Είσαι ένας μοναχικός λύκος. Είσαι ένας ανεξάρτητος στοχαστής που φτιάχνει τους δικούς του κανόνες. Έχεις αυτοπεποίθηση και είσαι ικανός. Οι γυναίκες σε ελκύουν, αλλά δεν ενδιαφέρεσαι πραγματικά γι’ αυτές. Η μέρα σου ξεκινά στις 4.30 π.μ. με ένα κρύο ντους, μετά ακολουθεί μία τιμωρητική προπόνηση και μετά μια ακόμα πιο τιμωρητική ρουτίνα περιποίησης. Αποφεύγεις τα συμβατικά μονοπάτια καριέρας και διευθύνεις τη δική σου επιχείρηση, πιθανότατα στον τομέα της κρυπτογράφησης ή του real estate. Είσαι το πιο σπάνιο από τα αρσενικά – είσαι ένα αρσενικό «σίγμα» (sigma male).

Τα τελευταία χρόνια, η αρρενωπότητα των sigma male έχει εκτοξευτεί. Είναι παντού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης – και έχει βοηθήσει να ορίσουμε τι θα μπορούσε να το «αρσενικό πρότυπο» της εποχής μας, το οποίο υποτίθεται ότι ενσαρκώνεται από χαρακτήρες που υποδύονται χαρακτήρες όπως οι Keanu Reeves, Cillian Murphy, Bryan Cranston και Christian Bale, καθώς και ο influencer Andrew Tate. Μας βοηθά να ορίσουν επίσης τους πραγματικούς «λύκους» της καθημερινής ζωής.

Όλα αυτά και πολλά άλλα έχουν μπει στο μπλέντερ της meme-κουλτούρας, γεγονός που θα μπορούσε να είναι μία ένδειξη για το πόσο mainstream έχει γίνει το φαινόμενο «σίγμα». Έχει περιγραφεί μάλιστα ως «ένα νέο είδος τοξικής αρρενωπότητας», αν και όπως θα δούμε, αυτοί οι φόβοι μπορεί να είναι υπερβολικοί.

Όπως και να έχει, η YouTuber Lily Simpson το συνόψισε ίσως καλύτερα σε μια viral ανάρτηση στο Twitter/X από τον Ιανουάριο του 2021 που βοήθησε να γίνει το όλο θέμα mainstream: πάνω από τέσσερις εικόνες με διάφορες μετατροπές του περιεχομένου των αρσενικών σίγμα, έγραφε: Τι στο διάολο συμβαίνει με τους άντρες;

Τα «αρσενικά Άλφα» και οι υπόλοιποι

Ίσως είναι πιο εύκολο να ξεκινήσουμε με τους λύκους. Πιθανόν να γνωρίζετε την έννοια του «άλφα αρσενικού», δηλαδή του κυρίαρχου αρσενικού σε μια κοινωνική ομάδα – με αυτοπεποίθηση, καλός στα αθλήματα, φυσικός ηγέτης που θαυμάζεται από τους συναδέλφους του, τους «βήτα».

Ο όρος προέρχεται από την «ιεραρχία της κυριαρχίας»- τον τρόπο με τον οποίο πολλά είδη κοινωνικών ζώων οργανώνονται σε ιεραρχίες κάτω από ένα κυρίαρχο αρσενικό, το οποίο συνήθως κερδίζει τη θέση του μέσω του μεγέθους ή της επιθετικότητας, και ως αποτέλεσμα κερδίζει τροφή και δικαιώματα ζευγαρώματος. Η αρχική έννοια του «άλφα λύκου» βασίστηκε σε μια μελέτη της δεκαετίας του 1940 που παρατηρούσε λύκους σε αιχμαλωσία – σαν να κάνουμε δηλαδή υποθέσεις για τους ανθρώπους μελετώντας τους φυλακισμένους. Στην άγρια φύση, ανακαλύφθηκε αργότερα, η κυρίαρχη ομάδα λύκων είναι στην πραγματικότητα η οικογενειακή μονάδα.

