Η Henrietta Lacks διαγνώστηκε με καρκίνο του τραχήλου της μήτρας το 1951 σε ηλικία μόλις 31 ετών, λίγο μετά τη γέννηση του πέμπτου παιδιού της. Εκείνη την εποχή, πολλά νοσοκομεία στις ΗΠΑ εξακολουθούσαν να μη δέχονται μαύρους, οπότε υπήρχαν λίγες επιλογές για την ίδια ώστε να αναζητήσει θεραπεία. Αναγκαστικά, στράφηκε στο νοσοκομείο Johns Hopkins στη Βαλτιμόρη του Μέριλαντ, καθώς ήταν το πλησιέστερο στο σπίτι της όπου επιτρεπόταν να νοσηλευτεί.

Η πτέρυγα στην οποία κατέληξε έτυχε να βρίσκεται πολύ κοντά στο γραφείο του George Gey, ενός ερευνητή που προσπαθούσε να αναπτύξει ανθρώπινα κύτταρα στο εργαστήριό του για δεκαετίες.

Κατά τη διάρκεια της θεραπείας για την αφαίρεση του όγκου, ο γιατρός της έστειλε ένα μικρό δείγμα ιστού – χωρίς τη συγκατάθεσή της – στον Gey. Μέχρι τότε, οι προσπάθειες να αναπτυχθούν ανθρώπινα κύτταρα εκτός σώματος είχαν αποτύχει – αλλά κάτι σχετικά με τα κύτταρα της Lacks επρόκειτο να το αλλάξει αυτό.

Η διάρκεια ζωής των κυττάρων

Στους περισσότερους ανθρώπους μια φυσική διαδικασία που ονομάζεται γήρανση θέτει ένα όριο στη διάρκεια ζωής των κυττάρων: καθώς τα κύτταρα διαιρούνται και πολλαπλασιάζονται με την πάροδο του χρόνου, η ακρίβεια κάθε συνοδευτικής αντιγραφής του DNA μειώνεται.

Τα προστατευτικά καλύμματα στο άκρο κάθε κλώνου του DNA – γνωστά ως τελομερή – μικραίνουν, ώσπου τελικά οι κλώνοι του DNA γίνονται απροστάτευτοι και προκύπτουν επιβλαβείς μεταλλάξεις. Αυτές οι μεταλλάξεις τείνουν να συνδέονται με καρκίνους και άλλες ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία.

Για την προστασία του οργανισμού, ο μηχανισμός αντιγραφής στο εσωτερικό των κυττάρων είναι σε θέση να ανιχνεύει αυτή τη μείωση των τελομερών, ώστε μετά από ένα ορισμένο σημείο, να σταματήσει η διαίρεση.

Διαβασε ακομα

Παπανικολάου: Ο Έλληνας γιατρός που σώζει εκατομμύρια γυναίκες σε όλον τον κόσμο και μετά τον θάνατό του

Η αθάνατη κυτταρική σειρά “Hela”

Συνήθως τα ανθρώπινα κύτταρα μπορούν να διαιρεθούν περίπου 50 φορές πριν καταλήξουν στη γήρανση. Ωστόσο, τα κύτταρα της Lacks ήταν διαφορετικά αφού, σύμφωνα με το BBC, μπορούσαν να διαιρούνται και να αναπαράγονται επ’ άπειρον.

Αυτό τα καθιστούσε ιδανικά για την ιατρική έρευνα, καθώς μια καλλιέργεια πανομοιότυπων κυττάρων μπορούσε να αναπτυχθεί γρήγορα. Σύντομα, επιστήμονες σε όλο τον κόσμο έπαιρναν φορτία των κυττάρων της Lacks για την έρευνά τους.

Η κυτταρική της σειρά, η οποία έγινε γνωστή ως “HeLa” προς τιμήν της Lacks, είναι η πρώτη και πιο συχνά χρησιμοποιούμενη αθάνατη κυτταρική σειρά στην ιατρική. Εκατομμύρια άνθρωποι χρωστούν τη ζωή τους στον ιστό που ελήφθη από τη γυναίκα – η κυτταρική σειρά που παρήγαγε χρησιμοποιήθηκε για τη δημιουργία του πρώτου εμβολίου κατά της πολιομυελίτιδας, φαρμάκων κατά του καρκίνου και της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Τα κύτταρά της, μάλιστα, έφτασαν ακόμη και στο διάστημα πριν από οποιονδήποτε ζωντανό άνθρωπο.

Διαβασε ακομα

Κάπου, σε κάποιο μέρος ζει ο σωσίας σου. Και δεν έχετε μόνο παρόμοια φάτσα

Η ιστορία της είναι, επίσης, μια ιστορία «περίπλοκης ηθικής». Το 1951 η ιδέα της συγκατάθεσης μετά από ενημέρωση του ασθενούς ήταν ασυνήθιστη, οπότε η οικογένειά της δεν είχε ιδέα για τη συνεισφορά της Lacks μέχρι που η δημοσιογράφος Rebecca Skloot εντόπισε το DNA της 50 χρόνια αργότερα.