Στα νησιά Φερόες, ο άγριος και απρόβλεπτος καιρός – με έντονους ανέμους, βροχή και πυκνή ομίχλη που σκεπάζει τα πάντα – μπορεί μερικές φορές να κάνει το ταξίδι με αυτοκίνητο ή φέρι προβληματικό, αν όχι αδύνατο. Δεν είναι έτσι περίεργο που οι ντόπιοι λατρεύουν τα τούνελ τους.

Κάπως έτσι, έχουν κατασκευάσει 17 στην ξηρά και τέσσερα υποθαλάσσια – συμπεριλαμβανομένης της μοναδικής υποθαλάσσιας σήραγγας στον κόσμο με κυκλικό κόμβο.

Το δίκτυο διευκολύνει τις μετακινήσεις στο αυτοδιοικούμενο νησιωτικό έθνος εντός του Βασιλείου της Δανίας.

«Αν και είμαστε 18 νησιά, συχνά αστειευόμαστε ότι (λόγω των τούνελ) αψηφούμε το γεγονός ότι είμαστε νησιά», αναφέρει η Súsanna Sørensen, διευθύντρια μάρκετινγκ του Visit Faroe Islands.

Στα μισά της διαδρομής μεταξύ Ισλανδίας και Σκωτίας, στον Βόρειο Ατλαντικό, το παρθένο τοπίο των ηφαιστειακών αυτών νησιών συναρπάζει τους ταξιδιώτες.

Και οι δύο τελευταίες υποθαλάσσιες σήραγγες ενισχύουν το γεγονός.

«Είναι ο Πύργος του Άιφελ ή το Μπιγκ Μπεν μας», τονίζει ο Teitur Samuelsen, Διευθύνων Σύμβουλος της Eystur-og Sandoyartunlar, της εταιρείας που εκμεταλλεύεται τις σήραγγες, «με ανθρώπους, ειδικά τουρίστες, να οδηγούν μέσα σε αυτές απλώς και μόνο για να δουν την τέχνη».

Τέχνη; Ναι! Πρόκειται για ένα εκπληκτικό πάντρεμα τέχνης και μηχανικής.

Μια σήραγγα με γλυπτά

Κάθε μέρα, περισσότερα από 6.000 οχήματα διασχίζουν την υποθαλάσσια σήραγγα μήκους σχεδόν 11 χιλιομέτρων που συνδέει το Streymoy, το μεγαλύτερο από τα νησιά Φερόες και το Tórshavn (μία από τις μικρότερες πρωτεύουσες του κόσμου), με το Eysturoy, το αμέσως επόμενο μεγαλύτερο νησί του αρχιπελάγους.

Εκτός από τα εκπληκτικά φυσικά τοπία του, το Eysturoy φιλοξενεί το G! Festival, μια εξαιρετική διεθνής μουσική εκδήλωση που πραγματοποιείται κάθε Ιούλιο στο παραθαλάσσιο χωριό Syðrugøta.

Η κατασκευή της σήραγγας Eysturoy διήρκεσε περίπου τέσσερα χρόνια, ενώ τα εγκαίνια της έγιναν τον Δεκέμβριο του 2020.

Αυτές οι υποθαλάσσιες σήραγγες κατασκευάστηκαν με τη μέθοδο διάτρησης και ανατίναξης: διάνοιξη οπών στον βασάλτη (ένα έκχυτο σκληρό εκρηξιγενές πέτρωμα) και στη συνέχεια γέμισμα με δυναμίτη.

Στο χαμηλότερο σημείο της, η σήραγγα είναι περίπου 187 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Αλλά παρόλο που το να έχετε τον Βόρειο Ατλαντικό πάνω από το κεφάλι σας μπορεί να σας προκαλέσει άγχος, μπορείτε να αισθάνεστε ασφαλείς, τονίζει ο Samuelsen.

«Οι σήραγγες έχουν σχεδιαστεί από κορυφαίους μηχανικούς και γεωλόγους στον κόσμο, επομένως η ασφάλεια όσον αφορά στον Ατλαντικό από πάνω δεν αποτελεί πρόβλημα», προσθέτει.

Στην πραγματικότητα, η οδήγηση είναι κάπως μαγική, με highlight τον γλυπτό κυκλικό κόμβο μεταβαλλόμενων χρωμάτων, ο οποίος είναι τόσο εντυπωσιακός που μερικοί τον συγκρίνουν με το Aurora borealis ή τις μέδουσες που λαμπυρίζουν.

