Μεγέθυνση κειμένου
Μέχρι το 2040, οι χώρες που φιλοξενούν σήμερα σχεδόν όλους τους βίαια εκτοπισμένους θα αντιμετωπίσουν υψηλή έως ακραία έκθεση σε κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα
Ο αριθμός των ανθρώπων που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους λόγω πολέμων, φυσικών καταστροφών και κλιματικής αλλαγής είναι μεγαλύτερος από ποτέ. Τουλάχιστον 117 εκατομμύρια άνθρωποι εκτοπίστηκαν το 2023, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ που παρουσιάζονται στο Sky News, ενώ ο αριθμός μεταναστών και των προσφύγων το 2023 διπλασιάστηκε σε σχέση με μια δεκαετία πριν.
Ο αριθμός αυτός εξακολουθεί να αυξάνεται, με τον ΟΗΕ να εκτιμά ότι μέσα στους πρώτους τέσσερις μήνες του 2024 άγγιξε τα 120 εκατομμύρια, ενώ μέχρι το 2040, οι χώρες που φιλοξενούν σήμερα σχεδόν όλους τους βίαια εκτοπισμένους θα αντιμετωπίσουν υψηλή έως ακραία έκθεση σε κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα.
«Η ζέστη, η υγρασία και η ερημοποίηση καθιστούν τις περιοχές μη κατοικήσιμες. […] Η μόνη επιλογή που έχουν αυτοί οι άνθρωποι είναι να μετακινούνται», αναφέρει ο Andrew Harper, από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, ο οποίος θεωρεί επιτακτική την ανάγκη εύρεσης μόνιμων ανθρωπιστικών λύσεων.
Τι αναγκάζει τους ανθρώπους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους
«Ο βίαιος εκτοπισμός σημαίνει ότι οι άνθρωποι εγκαταλείπουν τον τόπο όπου συνήθως ζουν», αναφέρει η Dr. Leonie Ansems de Vries, καθηγήτρια διεθνούς πολιτικής και πρόεδρος της ερευνητικής ομάδας μετανάστευσης στο King’s College του Λονδίνου. «Αυτό συχνά οφείλεται σε συγκρούσεις, άλλους τύπους βίας, παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή και σε φυσικές καταστροφές και περιβαλλοντική υποβάθμιση».
«Είναι πολύ δύσκολο να γνωρίζουμε ακριβώς πόσοι άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί με βίαιο τρόπο παγκοσμίως», προσθέτει η Dr. Ansems de Vries. «Υπάρχουν τεράστια κενά επειδή απλώς δεν γνωρίζουμε ποιος μετακινείται και πώς μετακινείται […] Οι άνθρωποι μπορεί να εκτοπιστούν βίαια, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα εγκατασταθούν μόνιμα κάπου αλλού. Μπορεί επίσης να επιστρέψουν».
Τρομάζουν τα στατιστικά
Από τον συνολικό αριθμό των ανθρώπων που εκτοπίστηκαν μέχρι το τέλος του 2023
- πάνω από το ένα τρίτο ήταν πρόσφυγες, εκτοπισμένοι πέρα από τα διεθνή σύνορα
- περίπου οι μισοί ήταν εσωτερικά εκτοπισμένοι, που σημαίνει ότι αναγκάστηκαν να μετακινηθούν από την πατρίδα τους αλλά παρέμειναν στη χώρα καταγωγής τους
- περίπου το 6% του συνόλου ήταν αιτούντες άσυλο, οι οποίοι προσπαθούσαν να αποκτήσουν νομική προστασία και τελικά το καθεστώς του πρόσφυγα στις χώρες υποδοχής τους
Εξαντλητικά και μοιραία ταξίδια
«Δεν μπορούμε να ξεφύγουμε από το γεγονός ότι αν η κλιματική αλλαγή και τα ακραία καιρικά φαινόμενα αποδεκατίζουν την τροφή, τα ζώα και τις καλλιέργειες – την ικανότητα των ανθρώπων να επιβιώσουν – τότε αυτό αυξάνει την ένταση και οδηγεί σε συγκρούσεις, βία και εκτοπισμό», λέει ο Harper.
Εκείνοι, ωστόσο που αποφασίζουν να φύγουν μπορεί να αντιμετωπίσουν εξαντλητικά και μοιραία ταξίδια χωρίς καμία βεβαιότητα για την ασφάλεια ή τη σταθερότητα στον προορισμό τους. Πολλές από τις χώρες που δέχονται τους πρόσφυγες είναι και οι ίδιες ευάλωτες, με περιορισμένους πόρους από τα πιο ανεπτυγμένα έθνη.
Οι χώρες με τους περισσότερους πρόσφυγες
Το Ιράν φιλοξενεί τους περισσότερους πρόσφυγες στον κόσμο με τους πιο πολλούς να προέρχονται από δύο χώρες, το Αφγανιστάν και το Ιράκ. Παρά τη φιλοξενία πολλών προσφύγων, πολλοί Ιρανοί επιλέγουν να μεταναστεύσουν σε άλλες χώρες, όπως η Γερμανία, η οποία φιλοξενεί τον μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων στην Ευρώπη – σχεδόν 3 εκατομμύρια.
Ενώ η Γερμανία είναι μια μεγάλη οικονομία που φιλοξενεί πολλούς πρόσφυγες, οι περισσότερες χώρες υποδοχής έχουν πολύ μικρότερες οικονομίες, όπως, για παράδειγμα το Τσαντ, το οποίο έχει έναν από τους μεγαλύτερους πληθυσμούς προσφύγων στην Αφρική.
