Το Ντιέγκο Γκαρσία, ένα απομακρυσμένο νησί στον Ινδικό Ωκεανό, είναι ένας παράδεισος με πλούσια βλάστηση και παραλίες με λευκή άμμο, που περιβάλλεται από κρυστάλλινα γαλάζια νερά.

Αλλά δεν πρόκειται για τουριστικό προορισμό. Είναι αυστηρά απαγορευμένο για τους περισσότερους πολίτες – η τοποθεσία μιας άκρως απόρρητης στρατιωτικής βάσης του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ που καλύπτεται εδώ και δεκαετίες από φήμες και μυστήριο.

Το νησί, το οποίο διοικείται από το Λονδίνο, βρίσκεται στο επίκεντρο μιας μακροχρόνιας εδαφικής διαμάχης μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και του Μαυρίκιου, και οι διαπραγματεύσεις έχουν ενταθεί τις τελευταίες εβδομάδες.

Το BBC εξασφάλισε πρωτόγνωρη πρόσβαση στο νησί νωρίτερα αυτό το μήνα.

Επί μήνες, το BBC έδινε μάχη για να αποκτήσει πρόσβαση στο νησί – το μεγαλύτερο του αρχιπελάγους Τσάγκος.

Στόχος ήταν η δημοσιογραφική κάλυψη μιας ιστορικής δικαστικής υπόθεσης που διεξάγεται σχετικά με τη μεταχείριση των Ταμίλ από τη Σρι Λάνκα, των πρώτων ανθρώπων που κατέθεσαν ποτέ αίτηση ασύλου στο νησί, οι οποίοι έχουν εγκλωβιστεί εκεί εδώ και τρία χρόνια. Έχουν διεξαχθεί πολύπλοκες νομικές μάχες για την τύχη τους και μια απόφαση θα καθορίσει σύντομα αν έχουν κρατηθεί παράνομα.

Μέχρι τώρα, μπορούσε να καλυφθεί η ιστορία μόνο εξ αποστάσεως.

Το Ντιέγκο Γκαρσία, το οποίο απέχει περίπου 1.600 χλμ. από την πλησιέστερη ξηρά, περιλαμβάνεται σε καταλόγους με τα πιο απομακρυσμένα νησιά του κόσμου. Δεν υπάρχουν εμπορικές πτήσεις και η μετάβαση από τη θάλασσα δεν είναι ευκολότερη – οι άδειες για σκάφη χορηγούνται μόνο για τα νησιά που βρίσκονται στην άκρη του αρχιπελάγους και για να επιτραπεί η ασφαλής διέλευση μέσω του Ινδικού Ωκεανού.

Για να εισέλθει κάποιος στο νησί χρειάζεται άδεια, η οποία χορηγείται μόνο σε άτομα με διασυνδέσεις με τη στρατιωτική εγκατάσταση ή τη βρετανική αρχή που διαχειρίζεται την περιοχή. Οι δημοσιογράφοι έχουν ιστορικά αποκλειστεί.

Οι δικηγόροι της βρετανικής κυβέρνησης άσκησαν νομική αμφισβήτηση για να προσπαθήσουν να εμποδίσουν το BBC να παραστεί στην ακροαματική διαδικασία, και ακόμη και όταν η άδεια χορηγήθηκε μετά από απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου της επικράτειας, οι ΗΠΑ διαμαρτυρήθηκαν αργότερα, λέγοντας ότι δεν θα παράσχουν φαγητό, μεταφορά ή διαμονή σε όλους όσοι προσπαθούν να φτάσουν στο νησί για την υπόθεση – συμπεριλαμβανομένου του δικαστή και των δικηγόρων.

Σημειώσεις που ανταλλάχθηκαν μεταξύ των δύο κυβερνήσεων αυτό το καλοκαίρι, τις οποίες είδε το BBC, έδειχναν ότι και οι δύο ανησυχούσαν πολύ για την εισδοχή οποιουδήποτε μέσου ενημέρωσης στο Ντιέγκο Γκαρσία.

