Ήταν 20 Ιουνίου του 1968, όταν ο Τζέιμς Χάινς σόκαρε τον πλανήτη με θετικό τρόπο, καθώς έγινε ο πρώτος αθλητής που έτρεξε τα 100 μέτρα κάτω από 10 δευτερόλεπτα (9,90 η επίδοσή του). Λίγο καιρό αργότερα στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μέξικο Σίτι (1968) έκανε 9,95, ένα ρεκόρ που κράτησε 15 χρόνια και έσπασε το 1983 από τον Κάλβιν Σμιθ.

Μέχρι το 1988, ο στίβος είχε αλλάξει πολύ όπως και οι χρόνοι των αθλητών. Η ιστορική κούρσα του τελικού στους Ολυμπιακούς της Σεούλ έθεσε νέα δεδομένα με τον Μπεν Τζόνσον να νικά τον Καρλ Λιούις σπάζοντας το παγκόσμιο ρεκόρ που κατείχε ο ίδιος (9,79 από 9,83). Ο Καναδός σπρίντερ πιάστηκε ντοπέ λίγες μέρες αργότερα και το ρεκόρ του διαγράφηκε, ήταν όμως βέβαια ότι αυτοί οι χρόνοι μπορούσαν να γίνουν.

Και μετά ήρθε ο Μπολτ

Πέρασαν πολλοί εξαιρετικοί σπρίντερ από τα 100 μέτρα, αλλά αυτός που άλλαξε την κούρσα και έθεσε νέα όρια στο τι μπορεί να πετύχει ένας αθλητής ήταν ο Γιουσέιν Μπολτ. Ο Τζαμαϊκανός κυριάρχησε στο αγώνισμα, χαρακτηρίστηκε φαινόμενο και τον Αύγουστο του 2024 η Διεθνής Ένωση Αθλητικού Τύπου (AIPS) τον ψήφισε ως δεύτερο καλύτερο αθλητή των 100 χρόνων της μετά τον Μοχάμεντ Άλι.

Το 2009, ο Μπολτ κατάφερε που πριν λίγα χρόνια φάνταζε αδύνατο. Στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του Βερολίνου έτρεξε τα 100 μέτρα σε χρόνο 9,58, χρόνο που κανείς δεν έχει καταφέρει μέχρι σήμερα να απειλήσει πραγματικά.

Ένα νέο ερώτημα γεννήθηκε τότε. Είναι αυτός ο χρόνος ένα όριο που μπορεί να ξεπεραστεί; Και αν ναι πόσο;

Απάντηση στο ερώτημα επιχείρησαν να δώσουν με πρόσφατη μελέτη τους δύο μαθηματικοί στατιστικολόγοι, οι John Einmahl (Πανεπιστήμιο Tilburg) και Yi He (Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ). Κατέληξαν ότι ο Μπολτ έκανε σχεδόν τον απόλυτο χρόνο, καθώς όπως πιστεύουν είναι εξαιρετικά απίθανο στο εγγύς μέλλον ένας άνθρωπος να τρέξει 100 μέτρα σε λιγότερο από 9,49 δευτερόλεπτα. Αν δεν το συνειδητοποιήσατε με την πρώτη, θεωρούν ότι ο Τζαμαϊκανός δεν έσπασε τα ανθρώπινα όρια μόνο για 9 δέκατα του δευτερολέπτου…

Η έρευνά τους, που βασίζεται σε προηγμένες στατιστικές τεχνικές, δείχνει ότι τα σημερινά παγκόσμια ρεκόρ είναι ήδη εξαιρετικά και δύσκολα μπορούν να βελτιωθούν, παρότι υπάρχει ακόμα ένα μικρό περιθώριο.

Μια νέα στατιστική προσέγγιση

Αντί να προεκτείνουν τις τάσεις των παγκόσμιων ρεκόρ, οι ερευνητές χρησιμοποιούν μια μέθοδο που βασίζεται στην «ετερογενή στατιστική ακραίων τιμών». Αυτό το στατιστικό μοντέλο εστιάζει στις πιο εξαιρετικές επιδόσεις εντός ενός πληθυσμού και παρέχει έναν αξιόπιστο τρόπο για τον προσδιορισμό των απόλυτων ορίων της ανθρώπινης ταχύτητας.

John Einmahl: «Αναλύσαμε χιλιάδες επιδόσεις κορυφαίων αθλητών μεταξύ 1991 και 2023. Δεν συμπεριλάβαμε μόνο τα προσωπικά ρεκόρ, αλλά και πολλαπλούς γρήγορους χρόνους ανά αθλητή, επιτρέποντάς μας να διευρύνουμε σημαντικά το σύνολο δεδομένων. Η βασική ιδέα είναι ότι κάθε αθλητής έχει έναν θεωρητικά καλύτερο δυνατό χρόνο. Το απόλυτο παγκόσμιο ρεκόρ καθορίζεται στη συνέχεια ως το χαμηλότερο όριο αυτών των θεωρητικών χρόνων σε όλους τους κορυφαίους αθλητές».

Για τους άνδρες, οι Einmahl και He υπολογίζουν το απόλυτο παγκόσμιο ρεκόρ στα 9,56 δευτερόλεπτα. Επιπλέον, υπολόγισαν ότι τα 9,49 δευτερόλεπτα είναι ένα συντηρητικό κατώτερο όριο με εμπιστοσύνη 95%. Αυτό σημαίνει ότι είναι εξαιρετικά απίθανο ένας άνθρωπος να τρέξει ταχύτερα από 9,49 δευτερόλεπτα.

Για τις γυναίκες, το απόλυτο ρεκόρ εκτιμάται στα 10,34 δευτερόλεπτα, με ένα συντηρητικό κατώτερο όριο τα 10,20 δευτερόλεπτα. Αυτό υποδηλώνει ότι υπάρχουν ακόμη περιθώρια βελτίωσης του σημερινού παγκόσμιου ρεκόρ των 10,49 δευτερολέπτων, που σημείωσε η Florence Griffith Joyner το 1988.

Όπως πάντως υποστηρίζει ο Yi He «τα αποτελέσματά μας επιβεβαιώνουν ότι τα τρέχοντα παγκόσμια ρεκόρ είναι εξαιρετικά και ότι τα περιθώρια βελτίωσης είναι μικρά, αλλά η βελτίωση είναι ακόμη δυνατή. Προς το παρόν, φαίνεται ότι ο Usain Bolt και η Florence Griffith Joyner ήταν πράγματι πρωτοποριακοί αθλητές που πραγματοποίησαν επιδόσεις κοντά στο απόλυτο μέγιστο της ανθρώπινης ταχύτητας».