«Δέχομαι πολύ μίσος». Τα λόγια αυτά ανήκουν στη δημιουργό περιεχομένου Winta Zesu, η οποία πέρυσι έβγαλε 150.000 δολάρια (142.000 ευρώ) από αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Τι διαχωρίζει τη Winta από τους άλλους influencers; Οι άνθρωποι που σχολιάζουν τις αναρτήσεις της και οδηγούν την επισκεψιμότητα στα βίντεό της το κάνουν συχνά από θυμό.

«Κάθε μου βίντεο που έχει αποκτήσει εκατομμύρια προβολές οφείλεται σε σχόλια μίσους», εξηγεί η 24χρονη.

Σε αυτά τα βίντεο καταγράφει τη ζωή ενός μοντέλου στη Νέα Υόρκη, της οποίας το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι είναι πολύ όμορφη. Αυτό που κάποιοι στα σχόλια δεν αντιλαμβάνονται, είναι ότι η Winta υποδύεται έναν χαρακτήρα.

«Δέχομαι πολλά άσχημα σχόλια, οι άνθρωποι λένε δεν είσαι το πιο όμορφο κορίτσι ή σε παρακαλώ, χαλάρωσε, έχεις υπερβολική αυτοπεποίθηση», λέει στο BBC.

Η Winta είναι μέλος μιας αυξανόμενης ομάδας διαδικτυακών δημιουργών περιεχομένου «rage bait», που λειτουργεί σαν «δόλωμα» για να προκαλέσει οργή. Ο στόχος είναι απλός: Καταγράφουν βίντεο, παράγουν memes και γράφουν αναρτήσεις που θυμώνουν τους άλλους χρήστες και στη συνέχεια απολαμβάνουν χιλιάδες ή και εκατομμύρια κοινοποιήσεις και likes.

Διαφέρει από το διαδικτυακό ξαδερφάκι του, το clickbait, όπου ένας τίτλος χρησιμοποιείται για να δελεάσει τον αναγνώστη να κάνει κλικ για να δει ένα βίντεο ή ένα άρθρο.

Όπως σημειώνει η marketing podcaster Andrea Jones: «Ένα αγκίστρι αντικατοπτρίζει τι υπάρχει σε αυτό το κομμάτι του περιεχομένου και προέρχεται από μια θέση εμπιστοσύνης, ενώ το περιεχόμενο του rage-baiting έχει σχεδιαστεί για να είναι χειριστικό».

Όμως η επίδραση που έχει το αρνητικό περιεχόμενο στην ανθρώπινη ψυχολογία είναι κάτι που είναι εγγεγραμμένο μέσα μας, σύμφωνα με τον Dr William Brady, ο οποίος μελετά τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος αλληλεπιδρά με τις νέες τεχνολογίες.

«Στο παρελθόν μας, αυτό είναι το είδος του περιεχομένου στο οποίο έπρεπε πραγματικά να δώσουμε προσοχή», εξηγεί, «οπότε έχουμε αυτές τις προκαταλήψεις ενσωματωμένες στη διαδικασία μάθησης και στην προσοχή μας».

Η αύξηση του περιεχομένου που προκαλεί οργή συνέπεσε με την αύξηση των πληρωμών των μεγάλων πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης στους δημιουργούς για το περιεχόμενό τους.

Αυτά τα προγράμματα δημιουργών – τα οποία ανταμείβουν τους χρήστες για τα likes, τα σχόλια και τις κοινοποιήσεις και τους επιτρέπουν να δημοσιεύουν χορηγούμενο περιεχόμενο – έχουν συνδεθεί με την άνοδό του.

«Αν δούμε μια γάτα, λέμε “α, είναι χαριτωμένη” και προχωράμε με το scroll. Αλλά αν δούμε κάποιον να κάνει κάτι άσεμνο, μπορεί να γράψουμε στα σχόλια ‘αυτό είναι απαίσιο’, και αυτού του είδους το σχόλιο θεωρείται από τον αλγόριθμο ως engagement υψηλότερης ποιότητας», εξηγεί η Andréa Jones.

«Όσο περισσότερο περιεχόμενο δημιουργεί ένας χρήστης, τόσο περισσότερο engagement έχει, τόσο περισσότερο πληρώνεται. Και έτσι, ορισμένοι δημιουργοί θα κάνουν τα πάντα για να έχουν περισσότερες προβολές, ακόμη και αν αυτό είναι αρνητικό ή προκαλεί οργή και θυμό στους ανθρώπους», λέει με μια νότα ανησυχίας. «Αυτό οδηγεί στην αποδέσμευση».

Το rage bait content έχει πολλές μορφές, από εξωφρενικές συνταγές φαγητού μέχρι επιθέσεις στον αγαπημένο σας ποπ σταρ. Αλλά σε μια χρονιά παγκόσμιων εκλογών, ιδίως στις ΗΠΑ, το rage baiting έχει εξαπλωθεί και στην πολιτική.