«Όπως συζητήθηκε προηγουμένως, οι Ηνωμένες Πολιτείες συμφωνούν με τη θέση της βρετανικής κυβέρνησης, ότι θα ήταν προτιμότερο για τα μέλη του Τύπου να παρακολουθήσουν την ακρόαση εικονικά από το Λονδίνο, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι κίνδυνοι για την ασφάλεια της εγκατάστασης», ανέφερε ένα σημείωμα που εστάλη από την αμερικανική κυβέρνηση σε Βρετανούς αξιωματούχους.

Όταν τελικά δόθηκε η άδεια στην Alice Cuddy του BBC να περάσει πέντε ημέρες στο νησί, συνοδεύτηκε από αυστηρούς περιορισμούς. Αυτοί δεν κάλυπταν μόνο το δικαστικό ρεπορτάζ. Επεκτείνονταν επίσης στις μετακινήσεις της στο νησί και ακόμη και στην απαγόρευση να αναφέρει ποιες ήταν οι πραγματικές απαγορεύσεις.

Τα αιτήματα για μικρές αλλαγές στην άδεια απορρίφθηκαν από Βρετανούς και Αμερικανούς αξιωματούχους.

Προσωπικό από την εταιρεία ασφαλείας G4S μεταφέρθηκε αεροπορικώς στο έδαφος για να φυλάξει το BBC και τους δικηγόρους που είχαν πετάξει για την ακρόαση.

Όμως, παρά τους περιορισμούς, η Cuddy μπόρεσε να παρατηρήσει διαφωτιστικές λεπτομέρειες, οι οποίες συνέβαλαν στο να σχηματίσει μια εικόνα για μια από τις πιο απαγορευμένες τοποθεσίες στον κόσμο.

Πλησιάζοντας με αεροπλάνο, οι καρύδες και τα πυκνά φυλλώματα είναι ορατά σε όλη την 44 τετραγωνικών χιλιομέτρων ατόλη, με το πράσινο να διακόπτεται από λευκές στρατιωτικές κατασκευές.

Το Ντιέγκο Γκαρσία είναι ένα από τα περίπου 60 νησιά που απαρτίζουν το αρχιπέλαγος Τσάγκος ή βρετανικό έδαφος του Ινδικού Ωκεανού (Biot) – την τελευταία αποικία που ίδρυσε το Ηνωμένο Βασίλειο διαχωρίζοντάς το από τον Μαυρίκιο το 1965. Βρίσκεται περίπου στα μισά του δρόμου μεταξύ της Ανατολικής Αφρικής και της Ινδονησίας.

Βγαίνοντας στον διάδρομο προσγείωσης δίπλα σε γκρίζα στρατιωτικά αεροσκάφη, σε υποδέχεται μια πινακίδα σε ένα υπόστεγο: «Ντιέγκο Γκαρσία. Αποτύπωμα Ελευθερίας», πάνω από τις εικόνες της αμερικανικής και της βρετανικής σημαίας.

Αυτή είναι η πρώτη από τις πολλές αναφορές στην ελευθερία στην πινακίδα του νησιού, ένα νεύμα στη στρατιωτική βάση του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ που βρίσκεται εκεί από τις αρχές της δεκαετίας του 1970.

Οι συμφωνίες που υπογράφηκαν το 1966 μίσθωσαν το νησί στις ΗΠΑ για 50 χρόνια αρχικά, με πιθανή παράταση για άλλα 20 χρόνια. Η συμφωνία ανανεώθηκε και πρόκειται να λήξει το 2036.

Καθώς περνάς από τον έλεγχο του αεροδρομίου και όχι μόνο, οι επιρροές των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου ανταγωνίζονται για την επικράτηση.

Στον τερματικό σταθμό, υπάρχει μια πόρτα διακοσμημένη με τη βρετανική σημαία και στους τοίχους κρέμονται φωτογραφίες σημαντικών βρετανικών προσωπικοτήτων, συμπεριλαμβανομένου του Ουίνστον Τσόρτσιλ.

