Η κατανάλωση εξαρτησιογόνων ουσιών συχνά συνοδεύεται και από δυσάρεστα συναισθήματα, όπως ο φόβος για τη χρήση βελόνας, ο πόνος ή ακόμα και η πικρή γέυση της ίδιας της ουσίας. Όλες αυτές οι αποκρουστικές εμπειρίες, σε συνδυασμό με την αρχική αντίδραση σε ένα συγκεκριμένο ναρκωτικό, μπορούν να είναι καθοριστικές για να γίνει κατανοητό ποιος έχει ροπή στον εθισμό.

«Τα απωθητικά ερεθίσματα έχουν σημασία από την πρώτη κιόλας έκθεση [στην ουσία]», λέει ο βιολόγος Travis Moschak, Ph.D. από το πανεπιστήμιο του Τέξας στο El Paso.

Ο Moschak είναι ο επικεφαλής συγγραφέας μιας μελέτης που δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο του 2024 στο επιστημονικό περιοδικό Drug and Alcohol Dependence, η οποία διαπίστωσε πολύ διαφορετικές αντιδράσεις σε αρουραίους που είχαν τη δυνατότητα να έχουν από μόνοι τους πρόσβαση σε ναρκωτικές ουσίες.

Η έρευνα αποκάλυψε πως οι προσωπικές αντιδράσεις στις δυσάρεστες πτυχές της κατανάλωσης ναρκωτικών μπορεί να είναι σημαντικές για τον καθορισμό της ευαισθησίας στον εθισμό.

Τρεις ομάδες – τρεις διαφορετικές αντιδράσεις

Στο πείραμα, 30 αρουραίοι είχαν τη δυνατότητα να λαμβάνουν μικρές δόσεις κοκαΐνης, βυθίζοντας τη μουσούδα τους σε μια συγκεκριμένη τρύπα. Πριν από κάθε δόση κοκαΐνης, ωστόσο, οι επιστήμονες τους χορήγησαν μία μικρή – και με πικρή γεύση – δόση κινίνης, μιας ουσίας που είναι ασφαλής για τα τρωκτικά και χρησιμοποιείται συνήθως για να προσδώσει την πικρή γεύση στα αναψυκτικά (tonic water).

Η μελέτη μέτρησε την ανταπόκριση των αρουραίων στη μικτή θετική-αρνητική εμπειρία της κοκαΐνης και της κινίνης και μέτρησε εάν η αντιπάθεια στην κινίνη υπερέβη τον αντίκτυπο της κοκαΐνης.

Διαβασε ακομα

Πώς η εικονική πραγματικότητα μπορεί να βοηθήσει ανθρώπους να νικήσουν την κοκαΐνη

Σύμφωνα με τον Moschak, έγιναν διακριτά τρία μοτίβα:

• Μια ομάδα αρουραίων αντέδρασε έντονα στην κινίνη και σταμάτησε εντελώς την αυτοχορήγηση της κοκαΐνης, κάτι που μπορεί να συγκριθεί με την εμπειρία ενός ατόμου που δοκιμάζει ένα ναρκωτικό, έχει μια αρνητική εμπειρία και δεν το ξανακάνει ποτέ.
• Μια δεύτερη ομάδα άρχισε να καταναλώνει την κοκαΐνη σε χαμηλές δόσεις, αλλά σταδιακά αύξησε την κατανάλωσή της, γεγονός που δείχνει ότι η κινίνη δεν τους αποθάρρυνε αρκετά ώστε να σταματήσουν.
• Μια τρίτη ομάδα τρωκτικών, που προκάλεσε μεγάλη έκπληξη στους επιστήμονες, ξεκίνησε με μεγάλη κατανάλωση κοκαΐνης αλλά στη συνέχεια σταδιακά την περιόρισε.

Η έκπληξη των επιστημόνων

«Η τρίτη ομάδα μας εξέπληξε», λέει ο Moschak. «Φαινόταν ότι είχαν υπερβάλει και ο συνδυασμός της υπερβολικής ποσότητας κοκαΐνης και του υπερβολικού απεχθούς ερεθίσματος τους κυρίευσε».

Ενώ προηγούμενες μελέτες που επικαλείται το earth.com έχουν διερευνήσει τη σχέση μεταξύ των δυσάρεστων ερεθισμάτων και της χρήσης ναρκωτικών, η συγκεκριμένη έρευνα είναι η πρώτη που τα μελετά ως «συνδυαστική εμπειρία» από την πρώτη κιόλας περίπτωση χρήσης.

Τα ευρήματα αυτά θα μπορούσαν να βοηθήσουν να εξηγηθεί γιατί ορισμένα άτομα αναπτύσσουν διαταραχές χρήσης ουσιών ενώ άλλα όχι, κάτι που θα βοηθήσει στο μέλλον τους επιστήμονες να ανακαλύψουν, ενδεχομένως, γενετικές ή νευρωνικές διαφορές που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε στοχευμένες θεραπείες.

Διαβασε ακομα

Κάθε χρόνο 192 εκατ. ποντίκια σκοτώνονται στο εργαστήριο. Υπάρχει άλλος τρόπος;

Για ευνόητους λόγους, οι επιστήμονες σημειώνουν πως οι αρουραίοι, μετά το τέλος της μελέτης, σταμάτησαν τη χρήση κοκαΐνης και ότι είναι καλά στην υγεία τους.

Στο μέλλον, αναμένεται να διεξαχθούν έρευνες που θα εξετάσουν τις περιοχές του εγκεφάλου των αρουραίων που είναι ενεργές κατά τη διάρκεια της χρήσης ναρκωτικών σε συνδυασμό με ένα αποκρουστικό σύνθημα, ώστε να κατανοήσουν τις γενετικές ή βιολογικές διαφορές πίσω από τις διαφορετικές εμπειρίες των αρουραίων.