Μετά από τρία και πλέον χρόνια πολέμου, η Ουκρανία συμφώνησε στην πρόταση των ΗΠΑ για άμεση κατάπαυση του πυρός, με την εκεχειρία των 30 ημερών να αναμένεται να τεθεί σε ισχύ εάν και εφόσον η Ρωσία υπογράψει τους ίδιους όρους, σύμφωνα με κοινή δήλωση της ουκρανικής και της αμερικανικής κυβέρνησης, την Τρίτη (11/03).

Το περίγραμμα της συμφωνίας προέκυψε μετά από πολύωρες συνομιλίες στην Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας, μεταξύ ομάδων που περιλάμβαναν τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, (Marco Rubio) και, από ουκρανικής πλευράς, τον προσωπάρχη του προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι , Αντρέι Γέρμακ (Andriy Yermak).

Σε ανάρτησή του στο Χ, ο Ζελένσκι εξήγησε ότι το σχέδιο θα περιλαμβάνει μια προσωρινή κατάπαυση του πυρός 30 ημερών, κάτι που σημαίνει τη διακοπή επιθέσεων με πυραύλους, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και βόμβες, όχι μόνο στη Μαύρη Θάλασσα, αλλά και κατά μήκος ολόκληρης της γραμμής του μετώπου.

I received a report from our delegation on their meeting with the American team in Saudi Arabia. The discussion lasted most of the day and was good and constructive—our teams were able to discuss many important details.

Our position remains absolutely clear: Ukraine has been… pic.twitter.com/7EZXTVA52C

— Volodymyr Zelenskyy / Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) March 11, 2025

«Η Ουκρανία είναι έτοιμη να δεχτεί αυτή την πρόταση – τη βλέπουμε ως θετικό βήμα και είμαστε έτοιμοι να το κάνουμε. Τώρα, εναπόκειται στις Ηνωμένες Πολιτείες να πείσουν τη Ρωσία να κάνει το ίδιο», ανέφερε ο Ουκρανός πρόεδρος.

Από την πλευρά του, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, δήλωσε ότι θα μιλήσει με τον Ρώσο ηγέτη Βλαντίμιρ Πούτιν για την αποδοχή του σχεδίου κατάπαυσης του πυρός αφού, όπως δήλωσε, «χρειάζονται δύο για να χορέψουν τανγκό».

Οι μάχες θα σταματήσουν αμέσως – αν η Ρωσία συμφωνήσει

Η ομάδα του Τραμπ λέει ότι θα μεταφέρει τώρα το σχέδιο για εκεχειρία 30 ημερών στη Μόσχα. «Η μπάλα είναι τώρα στο γήπεδό τους», δήλωσε ο Ρούμπιο, ενώ σύμφωνα με το Politico, η Ρωσία έχει μείνει ευχαριστημένη από τη στάση του Τραμπ, μέχρι στιγμής, αφού η κατάπαυση του πυρός δεν θέτει, απ’ όσο είναι γνωστό, προαπαιτούμενα στο Κρεμλίνο, εκτός από την παύση των μαχών.

Σύμφωνα με το γενικό σχέδιο, η εκεχειρία των 30 ημερών θα επιτρέψει να γίνουν «ανθρωπιστικά βήματα», συμπεριλαμβανομένης της ανταλλαγής αιχμαλώτων πολέμου, της απελευθέρωσης κρατούμενων αμάχων «και της επιστροφής των παιδιών που μεταφέρθηκαν με τη βία στην Ουκρανία», όπως αναφέρεται στην κοινή δήλωση.

Θα συμφωνήσει ο Πούτιν;

Η αρχική αντίδραση της Μόσχας δεν ήταν ακριβώς ενθουσιώδης. Μιλώντας στην κρατική υπηρεσία ειδήσεων TASS της Ρωσίας, η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα (Maria Zakharova), δήλωσε πως δεν αποκλείουν τις επαφές «με εκπροσώπους των ΗΠΑ τις επόμενες ημέρες».