Στο ίδιο το νησί, μπορείς να δεις βρετανικά περιπολικά και ένα νυχτερινό κέντρο που ονομάζεται Brit Club με λογότυπο το μπουλντόγκ, ενώ συναντάς και ονόματα δρόμων όπως Britannia Way και Churchill Road.

Αλλά τα αυτοκίνητα οδηγούν στα δεξιά, όπως κάνουν στις ΗΠΑ. Για τις μετακινήσεις χρησιμοποιείται ένα φωτεινό κίτρινο λεωφορείο που θυμίζει αμερικανικό σχολικό λεωφορείο.

Το αμερικανικό δολάριο είναι το αποδεκτό νόμισμα και οι πρίζες του ηλεκτρικού ρεύματος είναι αμερικανικές. Το φαγητό που προσφέρθηκε στην δημοσιογράφο του BBC για τις πέντε ημέρες που έμεινε εκεί, περιελάμβανε «tater tots» – ένα δημοφιλές αμερικανικό συνοδευτικό πιάτο που στην ουσία είναι τηγανητές πατάτες σε κυλινδρικό σχήμα- και αμερικανικά μπισκότα, παρόμοια με τα βρετανικά scones.

Ενώ η περιοχή διοικείται από το Λονδίνο, το μεγαλύτερο μέρος του προσωπικού και των πόρων εκεί βρίσκεται υπό τον έλεγχο των ΗΠΑ.

Στην προσπάθεια του BBC να αποκτήσει πρόσβαση στο νησί, οι αξιωματούχοι του Ηνωμένου Βασιλείου παρέπεμπαν τις ερωτήσεις στο προσωπικό των ΗΠΑ. Όταν οι ΗΠΑ εμπόδισαν τη διεξαγωγή της δικαστικής ακρόασης στο Ντιέγκο Γκαρσία αυτό το καλοκαίρι, ανώτερος αξιωματούχος του υπουργείου Άμυνας δήλωσε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο «δεν είχε τη δυνατότητα να χορηγήσει πρόσβαση».

«Η αξιολόγηση της ασφάλειας των ΗΠΑ είναι απόρρητη… [αυτοί] έχουν αποδείξει ότι διαθέτουν αυστηρούς ελέγχους», έγραψε σε ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προς το Foreign Office.

Ο εκτελών χρέη επιτρόπου του Biot δήλωσε ότι δεν είναι δυνατόν να «υποχρεώσει τις αμερικανικές Αρχές» να παραχωρήσουν πρόσβαση σε οποιοδήποτε τμήμα της στρατιωτικής εγκατάστασης που κατασκευάστηκε από τις ΗΠΑ βάσει των όρων της συμφωνίας μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και ΗΠΑ, παρά το γεγονός ότι πρόκειται για βρετανικό έδαφος.

Τα τελευταία χρόνια, το έδαφος έχει κοστίσει στο Ηνωμένο Βασίλειο δεκάδες εκατομμύρια λίρες, με το μεγαλύτερο μέρος αυτών να κατατάσσεται στις «μεταναστευτικές δαπάνες». Οι επικοινωνίες που περιήλθαν στην κατοχή του BBC μεταξύ αξιωματούχων του υπουργείου Εξωτερικών τον Ιούλιο σχετικά με τους Ταμίλ της Σρι Λάνκα προειδοποιούν ότι «το κόστος αυξάνεται και η τελευταία πρόβλεψη είναι ότι θα ανέρχεται σε 50 εκατομμύρια λίρες ετησίως».

«Η ατμόσφαιρα στο νησί μοιάζει χαλαρή. Στρατιώτες και εργολάβοι περνούν από μπροστά μου με ποδήλατα και βλέπω ανθρώπους να παίζουν τένις και να κάνουν windsurfing στον ήλιο αργά το απόγευμα», περιγράφει η δημοσιογράφος του BBC.

Ένας κινηματογράφος διαφημίζει προβολές των ταινιών Alien και Borderlands, ενώ υπάρχει ακόμη και αίθουσα μπόουλινγκ και μουσείο με κατάστημα δώρων, αν και δεν της επετράπη να μπει μέσα.