Παρόλο που αποτελεί μία από τις φτωχότερες χώρες στον κόσμο, φιλοξενεί πάνω από 925.000 πρόσφυγες από γειτονικές χώρες, όπως το εμπόλεμο Σουδάν.
Ως μεγαλύτερη οικονομία, οι Ηνωμένες Πολιτείες φιλοξενούν πρόσφυγες από όλο τον κόσμο, με τον μεγαλύτερο αριθμό να προέρχεται από την Κεντρική και Νότια Αμερική, και χώρες όπως η Βενεζουέλα και η Κούβα.
Παρά το γεγονός ότι είναι μια μεγάλη οικονομία, κατατάσσεται στη 19η θέση όσον αφορά στον αριθμό των προσφύγων που φιλοξενεί, μια θέση δηλαδή πίσω από το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο έχει 448.620 πρόσφυγες.
Το «βάρος» σε χώρες με περιορισμένους πόρους
Παρόλο που πλουσιότερες χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ, έχουν πολύ πιο ισχυρές οικονομίες, κατατάσσονται στην 18η και 19η θέση αντίστοιχα στην παγκόσμια κατάταξη για τη φιλοξενία προσφύγων, μένοντας πίσω από πολλές λιγότερο αναπτυγμένες χώρες.
«Οι χώρες που είναι συχνά πιο ευάλωτες ή έχουν λιγότερους πόρους διαπιστώνεται συχνά ότι είναι πιο φιλόξενες και πιο ανθρωπιστικά σκεπτόμενες», αναφέρει ο Harper.
«Όταν έχετε πλούσιες χώρες που διαμαρτύρονται για το ”βάρος”, σκεφτείτε χώρες όπως το Τσαντ, η Ιορδανία, η Αιθιοπία ή η Κένυα, οι οποίες επίσης υποφέρουν από την κλιματική αλλαγή, αλλά δεν διαμαρτύρονται που υποδέχονται συνεχώς νέους ανθρώπους».
Το Σουδάν, στη βορειοανατολική Αφρική, είναι μία από τις χώρες που έχουν δημιουργήσει τον μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων: Πάνω από 600.000 άνθρωποι που διέφυγαν από τον βίαιο εμφύλιο πόλεμο είναι τώρα πρόσφυγες στο γειτονικό Τσαντ.
Το 2023, σχεδόν επτά στους δέκα πρόσφυγες κατέφυγαν σε γειτονικές χώρες, όπως το Ιράν που δέχτηκε κόσμο από το Αφγανιστάν αλλά και η Τουρκία που φιλοξενεί πρόσφυγες από τη Συρία.
Η κλιματική κρίση επιδεινώνει την κατάσταση
Ενώ οι συγκρούσεις και η οικονομική αστάθεια είναι σημαντικοί παράγοντες εκτοπισμού, το μεταβαλλόμενο κλίμα στον κόσμο επιδεινώνει τις κρίσεις που προκαλούνται από τις συγκρούσεις και την αστάθεια. Το περασμένο έτος ανακηρύχθηκε ως το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί ποτέ, με τις παγκόσμιες θερμοκρασίες στην επιφάνεια του αέρα να προσεγγίζουν τον 1,5°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα.
Επιπλέον, ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός αναφέρει ότι τα επόμενα τέσσερα χρόνια οι θερμοκρασίες θα είναι μεταξύ 1,1 και 1,9°C υψηλότερες σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.
Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες προειδοποιεί ότι χωρίς άμεση δράση, η κλιματική αλλαγή θα επηρεάζει όλο και περισσότερο και δυσανάλογα ευάλωτα κράτη και κοινότητες, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων που εκτοπίστηκαν βίαια.
Αναγκάζονται να μετακινηθούν ξανά και ξανά
«Η πλειονότητα των εκτοπισμένων, των προσφύγων, των εσωτερικά εκτοπισμένων από συγκρούσεις και καταστροφές είναι άνθρωποι που ζουν σε μερικές από τις πιο άθλιες συνθήκες διαβίωσης στον πλανήτη», λέει ο Manuel Marques Pereira από τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης. «Τα τρωτά σημεία και η έκθεση στους κλιματικούς κινδύνους είναι πολύ υψηλά».
Διαβασε ακομα
Πώς η κλιματική κρίση «πνίγει» την ισότητα των φύλωνΣτο τέλος του 2023, σχεδόν το 75% των εκτοπισμένων ζούσαν σε χώρες με υψηλή έως ακραία έκθεση σε κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα. Ο Harper από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες το διαπίστωσε αυτό όταν επισκέφθηκε τη Σομαλία και τα σύνορά της με την Κένυα και την Αιθιοπία.
«Οι μάχες μεταξύ τρομοκρατικών ομάδων και της κυβέρνησης ανάγκασαν σε αρχικό εκτοπισμό. Στη συνέχεια, οι άνθρωποι αναγκάστηκαν να μετακινηθούν ξανά λόγω της ξηρασίας. Μετά, χτυπήθηκαν ξανά, αυτή τη φορά από πλημμύρες».
«Γνωρίζουμε ότι πολλές περιοχές θα επηρεαστούν. Έτσι, αντί να έχουμε βραχυπρόθεσμες, ανθρωπιστικές λύσεις έκτακτης ανάγκης, αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να επενδύσουμε σε μια κλιματικά έξυπνη γεωργία», καταλήγει ο επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες.
Με πληροφορίες από Sky News
Ακολουθήστε το pride.gr στο Google News και ενημερωθείτε πρώτοι