Όπως παρατηρεί ο Dr Brady: «Υπήρξε μια έξαρση κατά την προεκλογική περίοδο, επειδή είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να κινητοποιήσετε την πολιτική σας ομάδα να ψηφίσει ενδεχομένως και να αναλάβει δράση».

Σημειώνει ότι οι αμερικανικές εκλογές ήταν φτωχές σε θέματα πολιτικής και αντ’ αυτού επικεντρώθηκαν στην οργή, προσθέτοντας: «ήταν υπερ-εστιασμένες στο “ο Τραμπ είναι απαίσιος για αυτόν τον λόγο” ή “η Χάρις είναι απαίσια για αυτόν τον λόγο”.

Μια έρευνα της ανταποκρίτριας του BBC για τις έρευνες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης Marianna Spring διαπίστωσε ότι ορισμένοι χρήστες στο X πληρώνονταν «χιλιάδες δολάρια» από τον ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης, για την κοινοποίηση περιεχομένου που περιλάμβανε παραπληροφόρηση, εικόνες που δημιουργούσε η Τεχνητή Νοημοσύνη και αβάσιμες θεωρίες συνωμοσίας.

Ορισμένοι που μελετούν τα trends ανησυχούν ότι το υπερβολικά αρνητικό περιεχόμενο μπορεί να οδηγήσει στο να «απενεργοποιηθεί» ο μέσος άνθρωπος.

«Μπορεί να είναι εξαντλητικό να έχεις συνεχώς τόσο υψηλά συναισθήματα», λέει ο Ariel Hazel, επίκουρος καθηγητής επικοινωνίας και μέσων ενημέρωσης στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν.

«Αυτό τους απενεργοποιεί από το ειδησεογραφικό περιβάλλον και βλέπουμε αυξημένες ποσότητες ενεργητικής αποφυγής ειδήσεων σε όλο τον κόσμο».

Άλλοι ανησυχούν για την εξομάλυνση του θυμού offline και τις διαβρωτικές επιπτώσεις στην εμπιστοσύνη των ανθρώπων στο περιεχόμενο που βλέπουν.

«Οι αλγόριθμοι ενισχύουν την οργή, κάνει τους ανθρώπους να πιστεύουν ότι είναι πιο φυσιολογικό», λέει ο κοινωνικός ψυχολόγος Dr William Brady.

Ο ίδιος προσθέτει: «Αυτό που γνωρίζουμε από ορισμένες πλατφόρμες όπως το Χ είναι ότι το πολιτικά ακραίο περιεχόμενο παράγεται στην πραγματικότητα από ένα πολύ μικρό κλάσμα της βάσης των χρηστών, αλλά οι αλγόριθμοι μπορούν να το ενισχύσουν σαν να ήταν περισσότερο η πλειοψηφία».

Τον Οκτώβριο του 2024, το στέλεχος της Meta, Adam Mosseri, δημοσίευσε στο Threads για «αύξηση του engagement-bait» στην πλατφόρμα, προσθέτοντας: «εργαζόμαστε για να το θέσουμε υπό έλεγχο».

Ενώ η αντίπαλη πλατφόρμα X του Elon Musk, ανακοίνωσε πρόσφατα μια αλλαγή στο Creator Revenue Sharing Program, σύμφωνα με την οποία οι δημιουργοί θα αμείβονται με βάση το engagement από τους premium χρήστες της ιστοσελίδας – όπως likes, απαντήσεις και reposts. Προηγουμένως η αμοιβή βασιζόταν στις διαφημίσεις που έβλεπαν οι premium χρήστες.

Διαβασε ακομα

Πώς ένα αγγούρι άλλαξε τη ζωή αυτής της γυναίκας

Το TikTok και το YouTube επιτρέπουν στους χρήστες να κερδίζουν χρήματα από τις αναρτήσεις τους ή να μοιράζονται επίσης χορηγούμενο περιεχόμενο, αλλά έχουν κανόνες που τους επιτρέπουν να αφαιρούν χρήματα ή να αναστέλλουν προφίλ που δημοσιεύουν παραπληροφόρηση. Το X δεν έχει κατευθυντήριες γραμμές για την παραπληροφόρηση με τον ίδιο τρόπο.

H Winta Zesu πάντως δεν συμφωνεί με τους ανθρώπους που χρησιμοποιούν rage bait για πολιτικούς λόγους.

«Αν το χρησιμοποιούν πραγματικά για να εκπαιδεύσουν και να ενημερώσουν τον κόσμο, είναι μια χαρά. Αλλά αν το χρησιμοποιούν για να διαδώσουν παραπληροφόρηση, δεν συμφωνώ καθόλου με αυτό.

«Δεν είναι πια αστείο».