Υπάρχει ακόμα ένα φαστφουντάδικο που λέγεται Jake’s Place, και ένα πανέμορφο κομμάτι γης δίπλα στη θάλασσα με μια πινακίδα που γράφει Ye olde swimming hole and picnic area.
Στο νησί πωλούνται μπλουζάκια και κούπες με το σήμα του Ντιέγκο Γκαρσία.

Αλλά υπάρχουν επίσης συνεχείς υπενθυμίσεις της ευαίσθητης βάσης που βρίσκεται εδώ. «Στρατιωτικές ασκήσεις ακούγονται νωρίς το πρωί και κοντά στο συγκρότημα των καταλυμάτων μας υπάρχει ένα περιφραγμένο κτήριο που χαρακτηρίζεται ως οπλοστάσιο», συνεχίζει την περιγραφή της η δημοσιογράφος του BBC.

Συνεχώς, Αμερικανοί και Βρετανοί στρατιωτικοί αξιωματούχοι παρακολουθούν στενά τις κινήσεις του δικαστηρίου.

Το νησί διαθέτει εκπληκτική φυσική ομορφιά, από πλούσια βλάστηση μέχρι παρθένες λευκές παραλίες, και φιλοξενεί επίσης το μεγαλύτερο χερσαίο αρθρόποδο στον κόσμο, ένα καβούρι που ανήκει στο είδος το coconut crab. Το στρατιωτικό προσωπικό προειδοποιεί για τους κινδύνους των καρχαριών στα γύρω ύδατα.

Ο ιστότοπος του Biot υπερηφανεύεται ότι διαθέτει τη «μεγαλύτερη θαλάσσια βιοποικιλότητα στο Ηνωμένο Βασίλειο και τα υπερπόντια εδάφη του, καθώς και μερικές από τις καθαρότερες θάλασσες και τα υγιέστερα συστήματα υφάλων στον κόσμο».

Υπάρχουν όμως και ενδείξεις που παραπέμπουν στο βίαιο παρελθόν του.

Όταν το Ηνωμένο Βασίλειο πήρε τον έλεγχο των νησιών Τσάγκος – το Ντιέγκο Γκαρσία είναι το νοτιότερο – από την πρώην βρετανική αποικία Μαυρίκιο, προσπάθησε να εκδιώξει γρήγορα τον πληθυσμό τους, που ξεπερνούσε τα 1.000 άτομα, για να δημιουργήσει χώρο για τη στρατιωτική βάση.

Μεταφέρθηκαν ως σκλάβοι στα νησιά Τσάγκος από τη Μαδαγασκάρη και τη Μοζαμβίκη για να εργαστούν σε φυτείες καρύδας υπό γαλλική και βρετανική κυριαρχία. Στους επόμενους αιώνες ανέπτυξαν τη δική τους γλώσσα, μουσική και πολιτισμό.

«Βλέπω μια πρώην φυτεία στα ανατολικά του νησιού, όπου τα κτίρια στέκονται σε εγκατάλειψη», συνεχίζει την περιγραφή της η Alice Cuddy. Το μεγάλο σπίτι του διευθυντή της φυτείας έχει μια πινακίδα που γράφει: “Το σπίτι του διευθυντή της φυτείας: Κίνδυνος επικίνδυνη κατασκευή. Μην εισέλθετε. Με εντολή: Brit rep [Βρετανός εκπρόσωπος]”. Ένας μεγάλος κάβουρας σέρνεται στην πόρτα ενός εγκαταλελειμμένου ξενώνα.

Σε μια εκκλησία στην περιοχή της φυτείας, μια πινακίδα, στα γαλλικά, κάτω από τον σταυρό γράφει: «Ας προσευχηθούμε για τους αδελφούς και τις αδελφές μας από την Τσαγκόζια».

Άγρια γαϊδουράκια εξακολουθούν να περιφέρονται στην περιοχή. Ο David Vine, συγγραφέας του βιβλίου Island of Shame: The Secret History of the US Military Base on Diego Garcia, τα περιγράφει ως «φανταστικό απομεινάρι της κοινωνίας που υπήρχε εκεί για σχεδόν 200 χρόνια».

