Η Polly Arrowsmith είναι μια έξυπνη καταναλωτής, αρπάζοντας τις ευκαιρίες που βρίσκει στα ράφια των σούπερ μάρκετ. Ξέρει ακριβώς πότε τα τρία καταστήματα της γειτονιάς της μειώνουν τις τιμές των προϊόντων, εξοικονομώντας εκατοντάδες λίρες τον χρόνο από το κυνήγι των εκπτωτικών αυτοκόλλητων.

«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μια έκρηξη ντοπαμίνης συμβαίνει μέσα μου όταν παίρνω ένα τρόφιμο με εκπτωτικό αυτοκόλλητο. Είναι μια μικρή επιτυχία, αλλά απολαμβάνω τη στιγμή της χαράς», εξομολογείται στο BBC.

Αυτό ωστόσο το καθημερινό τελετουργικό «συλλογής» προσφορών και εξοικονόμησης χρημάτων κινδυνεύει να κατασταλεί βίαια. Και αυτό γιατί τα σούπερ μάρκετς υιοθετούν όλο και περισσότερο τη δυναμική τιμολόγηση, η οποία ελέγχεται από λογισμικό τεχνητής νοημοσύνης (AI).
Βάσει αυτής, θα εμφανίζονται ψηφιακές ετικέτες τιμών, είτε στο ράφι, είτε σε αυτοκόλλητα υψηλής τεχνολογίας επισυναπτόμενα στο ίδιο το προϊόν. Οι τιμές μάλιστα αυτές θα ενημερώνονται αυτόματα και ασύρματα όταν ένα συγκεκριμένο προϊόν πλησιάζει την ημερομηνία μέχρι την οποία πρέπει να πωληθεί.

Η τεχνητή νοημοσύνη εξετάζει επίσης το απόθεμα του καταστήματος, αλλά και τη ζήτηση για το συγκεκριμένο προϊόν τα προηγούμενα χρόνια.

Έτσι, τα μέλη του προσωπικού δεν χρειάζεται να περπατούν στους διαδρόμους των φρέσκων τροφίμων με το «πιστόλι» των εκπτωτικών αυτοκόλλητων στο χέρι.

Η δυναμική τιμολόγηση με ΑΙ είναι ήδη πραγματικότητα στην ηπειρωτική Ευρώπη, καθώς αλυσίδες σούπερ μάρκετ, όπως η DIA στην Ισπανία, η Iper στην Ιταλία, η Metro στη Γερμανία και η Hoogvliet στην Ολλανδία εφαρμόζουν ήδη τη νέα τεχνολογία.

Όλες χρησιμοποιούν ένα σύστημα που παρέχεται από την ισραηλινή εταιρεία Wasteless.
«Το μοντέλο μας αξιολογεί τον κίνδυνο ένα συγκεκριμένο αντικείμενο να λήξει στο ράφι αντί να πουληθεί και αποφασίζει εάν χρειάζεται μείωση σημείωσης ή όχι», εξηγεί ο David Kat, αντιπρόεδρος επιχειρηματικής ανάπτυξης της εταιρείας, προσθέτοντας:

«Τα δεδομένα που βοηθάμε να εξαχθούν μπορούν επίσης να φανούν χρήσιμα στους λιανοπωλητές ώστε να κάνουν καλύτερη διαχείριση στην αναπλήρωση των αποθεμάτων τους, αποφεύγοντας τις υπερβολικές παραγγελίες. Έτσι, στην πραγματικότητα μετατρέπουμε το τρέχον πρόβλημα με τη σπατάλη τροφίμων σε ευκαιρία».

Παράλληλα, η Wasteless φέρεται να βρίσκεται και σε «προχωρημένες διαπραγματεύσεις με τρεις γνωστούς Βρετανούς λιανοπωλητές», στοχεύοντας να εξαπλωθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο το πρώτο εξάμηνο του νέου έτους (2024). Ισχυρίζεται, δε, ότι είναι σε θέση να μειώσει τη σπατάλη τροφίμων στα σούπερ μάρκετς κατά περισσότερο από το ένα τρίτο.

Την ίδια ώρα, η βρετανική αλυσίδα Asda δοκίμασε πρόσφατα ψηφιακές ετικέτες τιμών από την SES-Imagotag. Μια γαλλική εταιρεία τεχνολογίας που συνεργάζεται με περίπου 350 μεγάλους λιανοπωλητές σε όλη την Ευρώπη, την Ασία και τις ΗΠΑ.

Από την πλευρά της, η γερμανική αλυσίδα Kaufland χρησιμοποιεί το σύστημα της βρετανικής εταιρείας Displaydata, ενώ η σουηδική Pricer πραγματοποίησε πρόσφατα το εγχώριο ντεμπούτο της στα ράφια της ICA.