Εν πάση περιπτώσει, αυτά τα «φυσικά» συστήματα κοινωνικής οργάνωσης αναπόφευκτα μεταφέρθηκαν στους ανθρώπους.

«Οι γυναίκες χρησιμοποιούν την ιεραρχία κυριαρχίας για να επιλέγουν συντρόφους» δήλωσε ο συντηρητικός στοχαστής Jordan Peterson στον Joe Rogan στην εκπομπή του το 2017. «Υπάρχουν άντρες με επιρροή που ανεβαίνουν στην κορυφή και οι γυναίκες τους διαλέγουν». Αυτή είναι η εξελικτική επιστήμη, υποστήριξε ο Peterson: «Η ιεραρχία κυριαρχίας είναι ένας μηχανισμός που επιλέγει ήρωες και στη συνέχεια τους αναπαράγει». Το πρόβλημα σήμερα, κατά την άποψη του Peterson, είναι ότι κάποιοι άνδρες μπορούν να παρακάμψουν αυτή την αμετάβλητη τάξη: «Οι παθολογικοί τύποι που είναι εκεί έξω και ενισχύουν τις φεμινίστριες (…) τις ανταγωνίζονται ως σύμμαχοι, ας πούμε. Πολύ ύπουλα».

Αυτού του είδους η σκέψη έχει βρει πρόσφορο έδαφος στη σύγχρονη εποχή – το χαλαρά συνδεδεμένο δίκτυο διαδικτυακών ομάδων που σε γενικές γραμμές συμφωνούν ότι ο ανδρισμός (εννοώντας πάντα τον ετεροφυλόφιλο, λευκό ανδρισμό) βρίσκεται σε κρίση και ότι η αιτία είναι κάποιος συνδυασμός φεμινισμού, αριστερής πολιτικής, μετανάστευσης, “wokeness”, χορτοφαγίας, ποιος ξέρει;

Στις υποομάδες θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν οι pickup artists: άνδρες που αναζητούν ουσιαστικά κωδικούς εξαπάτησης στο παιχνίδι των ραντεβού, με κόλπα δηλαδή για να προσελκύσουν γυναίκες ή οι incels: άνδρες που είναι άθελά τους άγαμοι και αγανακτισμένοι γι’ αυτό, και είναι γνωστό ότι καταφεύγουν στη βία.

Ο αρχέγονος βάλτος της τεστοστερόνης

Το «σίγμα αρσενικό» αναδύθηκε από αυτόν τον αρχέγονο βάλτο τεστοστερόνης σε μεγάλο βαθμό χάρη σε έναν 55χρονο Αμερικανό συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας και εκδότη ονόματι Theodore Robert Beale, ο οποίος διατηρεί ιστολόγιο με το όνομα Vox Day. Περήφανος χριστιανός εθνικιστής, ρατσιστής και μισογύνης, ο Beale έχει υποστηρίξει ότι οι μαύροι άνδρες είναι γενετικά πιο επιρρεπείς στη βία από ό,τι οι λευκοί άνδρες, ότι οι γυναίκες δεν πρέπει να έχουν δικαίωμα ψήφου και ότι ο φεμινισμός είναι «μια σαγηνευτική αλλά καταστροφική εβραϊκή ιδεολογία».

Το 2010 ο Beale έγραψε μια ανάρτηση στο blog του στην οποία προσπάθησε να επεκτείνει τον «υπερβολικά απλοϊκό» διαχωρισμό των ανδρών σε «άλφα» και «βήτα». Έφτιαξε τη δική του «κοινωνικοσεξουαλική ιεραρχία», με τους «άλφα» στην κορυφή – «την ανδρική ελίτ, τους ηγέτες των ανδρών για τους οποίους οι γυναίκες φυσικά ποθούν» – ακολουθούμενους από τους «βήτα, τους δέλτα, τους γάμμα, τους λάμδα, μέχρι τους ωμέγα» δηλαδή τους «χαμένους».