Ένα υπόμνημα του Foreign Office το 1966 ανέφερε ότι ο σκοπός του σχεδίου του «ήταν να αποκτήσει κάποιους βράχους που θα παραμείνουν δικοί μας- δεν θα υπάρχει γηγενής πληθυσμός εκτός από γλάρους».

Ένας Βρετανός διπλωμάτης απάντησε ότι τα νησιά φιλοξενούσαν μόνο «μερικούς Tarzans ή Man Fridays, των οποίων η προέλευση είναι ασαφής και ελπίζουμε ότι επιθυμούν να μεταφερθούν στον Μαυρίκιο».

Ένα άλλο κυβερνητικό έγγραφο ανέφερε ότι τα νησιά επιλέχθηκαν «όχι μόνο για τη στρατηγική τους θέση, αλλά και επειδή δεν είχαν, για όλους τους πρακτικούς σκοπούς, μόνιμο πληθυσμό».

«Οι Αμερικανοί έδιναν ιδιαίτερη σημασία σε αυτή την ελευθερία ελιγμών, η οποία διαχωρίζεται από τις συνήθεις εκτιμήσεις που ισχύουν για ένα κατοικημένο εξαρτημένο έδαφος», αναφέρεται.

Ο Vine λέει ότι τα σχέδια προέκυψαν σε μια εποχή κατά την οποία «το κίνημα αποαποικιοποίησης εκτυλισσόταν και επιταχυνόταν» και οι ΗΠΑ ανησυχούσαν για την απώλεια πρόσβασης σε στρατιωτικές βάσεις σε όλο τον κόσμο.

Το Ντιέγκο Γκαρσία ήταν ένα από τα πολλά νησιά που εξετάστηκαν, λέει ο ίδιος, αλλά έγινε ο «πρώτος υποψήφιος» λόγω του σχετικά μικρού πληθυσμού του και της στρατηγικής του θέσης στη μέση του Ινδικού Ωκεανού.

Για το Ηνωμένο Βασίλειο, λέει, ήταν μια ευκαιρία να διατηρήσει στενούς στρατιωτικούς δεσμούς με τις ΗΠΑ, ακόμη και με μια μόνο «συμβολική βρετανική παρουσία» εκεί – αλλά υπήρχαν και οικονομικά κίνητρα, προσθέτει.

Οι ΗΠΑ συμφώνησαν σε έκπτωση 14 εκατ. δολαρίων για την αγορά από το Ηνωμένο Βασίλειο των πυρηνικών πυραύλων Polaris ως μέρος της μυστικής συμφωνίας για τα νησιά.

Το 1967 άρχισε η έξωση όλων των κατοίκων από τα νησιά Τσάγκος. Τα σκυλιά, συμπεριλαμβανομένων των κατοικίδιων ζώων, περισυνελέγησαν και θανατώθηκαν. Οι κάτοικοι των νησιών Τσάγκος έχουν περιγράψει ότι επιβιβάστηκαν σε φορτηγά πλοία και μεταφέρθηκαν στον Μαυρίκιο ή στις Σεϋχέλλες.

Το Ηνωμένο Βασίλειο χορήγησε υπηκοότητα σε ορισμένους κατοίκους των νησιών Τσάγκος το 2002 και πολλοί από αυτούς πήγαν να ζήσουν στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Σε μαρτυρία που έδωσε στο Διεθνές Δικαστήριο χρόνια αργότερα, η Liseby Elysé από τα νησιά Τσάγκος δήλωσε ότι οι άνθρωποι στο αρχιπέλαγος είχαν ζήσει μια «ευτυχισμένη ζωή» που «δεν της έλειπε τίποτα» πριν από τις απελάσεις.

«Μια μέρα ο διοικητής μας είπε ότι έπρεπε να εγκαταλείψουμε το νησί μας, να αφήσουμε τα σπίτια μας και να φύγουμε. Όλα τα άτομα ήταν δυστυχισμένα. Αλλά δεν είχαμε άλλη επιλογή. Δεν μας έδωσαν κανέναν λόγο», είπε. «Κανείς δεν θα ήθελε να τον ξεριζώσουν από το νησί όπου γεννήθηκε, να τον ξεριζώσουν σαν τα ζώα».

