ευρώπη, τη Γαλλία και τη Σουηδία, και παρόλο που υπάρχουν μερικές πολύ μεγάλες διαφορές στην αρχαιολογία, εξακολουθούμε να βλέπουμε το ίδιο μοτίβο, απλώς εξαφανίζονται», δήλωσε ο Frederik Seersholm, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Lundbeck. Foundation GeoGenetics Centre, Globe Institute, University of Copenhagen στη Δανία και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature πρόσφατα.

Αυτή η ομάδα προϊστορικών αγροτών, γνωστή επιστημονικά με τον όρο νεολιθικοί αγρότες, εκτιμάται ότι μετανάστευσε από την ανατολική Μεσόγειο, αντικαθιστώντας μικρές ομάδες κυνηγών-τροφοσυλλεκτών και φέρνοντας τη γεωργία και έναν εγκατεστημένο τρόπο ζωής στη βορειοδυτική Ευρώπη για πρώτη φορά περίπου πριν από 6.000 έως 7.000 χρόνια. Η κληρονομιά τους ζει στους πολλούς μεγαλιθικούς τάφους και μνημεία της ηπείρου, το πιο διάσημο από τα οποία είναι το Stonehenge.

Οι αρχαιολόγοι συζητούν έντονα την αιτία της εξαφάνισης αυτού του πληθυσμού πριν από 5.300 και 4.900 χρόνια. Κάποιοι αποδίδουν τον θάνατό τους σε μια αγροτική κρίση που προκλήθηκε από την κλιματική αλλαγή και άλλοι υποψιάζονται ασθένειες.

«Ξαφνικά, δεν θάβονται πια άνθρωποι (σε ​​αυτά τα μνημεία). Και οι άνθρωποι που ήταν υπεύθυνοι για την κατασκευή αυτών των λίθινων κτερισμάτων έχουν φύγει», λέει ο Seersholm.

Η βία ήταν απίθανο να έπαιξε ρόλο, είπε ο Seersholm, με το επόμενο κύμα νεοφερμένων, γνωστό ως Yamnaya, να φθάνει από την ευρασιατική στέπα μετά από ένα κενό στο αρχαιολογικό αρχείο.

Η μελέτη διαπίστωσε ότι μορφές του βακτηρίου που προκαλεί πανώλη υπήρχαν σε 1 στα 6 αρχαία δείγματα, γεγονός που υποδηλώνει ότι η μόλυνση από τη νόσο δεν ήταν σπάνια.

Η μετάδοση της προϊστορικής πανώλης

Δεδομένου ότι τα λείψανα είχαν ταφεί προσεκτικά σε έναν τάφο, ο Seersholm είπε ότι είναι πιθανό τα γενετικά δεδομένα που εξετάστηκαν στη μελέτη να αποτύπωσαν την αρχή μιας επιδημίας πανώλης.

Είναι επίσης πιθανό η ασθένεια να ήταν λιγότερο σοβαρή από τη βουβωνική πανώλη που προκάλεσε τον Μαύρο Θάνατο, το πιο καταστροφικό ξέσπασμα πανώλης στον κόσμο, το οποίο εκτιμάται ότι σκότωσε τον μισό πληθυσμό της Ευρώπης σε διάστημα επτά ετών κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα.

Επιπλέον, επειδή οι παραλλαγές που ανιχνεύθηκαν στα δείγματα δεν είχαν ένα γονίδιο που οι γενετιστές γνωρίζουν ότι είναι κρίσιμο για την επιβίωση του βακτηρίου στο πεπτικό σύστημα των ψύλλων, η προκύπτουσα ασθένεια ήταν απίθανο να είναι πανομοιότυπη με τη βουβωνική πανώλη, η οποία μεταδόθηκε από ψύλλους που μεταφέρονταν από τρωκτικά, σύμφωνα πάντα με τη μελέτη.

Η βουβωνική πανώλη εξακολουθεί να υπάρχει σήμερα και τα συμπτώματα περιλαμβάνουν επώδυνους, διογκωμένους λεμφαδένες, που ονομάζονται buboes, στις περιοχές της βουβωνικής χώρας, της μασχάλης ή του λαιμού, καθώς και πυρετό, ρίγη και βήχα.

Με πληροφορίες από CNN