Ιστορίες για τα ασύλληπτου μεγέθους κύματα στους ωκεανούς που σαρώνουν ό,τι βρεθεί στο πέρασμά τους, έχουν κατακλύσει τη λαογραφία και λογοτεχνία εδώ και αιώνες. Ωστόσο η νέα τεχνολογία επέτρεψε στους επιστήμονες να εντοπίζουν τα rogue waves, που αναφέρονται επίσης ως freak waves ή monster waves, διαπιστώνοντας πως ο μύθος αποτελεί πραγματικότητα.

Κύματα-παγίδες ονομάζονται τα «ακραία κύματα», τα οποία είναι ογκώδη και εξαιρετικά μεγάλα, ενώ πολλοί τα παρομοιάζουν με τοίχους ή βουνά από νερό. Τα κύματα αυτά είναι απρόβλεπτα και συχνά προέρχονται απροσδόκητα από διαφορετικές κατευθύνσεις. Αυτός είναι και ο λόγος που αποτελούν έναν σοβαρό κίνδυνο για τα πλοία και τις παράκτιες περιοχές.

Τα rogue waves αποτελούν μία από τις ισχυρότερες δυνάμεις της φύσης και καθώς η παγκόσμια τάση δείχνει ότι οι ωκεάνιοι άνεμοι θα πνέουν πιο δυνατά λόγω της κλιματικής κρίσης, τα ωκεάνια κύματα θα μπορούσαν να γίνουν ακόμα ισχυρότερα.

Η πρώτη και πιο διάσημη μέτρηση ήταν το κύμα Draupner, ένα τέρας 25,6 μέτρων που καταγράφηκε στη Βόρεια Θάλασσα την 1η Ιανουαρίου 1995. Παρά τις παρατηρήσεις, οι επιστήμονες εξακολουθούν να μην γνωρίζουν πόσο συχνά συμβαίνουν ή αν μπορούν να προβλεφθούν.

Στη διάρκεια του 21ου αιώνα έχουν αναφερθεί τουλάχιστον 16 περιστατικά Rogue waves.

Ένα από τα μεγαλύτερα κύματα που έχουν καταγραφεί ποτέ ήταν στις 17 Νοεμβρίου 2020, όταν ένας όγκος νερού ύψους 58 μέτρων (όσο είναι ένα τετραώροφο κτήριο) καταγράφηκε στα ανοικτά των ακτών του Βανκούβερ. Οι επιστήμονες το χαρακτήρισαν ως το «πιο ακραίο κύμα που έχει καταγραφεί ποτέ» και ως ένα γεγονός που συμβαίνει «μία φορά στα 1.300 χρόνια».

Στις 29 Νοεμβρίου 2022, ένα γιγάντιο κύμα χτύπησε το κρουαζιερόπλοιο Viking Viking Polaris με προορισμό την Ανταρκτική. Ένας άνθρωπος έχασε τη ζωή του και άλλοι τέσσερις τραυματίστηκαν, ενώ το προγραμματισμένο ταξίδι για την Ανταρκτική ακυρώθηκε.

Ο απρόβλεπτος κίνδυνος

Τα κύματα αυτά είναι ασυνήθιστα, οπότε η ανάλυση του φαινομένου και οι μετρήσεις είναι εξαιρετικά δύσκολες. Το πώς ακριβώς και πότε σχηματίζονται παραμένει ακόμη υπό διερεύνηση, αλλά υπάρχουν αρκετά στοιχεία που υποδηλώνουν τις αιτίες.

Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο Physical Review Letters, η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής τον καθηγητή Alessandro Toffoli, διαπίστωσε ότι τα γιγαντιαία κύματα σχηματίζονται από ισχυρές δυνάμεις του ανέμου και απρόβλεπτα μοτίβα κυματομορφής, επιβεβαιώνοντας μία ιδέα που προηγουμένως είχε αποδειχθεί μόνο σε εργαστηριακά πειράματα.

«Τα rogue waves είναι κολοσσιαία – διπλάσια σε ύψος από τα υπόλοιπα κύματα, τα οποία εμφανίζονται φαινομενικά από το πουθενά» δήλωσε ο καθηγητής Toffoli.

News Οι ωκεανοί «βράζουν» και μας επιτρέπουν να ζήσουμε. Πόσο ακόμη;

«Οι ταραγμένες θάλασσες της Ανταρκτικής και οι άγριοι άνεμοι μπορούν να προκαλέσουν αυτοενίσχυση των μεγάλων κυμάτων, με αποτέλεσμα τη συχνότητα των κυμάτων rogue που οι επιστήμονες θεωρούσαν εδώ και χρόνια, αλλά δεν μπορούσαν ακόμη να επαληθεύσουν στον ωκεανό» πρόσθεσε.

«Οι παρατηρήσεις μάς δείχνουν τώρα ότι οι μοναδικές θαλάσσιες συνθήκες με τα κύματα-παγίδες προκύπτουν κατά τη διάρκεια του νεαρού σταδίου των κυμάτων, όταν αυτά ανταποκρίνονται περισσότερο στον άνεμο. Αυτό υποδηλώνει ότι οι παράμετροι του ανέμου είναι ο σύνδεσμος που λείπει. Ο άνεμος μπορεί να επηρεάσει τα νεαρά κύματα ώστε να γίνουν μακρύτερα, υψηλότερα και ταχύτερα. Καθώς αυτή η αυτοενίσχυση συμβαίνει σε ένα κύμα, αυτό μεγαλώνει δυσανάλογα σε σχέση με τα υπόλοιπα» εξήγησε ο καθηγητής.

Με πληροφορίες από The Conversation, Unimelb