Οι Τσαγκοσιανοί αγωνίζονται εδώ και χρόνια για να επιστρέψουν στη γη τους.

Ο Μαυρίκιος, ο οποίος κέρδισε την ανεξαρτησία του από το Ηνωμένο Βασίλειο το 1968, υποστηρίζει ότι τα νησιά είναι δικά του και το ανώτατο δικαστήριο των Ηνωμένων Εθνών έχει αποφανθεί, σε συμβουλευτική γνωμοδότηση, ότι η διοίκηση της περιοχής από το Ηνωμένο Βασίλειο είναι «παράνομη» και πρέπει να τερματιστεί.

Είπε ότι τα νησιά Τσάγκος θα πρέπει να παραδοθούν στον Μαυρίκιο προκειμένου να ολοκληρωθεί η «αποαποικιοποίηση» του Ηνωμένου Βασιλείου.

Ο Clive Baldwin, ανώτερος νομικός σύμβουλος στο Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, λέει ότι «η αναγκαστική εκτόπιση των κατοίκων των νήσων Τσάγκος από το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ, η δίωξή τους λόγω φυλής και η συνεχιζόμενη παρεμπόδιση της επιστροφής τους στην πατρίδα τους ισοδυναμούν με εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας».

«Πρόκειται για τα σοβαρότερα εγκλήματα για τα οποία μπορεί να ευθύνεται ένα κράτος. Πρόκειται για ένα συνεχιζόμενο, αποικιακό έγκλημα όσο εμποδίζουν τους Τσαγκουσιανούς να επιστρέψουν στην πατρίδα τους».

Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου έχει δηλώσει στο παρελθόν ότι δεν έχει «καμία αμφιβολία» ως προς τις διεκδικήσεις της επί των νησιών, τα οποία βρίσκονταν «υπό συνεχή βρετανική κυριαρχία από το 1814».

Ωστόσο, το 2022, συμφώνησε να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με τον Μαυρίκιο για το μέλλον της περιοχής, με τον τότε υπουργό Εξωτερικών James Cleverly να δηλώνει ότι ήθελε να «επιλύσει όλα τα εκκρεμή ζητήματα».

Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι ο προσωπάρχης του πρώην πρωθυπουργού Τόνι Μπλερ, Τζόναθαν Πάουελ, ο οποίος διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο στη διαπραγμάτευση της συμφωνίας της Μεγάλης Παρασκευής στη Βόρεια Ιρλανδία, είχε διοριστεί να διαπραγματευτεί με τον Μαυρίκιο για τα νησιά.

Σε δήλωσή του, ο νέος υπουργός Εξωτερικών Ντέιβιντ Λάμι – ο οποίος έχει επικρίνει τις προηγούμενες κυβερνήσεις ότι επί χρόνια «αγνοούσαν τις απόψεις» διαφόρων οργάνων του ΟΗΕ σχετικά με τα νησιά – δήλωσε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο προσπαθεί να «επιτύχει μια διευθέτηση που προστατεύει τα συμφέροντα του Ηνωμένου Βασιλείου και των εταίρων μας», καθώς τόνισε την ανάγκη να προστατευθεί η «μακροπρόθεσμη, ασφαλής και αποτελεσματική λειτουργία της κοινής στρατιωτικής βάσης Ηνωμένου Βασιλείου/ΗΠΑ».

Ο Matthew Savill, διευθυντής στρατιωτικών επιστημών στο κορυφαίο βρετανικό αμυντικό think tank Rusi, λέει ότι το Ντιέγκο Γκαρσία είναι μια «εξαιρετικά σημαντική» βάση, «λόγω της θέσης του στον Ινδικό Ωκεανό και των εγκαταστάσεων που διαθέτει: λιμάνι, αποθήκες και αεροδρόμιο».