Έξω από αυτή την «πυραμίδα του ανδρισμού» βρίσκονται οι «σίγμα» – «οι μοναχικοί λύκοι». Ο Beale όρισε τους «σίγμα» ως τους «παρείσακτους που δεν παίζουν το κοινωνικό παιχνίδι και καταφέρνουν να κερδίζουν σε αυτό ούτως ή άλλως» και που «συχνά συμπαθούν τις γυναίκες, αλλά τείνουν επίσης να τις περιφρονούν». Ήταν ισάξιοι με τους «άλφα», αλλά απλώς δεν το έδειχναν.

«Υπάρχει πολύ λίγη -αν υπάρχει- πειστική επιστήμη πίσω από την άποψη ότι οι τύποι προσωπικότητας υπάρχουν ή είναι σταθεροί», λέει η Debbie Ging, καθηγήτρια ψηφιακών μέσων και φύλου στο Dublin City University. «Πρόκειται ουσιαστικά για μια πραγματικά απλοϊκή, λανθασμένη και βιο-ντετερμινιστική περιγραφή της ανθρώπινης συμπεριφοράς, η οποία δεν λαμβάνει υπόψη την κοινωνικοπολιτισμική κατασκευή της ταυτότητας φύλου ή τον αντίκτυπο των οικονομικών και πολιτικών δυνάμεων στις επιλογές των ανθρώπων».

Αυτές οι ιδέες παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό περιορισμένες σε chatrooms και φόρουμ της manosphere μέχρι περίπου τις αρχές του 2021, περίπου την εποχή του tweet του Simpson, όταν το ενδιαφέρον και το περιεχόμενο σχετικά με το σίγμα αρσενικό ξαφνικά εκτοξεύτηκαν στα ύψη.

Ο Beale ανέφερε την κινηματογραφική περσόνα του Clint Eastwood ως το κύριο παράδειγμα ενός «σίγμα», αλλά η διαδικτυακή κουλτούρα έχει βρει πολλά περισσότερα: Murphy, ο Tommy Shelby από το Peaky Blinders, ο Ryan Gosling στο Drive, ο Brad Pitt στο Fight Club, ο Joker του Joaquin Phoenix, ο κακός υπερήρωας Homelander από το The Boys, η απεικόνιση του Hannibal Lecter από τον Mads Mikkelsen.

Έπειτα υπάρχει ο Patrick Bateman, που δημιούργησε ο Bret Easton Ellis στο μυθιστόρημά του το 1991 και αργότερα τον υποδύθηκε ο Bale στην ταινία American Psycho του 2000: ένας τραπεζίτης της Wall Street της δεκαετίας του 1980, πλούσιος, γυμνασμένος, καλοντυμένος, γυναικάς, θανάσιμα ναρκισσιστής και κατά συρροή δολοφόνος.

Κατά κάποιο τρόπο, ο Bateman έχει γίνει το «αρχισίγμα», αν και είναι μια περίεργη επιλογή προτύπου. Εκτός από μοναχικός λύκος, είναι κολλημένος με το στάτους ανάμεσα στους συναδέλφους του (οι οποίοι παθιάζονται ανταγωνιστικά με το σχέδιο των επαγγελματικών τους καρτών), ντύνεται όπως κάθε άλλος επίδοξος της Wall Street και έχει εντελώς mainstream γούστο στη μουσική. Το American Psycho όμως υποτίθεται ότι ήταν σάτιρα.

Ο Bateman ήταν ήδη μέλος της ανδροκρατίας μέσω της «κουλτούρας του hustle», δηλαδή της αποθέωσης ενός συγκεκριμένου τύπου ανδρικού πλούτου, που χαρακτηρίζεται από σκληρή δουλειά, αυτοπειθαρχία, γυμναστική και καλλωπισμό.

Άλλοι «ήρωες» της κουλτούρας του hustle περιλαμβάνουν τον Gordon Gecko στο Wall Street του Oliver Stone, τον Leonardo DiCaprio ως Jordan Belfort στο The Wolf of Wall Street (λύκοι και πάλι!), τον Elon Musk και, φυσικά, τον Tate, ο οποίος με επιτυχία απέκτησε τη φήμη του αμετανόητου μισογύνη και είχε αναδειχθεί σε κάποιο είδους γκουρού.

