Πώς το έλεγε η Σωσώ από τα «Εγκλήματα»; «Αχ, πλήττω!». Χάρη στα smartphones που όλοι σχεδόν κρατάμε στα χέρια μας, όλη η ψυχαγωγία βρίσκεται διαθέσιμη σε μια οθόνη 24/7. Έτσι, πολλές φορές είναι δύσκολο να θυμηθούμε αυτό που ένιωθε η Σωσώ. Αυτό το άβολο, μονότονο, εκνευριστικό συναίσθημα της πλήξης.

Αν ένας από τους στόχους σας για το 2025 είναι να βρείτε πιο συχνά διεξόδους από το πλήθος πληροφοριών που έχετε στη διάθεσή σας, η βαρεμάρα ίσως γίνει ένα συναίσθημα που θα σας επισκέπτεται συχνά, ως μια απροσδόκητη συνέπεια.

Στη σειρά αναμονής στην τράπεζα χωρίς podcast ή μουσική; Ανυπόφορο! Περιμένοντας στο ιατρείο χωρίς να στέλνετε μηνύματα ή να περιηγείστε στα social media; Εξουθενωτικό! Ακόμα και καθισμένοι στην τουαλέτα χωρίς ένα online σταυρόλεξο ή μια είδηση για να περάσει η ώρα, μπορεί να νιώσετε σαν να «πεθαίνετε» λίγο μέσα σας.

Η πλήξη μπορεί να είναι τόσο ενοχλητική όσο ο πόνος και, σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμη λιγότερο προτιμητέα: Σε ένα διάσημο πείραμα του 2014, ένα μεγάλο ποσοστό συμμετεχόντων επέλεξε τον πόνο ενός αυτοπροκαλούμενου ηλεκτροσόκ αντί να καθίσει σε ένα δωμάτιο για 15 λεπτά μόνο με τις σκέψεις του.

Όπως αποδεικνύεται, η πλήξη μπορεί να εξυπηρετεί τον ίδιο σκοπό με τον πόνο. «Ο πόνος δεν είναι εκεί για να σας πληγώνει. Ο πόνος είναι εκεί ως σήμα για να σας κινητοποιήσει να δράσετε, να αντιμετωπίσετε ό,τι προκάλεσε τον πόνο εξαρχής. Η πλήξη είναι το ίδιο», είπε ο γνωστικός νευροεπιστήμονας James Danckert στον επικεφαλής ιατρικό ανταποκριτή του CNN, Dr. Sanjay Gupta, στο podcast του “Chasing Life”.

Διαβασε ακομα

Βαριέσαι; Η Ανία έχει πολλά να σου μάθει

«Δεν είναι εκεί για να σας κάνει να νιώθετε βαρετά», είπε ο Danckert, καθηγητής στο τμήμα ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Waterloo στον Καναδά. «Είναι εκεί για να σας κινητοποιήσει, να σας κάνει να κάνετε κάτι, να βγείτε από αυτή την κατάσταση πλήξης».

Ο Danckert, ένας εκ των συγγραφέων του βιβλίου “Out of My Skull: The Psychology of Boredom”, χρησιμοποιεί έναν λογοτεχνικό γίγαντα για να ορίσει την πλήξη.

«Μου αρέσει, όταν δίνω έναν ορισμό της πλήξης, να αναφέρομαι σε αυτή τη φράση του Λέων Τολστόι από (το μυθιστόρημά του) “Άννα Καρένινα”, όπου μιλάει για την ανία ως “την επιθυμία για επιθυμίες”», είπε. «Η πλήξη είναι μια κατάσταση κινήτρων. Θέλετε να κάνετε κάτι που έχει σημασία για εσάς, αλλά δεν θέλετε τίποτα από αυτά που είναι διαθέσιμα αυτή τη στιγμή».

Ο Danckert είπε ότι βλέπει την πλήξη ως μια απογοητευμένη επιθυμία να είστε πλήρως συνδεδεμένοι με τον κόσμο γύρω σας, η οποία μένει ανικανοποίητη τη δεδομένη στιγμή.

Πώς μετριάζουμε την πλήξη;

Μην προσφέρετε λίστα εναλλακτικών

Αν είστε γονέας ενός παιδιού που δηλώνει ότι βαριέται ή φίλος κάποιου που εκφράζει ανία, μην προσφέρετε μια λίστα επιλογών για το τι θα μπορούσαν να κάνουν αντί αυτού.

«Ένα αρκετά σταθερό και ισχυρό εύρημα είναι ότι οι άνθρωποι που είναι επιρρεπείς στην πλήξη αισθάνονται ότι δεν έχουν μεγάλη αυτονομία», είπε ο Danckert. «Αισθάνονται ότι δεν παίρνουν πραγματικά τον έλεγχο της ζωής τους. Και αν απλώς τους δώσετε μια λίστα προτάσεων, αυτό δεν λύνει το πρόβλημα της αυτονομίας, σωστά; Κατά κάποιον τρόπο, παίρνετε την αυτονομία από αυτούς προσπαθώντας να τους πείτε τι να κάνουν».

Δημιουργήστε μια λίστα για τον εαυτό σας

Κάντε μια λίστα με δραστηριότητες, καθήκοντα και έργα στα οποία μπορείτε να στραφείτε όταν βαριέστε.

«Για μένα, η βασική επιλογή είναι να στραφώ στην κιθάρα μου», είπε ο Danckert. «Αλλά πρέπει να έχετε μια δεύτερη, τρίτη ή τέταρτη επιλογή, έτσι ώστε όταν η κύρια που συνήθως λειτουργεί δεν λειτουργεί, να μπορείτε να στραφείτε σε άλλες δραστηριότητες στη λίστα σας».

Σταματήστε την άσκοπη περιήγηση

Παρά την τεχνολογία που φέρνει τον κόσμο στα χέρια μας, η κοινωνία βιώνει υψηλότερα επίπεδα πλήξης, ιδιαίτερα στα έφηβα κορίτσια, από ό,τι πριν από μία ή δύο δεκαετίες, είπε ο Danckert.

Διαβασε ακομα

Τι είναι το ψηφιακό detox και γιατί το χρειάζεσαι

«Τα τηλέφωνά μας και τα social media δεν είναι λύσεις στην πλήξη μας. Στην πραγματικότητα, μπορούν να την κάνουν χειρότερη», είπε. «Αν απλώς περιηγείστε άσκοπα στις ροές σας, αυτό δεν είναι ενεργητικό. … Μακροπρόθεσμα, θα κάνει την πλήξη σας χειρότερη».

Μην περιμένετε η πλήξη να σας κάνει δημιουργικούς

Η δημοφιλής ιδέα ότι η πλήξη σας κάνει δημιουργικούς είναι μύθος, είπε.
«Η αποσύνδεση από το άγχος της καθημερινότητας μπορεί να σας δώσει χρόνο να σκεφτείτε, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η πλήξη είναι το στοιχείο που σας κάνει δημιουργικούς», είπε.

Μην προσπαθείτε να κρύψετε την πλήξη

Η πλήξη έχει ένα μήνυμα για εσάς, οπότε δώστε προσοχή. «Δεν νομίζω ότι πρέπει να αγκαλιάσουμε την πλήξη, αλλά επίσης δεν νομίζω ότι πρέπει να προσπαθήσουμε να την ξεπεράσουμε», είπε ο Danckert.