«Ο κυκλικός κόμβος – με το παρατσούκλι “η μέδουσα” – είναι σίγουρα ένα τουριστικό αξιοθέατο», λέει ο Sørensen. Πολλοί μάλιστα οδηγούν πολλές φορές γύρω από τον κυκλικό κόμβο, απολαμβάνοντας τη μαγευτική σκηνή.

Η δημιουργία της ζωντανής αυτής εγκατάστασης ανατέθηκε στον αναγνωρισμένο καλλιτέχνη από τα Φερόες, Tróndur Patursson. Αλλά γιατί να ξοδέψουν χρόνο και χρήμα ενσωματώνοντας την τέχνη σε υποθαλάσσιες σήραγγες;

«Έχουμε πολύ καλή τέχνη στα Φερόες και θα θέλαμε να υποστηρίξουμε τους καλλιτέχνες μας. Επιπλέον, διαλύει τη μονοτονία σε ένα μακρύ, σκοτεινό τούνελ, επομένως είναι καλό για την ασφάλεια στην οδήγηση», εξηγεί ο Samuelsen.

Διαβασε ακομα

Η Earth Villa του Sou Fujimoto είναι ένα με τη φύση

Κατά τη διάρκεια κατασκευής αυτής της σήραγγας, μια φυσική κεντρική στήλη από βασάλτη έμεινε όρθια για τον κυκλικό κόμβο όπου χωρίζονται οι δρόμοι προς το Strendur και το Rókin (εκατέρωθεν ενός φιόρδ στο Eysturoy).

Η κεντρική κολόνα, που ακτινοβολεί σύννεφα χρώματος, περιβάλλεται στη βάση της από ένα εντυπωσιακό ατσάλινο γλυπτό. Οι οδηγοί αντικρίζουν ένα ατσάλινο δαχτυλίδι από σιλουέτες ανθρώπων σε φυσικό μέγεθος που κρατιούνται χέρι-χέρι γύρω από την κολόνα και κοιτάζουν προς τα μέσα τα φώτα που αλλάζουν συνεχώς.

Ο Patursson ανέφερε ότι πρόθεσή του ήταν να αναπαραστήσει πώς τα Φερόες, παρά το γεγονός ότι χαρακτηρίζονται από τραχύ περιβάλλον, είναι ανθεκτικά και ενωμένα στα επιτεύγματά τους δουλεύοντας μαζί. Αλλά για πολλούς, ο κύκλος των αλληλένδετων μορφών υποδηλώνει τον παραδοσιακό αλυσιδωτό χορό των Φερόες που θα δείτε αν επισκεφτείτε τα νησιά την Ólavsøka, την Εθνική Ημέρα, στις 29 Ιουλίου.

Ακούγοντας τη φωνή του τούνελ

Πέρα από τα εικαστικά, το τούνελ είναι επίσης πλημμυρισμένο με ακουστική τέχνη.

Ο μουσικός Jens L. Thomsen συνέθεσε το αιθέριο ηχητικό που μπορείτε να ακούσετε συντονισμένοι στο FM97 όταν οδηγείτε.

Δημιουργήθηκε «καταγράφοντας τους ήχους της κατασκευής καθώς και τη σιωπή στο τούνελ», λέει ο Thomsen. Αντί να χρησιμοποιήσω συμβατικά όργανα, «αυτή η τεχνική μού επέτρεψε να βρω τη φωνή του τούνελ», προσθέτει ο Thomsen.

Τοτέμ που λάμπουν στο σκοτάδι

Η σήραγγα Eysturoy δεν είναι η μόνη εκθαμβωτική υποθαλάσσια εμπειρία.

Από τον Δεκέμβριο του 2023, το Streymoy και το νησί Sandoy συνδέονται με την τελευταία υποθαλάσσια σήραγγα, τη Sandoy. Περίπου 1.000 οχήματα την ημέρα περνούν από τη σήραγγα, 10 περίπου χιλιομέτρων, η οποία στο ναδίρ της φθάνει τα 155 μέτρα κάτω από τον Βόρειο Ατλαντικό.