Όλο αυτό οδήγησε σε μια νέα ιογενή ενσάρκωση: το “sigma male grindset” – ένα σύνολο από κανόνες παρακίνησης και αξιώματα με τα οποία υποτίθεται ότι ζουν οι επιτυχημένοι άνδρες. Διασημότητες όπως ο Mark Wahlberg και ο Dwayne Johnson άνοιξαν το δρόμο γι’ αυτό, μεταδίδοντας τα παράλογα τιμωρητικά προγράμματα προπόνησής τους. (Η viral ρουτίνα του Wahlberg ξεκινούσε στις 2.30 π.μ. και περιελάμβανε 90λεπτη προπόνηση, πρωινό, προσευχές και γκολφ, όλα αυτά πριν από τις 8 π.μ.).

Αρσενικά «σίγμα» στο YouTube

Το περιεχόμενο Sigma αποτελεί πλέον σταθερό στοιχείο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Στο YouTube θα βρείτε αναρίθμητα βίντεο του τύπου «14 σημάδια που δείχνουν ότι είστε σίγμα» ή «15 πράγματα που οι γυναίκες παρατηρούν άμεσα στους άνδρες σίγμα» ή «πώς να γίνετε άνδρας σίγμα», τα περισσότερα από τα οποία ανακυκλώνουν τα ίδια ψευδοεπιστημονικά τροπάρια.

Θα βρείτε επίσης σκηνές από σειρές όπως το Peaky Blinders και το Breaking Bad που απεικονίζουν τη γνωστή κοινωνικοσεξουαλική ιεραρχία – «το αρσενικό σίγμα συνειδητοποιεί ξανά πόσο ανώτερος είναι», «η γυναίκα ωμέγα κλαίει επειδή δεν μπορεί να διαχειριστεί την ενέργεια του σίγμα».

Θα βρείτε ακόμη παρακινητικά αποφθέγματα όπως του Elon Musk και του Steve Jobs, λίστες με κανόνες “sigma male grindset”, memes για το πώς «πώς θα ανεβάσετε τον κύκλο σας εάν είστε 20-30 ετών».

Υπάρχουν λίστες αναπαραγωγής “sigma male grindset” στο Spotify. Υπάρχει ακόμη και ένα “sigma face” – μια υπερβολική έκφραση “Oooh!”, σε μίμηση του Bale κατά τη διάρκεια μιας σκηνής από το American Psycho – όπως διαμορφώνεται από αστέρες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης όπως ο Mr Beast και ο Khaby Lame. Υπήρξαν κάποιες προσπάθειες να γίνει το “sigma female” trending, αλλά δεν έχουν τον ίδιο αντίκτυπο.

Το σημείο καμπής στην πολιτική

Το φαινόμενο μπορεί να έφτασε σε σημείο καμπής με μια παράξενη προεκλογική διαφήμιση του υποψήφιου για την προεδρία Ron DeSantis πέρυσι, η οποία προσπάθησε να απευθυνθεί σε αυτή την υποκουλτούρα, διατυμπανίζοντας με υπερηφάνεια τη στάση του DeSantis κατά των ΛΟΑΤΚΙ+.

Ο DeSantis παρουσιάζεται ως μάτσο άνδρας που απειλεί τα δικαιώματα των τρανς, με τη διαφήμιση να περιλαμβάνει αποσπάσματα του Bale ως Patrick Bateman, του DiCaprio στο Wolf of Wall Street, του Murphy στο Peaky Blinders, του Pitt στο Troy και άλλων αρρενωπών ανδρών, καθώς και συνθήματα όπως «ένας πραγματικός λύκος έφτασε».

Αν, ωστόσο, το σχέδιο ήταν να γίνει πλύση εγκεφάλου στη νέα γενιά, δεν φαίνεται να λειτουργεί πολύ καλά. Στην πραγματικότητα, τα «σίγματα» έχουν γίνει λίγο γελοία.