Η πλησιέστερη εγκατάσταση του Ηνωμένου Βασιλείου απέχει περίπου 3.400 χιλιόμετρα και για τις ΗΠΑ σχεδόν 4.800 χιλιόμετρα, εξηγεί, ενώ το νησί αποτελεί επίσης σημαντική τοποθεσία για «δυνατότητες παρακολούθησης και παρατήρησης του διαστήματος».

Τα δεξαμενόπλοια που επιχειρούν από το Ντιέγκο Γκαρσία ανεφοδίασαν τα αμερικανικά βομβαρδιστικά Β-2 που είχαν πετάξει από τις ΗΠΑ για να πραγματοποιήσουν τις πρώτες αεροπορικές επιδρομές στο Αφγανιστάν μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Και, κατά τη διάρκεια του επακόλουθου «πολέμου κατά της τρομοκρατίας», αεροσκάφη στάλθηκαν επίσης απευθείας από το ίδιο το νησί στο Αφγανιστάν και το Ιράκ.

Η βάση είναι επίσης ένα από τα «εξαιρετικά περιορισμένα μέρη παγκοσμίως που είναι διαθέσιμα για τον ανεφοδιασμό των υποβρυχίων» με όπλα όπως οι πύραυλοι Tomahawk, λέει ο Savill, και οι ΗΠΑ έχουν τοποθετήσει εκεί μεγάλη ποσότητα εξοπλισμού και αποθηκών για έκτακτες ανάγκες.

Ο Walter Ladwig III, ανώτερος λέκτορας διεθνών σχέσεων στο King’s College του Λονδίνου, συμφωνεί ότι η βάση εκπληρώνει «πολλούς σημαντικούς ρόλους» – αλλά ότι «υπάρχει αυτό το επίπεδο μυστικότητας που φαίνεται να υπερβαίνει αυτό που βλέπουμε σε άλλα μέρη».

«Υπήρξε αυτή η υπερ-έμφαση στον έλεγχο της πρόσβασης και στον περιορισμό της πρόσβασης, η οποία… φαίνεται να υπερβαίνει τα όσα γνωρίζουμε δημοσίως για τα εφόδια, τις δυνατότητες και τις μονάδες που εδρεύουν εκεί».

Διαβασε ακομα

Οι μυστηριώδεις, φλεγόμενες «Πύλες της Κολάσεως»

«Κατά τη διάρκεια της παραμονής μου στο νησί, υποχρεούμαι να φοράω ένα κόκκινο πάσο επισκέπτη και με παρακολουθούν στενά ανά πάσα στιγμή. Το κατάλυμά μου φυλάσσεται 24 ώρες το 24ωρο και οι άνδρες έξω από αυτό σημειώνουν πότε φεύγω και πότε επιστρέφω – πάντα υπό συνοδεία, λέει η δημοσιογράφος του BBC.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1980, ο Βρετανός δημοσιογράφος Σάιμον Γουίντσεστερ προσποιήθηκε ότι το σκάφος του είχε πρόβλημα δίπλα στο νησί. Παρέμεινε στον κόλπο για περίπου δύο ημέρες και κατάφερε να βγει για λίγο στην ακτή πριν τον απομακρύνουν με συνοδεία και του πουν: «Φύγετε και μην ξαναγυρίσετε».

Λέει ότι θυμάται τις βρετανικές Αρχές εκεί να είναι «απίστευτα εχθρικές» και το νησί «εξαιρετικά όμορφο». Περισσότερες από δύο δεκαετίες αργότερα, ένας δημοσιογράφος του περιοδικού Time πέρασε περίπου 90 λεπτά στο νησί όταν το προεδρικό αεροπλάνο των ΗΠΑ σταμάτησε εκεί για ανεφοδιασμό.

Οι φήμες που κυκλοφορούν εδώ και καιρό σχετικά με τις χρήσεις του Ντιέγκο Γκαρσία, περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων ότι έχει χρησιμοποιηθεί ως «μαύρο» σημείο της CIA – μια εγκατάσταση που χρησιμοποιείται για τη στέγαση και την ανάκριση υπόπτων για τρομοκρατία.

Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου επιβεβαίωσε το 2008 ότι πτήσεις που μετέφεραν υπόπτους για τρομοκρατία είχαν προσγειωθεί στο νησί το 2002, μετά από χρόνια διαβεβαιώσεων ότι δεν είχαν προσγειωθεί.

«Οι κρατούμενοι δεν εγκατέλειψαν το αεροπλάνο και η κυβέρνηση των ΗΠΑ μας διαβεβαίωσε ότι κανένας Αμερικανός κρατούμενος δεν κρατήθηκε ποτέ στο Ντιέγκο Γκαρσία. Οι έρευνες των ΗΠΑ δεν δείχνουν κανένα αρχείο για οποιαδήποτε άλλη παράδοση μέσω του Ντιέγκο Γκαρσία ή οποιουδήποτε άλλου υπερπόντιου εδάφους ή μέσω του ίδιου του Ηνωμένου Βασιλείου από τότε», δήλωσε στο κοινοβούλιο ο τότε υπουργός Εξωτερικών Ντέιβιντ Μίλιμπαντ.

Την ίδια ημέρα, ο πρώην διευθυντής της CIA Μάικλ Χέιντεν δήλωσε ότι οι πληροφορίες που είχαν προηγουμένως «παρασχεθεί καλόπιστα» στο Ηνωμένο Βασίλειο σχετικά με τις πτήσεις έκδοσης – δηλώνοντας ότι δεν είχαν προσγειωθεί ποτέ εκεί – είχαν «αποδειχθεί λανθασμένες».

«Κανένα από αυτά τα άτομα δεν συμμετείχε ποτέ στο πρόγραμμα ανάκρισης τρομοκρατών υψηλής αξίας της [CIA]. Ο ένας μεταφέρθηκε τελικά στο Γκουαντάναμο και ο άλλος επέστρεψε στην πατρίδα του. Αυτές ήταν επιχειρήσεις έκδοσης, τίποτα περισσότερο», είπε, ενώ διέψευσε τις αναφορές ότι η CIA είχε εγκαταστάσεις κράτησης στο Ντιέγκο Γκαρσία.

Χρόνια αργότερα, ο Λόρενς Γουίλκερσον, προσωπάρχης του πρώην υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Κόλιν Πάουελ, δήλωσε στο Vice News ότι πηγές των μυστικών υπηρεσιών του είχαν πει ότι το Ντιέγκο Γκαρσία είχε χρησιμοποιηθεί ως χώρος «όπου άνθρωποι στεγάζονταν προσωρινά και ανακρίνονταν κατά καιρούς».

Διαβασε ακομα

Το μυστηριώδες «νησί του θανάτου». Θα πήγαινες;

«Δεν μου επιτρεπόταν να πλησιάσω καμία από τις ευαίσθητες στρατιωτικές περιοχές του Ντιέγκο Γκαρσία.

Αφού εγκατέλειψα για τελευταία φορά το κατάλυμά μου στο νησί, έλαβα ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, με το οποίο με ευχαριστούσαν για την πρόσφατη διαμονή μου και ζητούσαν σχόλια. Θέλουμε κάθε φιλοξενούμενος να μην έχει τίποτα λιγότερο από μια φιλόξενη και άνετη εμπειρία, έγραφε το μήνυμα», σημειώνει στην αφήγησή της η δημοσιογράφος του BBC.

Πριν αναχωρήσei, το διαβατήριό thw σφραγίστηκε με το οικόσημο της επικράτειας. Το σύνθημά του λέει: «In tutela nostra Limuria», που σημαίνει «Η Λεμουρία είναι υπό την ευθύνη μας» – μια αναφορά σε μια μυθική χαμένη ήπειρο στον Ινδικό Ωκεανό.

Μια ήπειρος που δεν υπάρχει, μοιάζει με το κατάλληλο σύμβολο για ένα νησί του οποίου το νομικό καθεστώς είναι αμφίβολο και που λίγοι, μετά την εκδίωξη των κατοίκων του, έχουν τη δυνατότητα να το δουν.

Με πληροφορίες από BBC