Η δυναμική τιμολόγηση θα μπορούσε να επιφέρει αύξηση ακόμα και 10% στα έσοδα ενός καταστήματος λιανικής από την πώληση φρέσκων τροφίμων, σύμφωνα με μια μελέτη. Και αυτό γιατί θα βοηθήσει να πωληθούν προϊόντα που διαφορετικά θα κατέληγαν στα σκουπίδια.

Για την ώρα, τα σούπερ μάρκετ του Ηνωμένου Βασιλείου κι άλλα καταστήματα τροφίμων ευθύνονται για τη σπατάλη περίπου 300.000 τόνων τροφίμων ετησίως.

Από την άλλη, ο Matt Wills, συνιδρυτής της Acumen η οποία συμβουλεύει τις εταιρείες για την τιμολόγηση των προϊόντων τους, προειδοποιεί για τα πιθανά μειονεκτήματα της συγκεκριμένης μεθόδου.

«Ελλείψει σαφήνειας σχετικά με την αρχική τιμή, οι καταναλωτές ενδέχεται να μην συνειδητοποιήσουν ότι πρόκειται για προσφορά» υποστηρίζει, προσθέτοντας: «Αυτό θα μπορούσε επίσης να προκαλέσει προβλήματα στους καταναλωτές με περιορισμένο προϋπολογισμό καθώς δεν θα μπορούν να υπολογίσουν τις τιμές αν αυτές αλλάζουν συνεχώς».

Δεν διστάζει μάλιστα να εκφράσει την ανησυχία του ότι ορισμένες τιμές στην πραγματικότητα θα ανέβουν, αντί να πέσουν. «Υπάρχει επίσης κίνδυνος διαφοροποίησης των τιμών προς τα πάνω, καθώς τα δημοφιλέστερα προϊόντα σε ορισμένα καταστήματα ενδέχεται να ακριβύνουν λόγω της υψηλότερης ζήτησης σε αυτήν την περιοχή», υποστηρίζει.

«Επομένως, αντί να βοηθάει τους καταναλωτές», συνεχίζει, «η τιμολόγηση με τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να έχει δυσμενείς επιπτώσεις, για παράδειγμα σε συνταξιούχους που θα κληθούν να πληρώσουν περισσότερα για ορισμένα προϊόντα επειδή ζουν σε μια πόλη -κατά κύριο λόγο- συνταξιούχων με παρόμοια δημογραφικά καταναλωτικά στοιχεία».

Το κλειδί, σύμφωνα πάντα με τον Wills, θα είναι οι καταστηματάρχες να θεσπίσουν αυστηρές κατευθυντήριες γραμμές και έλεγχο για να διασφαλίσουν ότι μπορούν να προσφέρουν τα οφέλη της δυναμικής τιμολόγησης στους καταναλωτές, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι η τεχνητή νοημοσύνη και οι αλγόριθμοι δεν θα επιφέρουν ανεπιθύμητες αρνητικές συνέπειες.

Ωστόσο η Sabrina Benjamin, εμπειρογνώμονας λιανικής πώλησης και ιδρύτρια της εταιρείας Authentic Branches, η οποία παρέχει συμβουλές τεχνολογίας σε επιχειρήσεις, είναι πεπεισμένη ότι τα οφέλη της ψηφιακής τιμολόγησης βάσει τεχνητής νοημοσύνης στα σούπερ μάρκετ, θα υπερκεράσουν ενδεχόμενα αρνητικά.

«Οι ψηφιακές ετικέτες τιμών είναι σίγουρα πιο εξελιγμένες από την προσέγγιση με τα αυτοκόλλητα εκπτώσεων» υποστηρίζει, προσθέτοντας: «Η ευελιξία που δημιουργεί και η ευκολία αλλαγής των τιμών, σημαίνει ότι ο έμπορος λιανικής μπορεί να προσφέρει μεγαλύτερα οφέλη και εκπτώσεις στον καταναλωτή… και να επηρεάσει την επισκεψιμότητα στο κατάστημά του».

Το αν οι αγοραστές «αγκαλιάσουν» την αλλαγή και την εξαφάνιση των εκπτώσεων μέσω αυτοκόλλητων είναι ένα άλλο ζήτημα, ωστόσο η Benjamin πιστεύει ότι στο τέλος θα βγουν κερδισμένοι από τις μειώσεις τιμών.

Όσο για την κα Arrowsmith, εκμυστηρεύεται ότι θα της λείψουν τα αγαπημένα της αυτοκόλλητα, τα οποία έχουν γίνει πια κομμάτι της ρουτίνας των αγορών της. Ωστόσο, είναι υπέρμαχος του αγώνα κατά της σπατάλης των τροφίμων. «Είμαι διατεθιμένη να παραιτηθώ από τις πραγματικά φθηνές τιμές», καταλήγει.

Με πληροφορίες από BBC