«Ένα από τα πρώτα πράγματα που θα έλεγα αν κάποιος ερχόταν σε μένα και με ρωτούσε τι είναι το sigma male, είναι μην το παίρνετε τόσο σοβαρά», λέει ο Don Caldwell, αρχισυντάκτης του Know Your Meme, το οποίο παρακολουθεί την κουλτούρα των memes. «Θα έλεγα ότι στο 90% των περιπτώσεων χρησιμοποιείται ειρωνικά, με αστείο τρόπο». Σχεδόν αμέσως μόλις το αρσενικό σίγμα έγινε viral το 2021, «οι άνθρωποι άρχισαν να το μιμούνται, επειδή πίστευαν ότι η ιδέα ήταν πραγματικά αστεία και ανόητη», λέει ο Caldwell.

Όταν ρωτώ ένα μικρό δείγμα 15χρονων τι τους έρχεται στο μυαλό όταν ακούν τη λέξη «σίγμα», η καθολική απάντηση είναι: «ανατριχίλα». Ανατριχιάζουν ακούγοντας κάποιον από τη γενιά των γονιών τους να χρησιμοποιεί τον όρο, αλλά και ανατριχιάζουν με τη γενική ιδέα του φαινομένου.

«Η υπάρχουσα ανησυχία είναι ότι, καθώς οι όροι αυτοί ταξιδεύουν από το περιθώριο του διαδικτύου προς την επικρατούσα τάση, διαδίδουν κρυφά τα αντιδραστικά τους μηνύματα, αλλά αυτό προϋποθέτει ότι το νόημα αυτών των όρων παραμένει το ίδιο καθώς ταξιδεύουν σε διαφορετικές πλατφόρμες», λέει ο Daniël de Zeeuw από το πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ, ο οποίος μελετά τη διαδικτυακή κουλτούρα. Όπως η γλώσσα αλλάζει και εξελίσσεται συνεχώς, έτσι και η διαδικτυακή γλώσσα, λέει ο De Zeeuw, αλλά με πολύ ταχύτερο ρυθμό. Μέσω των εικόνων επινοούνται συνεχώς νεολογισμοί, κάμπτοντας και μεταμορφώνοντας τη γλώσσα και τα οπτικά μέσα».

Αυτό ακριβώς συνέβη με το φαινόμενο σίγμα, λένε οι έφηβοι. Ο χαρακτηρισμός κάποιου ως «σίγμα» μπορεί να είναι κομπλιμέντο ή προσβολή, ανάλογα με το πλαίσιο. Μπορεί να λένε «αυτό είναι τόσο σίγμα» εννοώντας ότι κάτι είναι σε γενικές γραμμές cool. Η έκφραση «τι στο σίγμα;» είναι στη μόδα – αν και μέχρι τη στιγμή που θα διαβάσετε αυτό το κείμενο, μάλλον θα έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Όλα αυτά τροφοδοτούν αυτό που περιγράφεται ως “brainrot” – εύκολα κυλιόμενο, χαμηλής ποιότητας περιεχόμενο που δίνει στην κουλτούρα των μιμιδιών ένα επιπλέον χτύπημα στο μπλέντερ.

Έτσι, το “sigma grindset” θα αναμιχθεί με μία άλλη υπερχρησιμοποιημένη σλανγκ των memes, όπως “skibidi toilet”, “rizz”, “only in Ohio” που στο τέλος σχηματίζουν μία σχεδόν ανούσια φλυαρία που αποτελεί την παρωδία του διαδικτυακού σκοταδισμού και της λογικής του κατάληξης: μια γλώσσα που σχεδόν κανένας ενήλικας δεν μπορεί να κατανοήσει.

Έτσι, αν υπήρξε ποτέ ένα συντονισμένο σχέδιο για να εισαχθεί η τοξικότητα της ανδρικής κυριαρχίας στην επικρατούσα τάση, φαίνεται να έχει πέσει στο κενό. Ίσως δεν χρειάζεται να φοβόμαστε τόσο πολύ τον μεγάλο «κακό λύκο του σίγμα» όσο αρχικά φοβόμασταν- η υπόλοιπη αγέλη τα καταφέρνει μια χαρά και χωρίς αυτόν.

Με πληροφορίες από Guardian

Tags