Η οπτική και η ακουστική τέχνη δεν λείπουν ούτε από αυτήν. Η εμπειρία μάλιστα είναι εξίσου συναρπαστική. Κατά μήκος των ακατέργαστων τοίχων από βασάλτη, σχεδόν δώδεκα λαμπερές εικόνες είναι αφιερωμένες σε μερικούς από τους χαρακτήρες της λαογραφίας των Φερόες, όπως ένας αξιωματικός που κρατά ένα τσεκούρι μάχης, μια γριά μάγισσα και μια γυναίκα φώκια.

Πρόκειται για δημιουργία του Edward Fuglø, ενός εξέχοντος καλλιτέχνη από τα Φερόες, ο οποίος πρόσθεσε μια σύγχρονη άποψη σε αρχαίες σπηλαιογραφίες. Απεικονίζει επίσης πουλιά ως φόρο τιμής στον αυτοδίδακτο ζωγράφο πουλιών του 19ου αιώνα Díðrikur á Skarvanesi, τον πρώτο γνωστό εικαστικό καλλιτέχνη των Φερόες.

Ο Sunleif Rasmussen, ένας επίσης διάσημος συνθέτης από τα Φερόες, δημιούργησε το ακουστικό τοπίο.

«Είχα ένα όνειρο για τη μελωδία», λέει ο Rasmussen. Βασίστηκε σε μερικούς από τους ήχους του τούνελ, συμπεριλαμβανομένου του νερού που έσταζε κατά τη διάρκεια της κατασκευής, καθώς και στη μουσική του τραγουδιστή του ποπ συγκροτήματος Snowflakes για την παραγωγή αυτού του εφευρετικού ηλεκτροακουστικού έργου.

Αυτό δημιουργεί μια σουρεαλιστική εμπειρία για τους οδηγούς που συντονίζονται στο FM100 ενώ διέρχονται από το τούνελ προς το Sandoy, όπου περιμένουν λευκές, αμμώδεις παραλίες, ψηλοί αμμόλοφοι — οι μόνοι σε αυτό το αρχιπέλαγος — αλλά και μια λίμνη, ιδανική για καγιάκ.

Μεταμορφωτική υποδομή

«Με την ανεπτυγμένη υποδομή των τούνελ, είναι εύκολο για τους επισκέπτες μας να μετακινηθούν σε όλη τη χώρα», λέει ο Sørensen.

Με την κυκλική σήραγγα, ο χρόνος οδήγησης από την πρωτεύουσα Tórshavn στο νησί Eysturoy μειώθηκε από τα περίπου 60 λεπτά στα 15. Είναι επίσης πιο εύκολο να επισκεφτείτε άλλα νησιά.

«Μπορείτε τώρα να οδηγήσετε από το Tórshavn στο Klaksvik, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη (που βρίσκεται στο Borðoy), σε μόλις 45 λεπτά αντί για 75», προσθέτει ο Sørensen.

Η σήραγγα Sandoy άλλαξε τη ζωή των ντόπιων.

Πλέον, «όλο και περισσότεροι άνθρωποι μετακομίζουν στο Sandoy από το Tórshavn. Σε ένα χωριό όπου ζουν 145 άνθρωποι, 10 διαμερίσματα είναι υπό κατασκευή. Αυτό σημαίνει πολλά για εμάς», λέει η κάτοικος Barbara av Skardi, η οποία δεν θα σκεφτόταν ποτέ να μετακομίσει στο Sandoy αν δεν υπήρχε το τούνελ.

«Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, τα δρομολόγια του πλοίου μερικές φορές μπορούσαν να ακυρωθούν για μέρες» λόγω των θυελλωδών ανέμων και των απρόβλεπτων ρευμάτων, λέει.

Παράλληλα, νέες επιχειρήσεις ανοίγουν και άλλες γνωρίζουν άνθιση λόγω των επισκεπτών.

«Λόγω του τούνελ, η γυναίκα μου και εγώ μετακομίσαμε πίσω στο Sandoy και ανοίξαμε το Cafe Retro», λέει ο συνιδιοκτήτης της επιχείρησης, Dávur Jacobsen.

Και σύμφωνα με τον Ólavur Jøkladal, διευθυντή του Μουσείου Τέχνης στο Σάντουρ, «ο αριθμός των επισκεπτών έχει υπερδιπλασιαστεί από τότε που άνοιξε το τούνελ».

Αυτές οι εφευρετικές υποθαλάσσιες δημιουργίες συνδυάζουν τέχνη και τεχνολογία, σηματοδοτώντας μια νέα εποχή σύνδεσης γι΄ αυτά τα απομακρυσμένα νησιά.

Με πληροφορίες από CNN