Ωστόσο, δυτικοί αξιωματούχοι είναι εδώ και καιρό επιφυλακτικοί για το κατά πόσον ο Πούτιν ενδιαφέρεται πραγματικά για μακροπρόθεσμη ειρήνη, ακόμη και αν δεχτεί την εκεχειρία των 30 ημερών – δεδομένου ότι η Ρωσία κερδίζει έδαφος στο πεδίο της μάχης, με τη βοήθεια άλλων χωρών, όπως η Βόρεια Κορέα, η Κίνα και το Ιράν.

Ο Πούτιν έχει, επίσης, θέσει απαιτήσεις για μια διαρκή συμφωνία που φαίνεται να είναι αδύνατο να αποδεχθεί η Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης της απαγόρευσης των Ευρωπαίων ειρηνευτικών δυνάμεων και της διεθνούς αναγνώρισης των εδαφών που κατέχει η Ρωσία.

Οι ΗΠΑ μοιράζονται ξανά πληροφορίες με την Ουκρανία

Αφού έκαναν το ριζοσπαστικό βήμα να διακόψουν την παροχή στρατιωτικού εξοπλισμού και πληροφοριών στο Κίεβο, οι ΗΠΑ συμφώνησαν τώρα να ξαναρχίσουν να μοιράζονται τις απόρρητες πληροφορίες τους.

Θα ξεκινήσουν, επίσης, εκ νέου τη «βοήθεια ασφαλείας» – κάτι που είναι μια σαφής αναφορά στη στρατιωτική βοήθεια.

Δεν πρόκειται για ειρηνευτική συμφωνία

Οι όροι της πρότασης αφορούν μια προσωρινή εκεχειρία που μπορεί να παραταθεί εάν συμφωνήσουν και οι δύο πλευρές.

Μόλις διακοπούν οι μάχες, θα αρχίσουν αμέσως διαπραγματεύσεις για τους όρους μιας μόνιμης ειρήνης. Τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Ουκρανία έχουν υποσχεθεί να ορίσουν τις διαπραγματευτικές τους ομάδες το συντομότερο δυνατό.

Αυτή δεν είναι μια συμφωνία για τα ορυκτά

Ο Τραμπ έχει καταστήσει σαφές ότι θέλει πρόσβαση στα αποθέματα κρίσιμων ορυκτών της Ουκρανίας, όπως το λίθιο, το ουράνιο και το τιτάνιο.

Ο Ζελένσκι αναμενόταν να υπογράψει κάποιου είδους συμφωνία για τα δικαιώματα ανάπτυξης ορυκτών για τις αμερικανικές εταιρείες όταν επισκέφθηκε τον Λευκό Οίκο πριν από δύο εβδομάδες, αλλά αυτό «ναυάγησε» κατά τη διάρκεια μιας οξείας δημόσιας διαμάχης με τον Τραμπ και τον αντιπρόεδρό του Τζέι Ντι Βανς.

Μετά την ανακοίνωση του σχεδίου κατάπαυσης του πυρός την Τρίτη, ο Τραμπ δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι θα καλέσει τον Ζελένσκι πίσω στον Λευκό Οίκο.

Η Ουκρανία δεν έχει εγκαταλείψει κανένα έδαφος – ακόμη

Πριν από τις συνομιλίες, ο Ρούμπιο προειδοποίησε το Κίεβο ότι θα πρέπει να κάνει παραχωρήσεις, μεταξύ άλλων, σε εδαφικό επίπεδο. Αλλά κατά τη διάρκεια των οκτάωρων συζητήσεων στην Τζέντα, το θέμα της παραχώρησης εδαφών δεν τέθηκε καν, σύμφωνα με Ουκρανό αξιωματούχο.

Ωστόσο, είναι βέβαιο ότι θα τεθεί όταν ξεκινήσουν ουσιαστικές διαπραγματεύσεις για μια μόνιμη διευθέτηση.

Ο Τραμπ δεν συμφώνησε να παράσχει εγγυήσεις ασφαλείας

Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει καταστήσει σαφές ότι δεν είναι διατεθειμένος να εγγυηθεί «πάρα πολλά» μέσω της μελλοντικής ασφάλειας της Ουκρανίας, θεωρώντας ότι αυτή είναι μια δουλειά για την Ευρώπη και όχι για την Αμερική.

Τίποτα στην κοινή δήλωση της Τρίτης δεν υποδηλώνει ότι αυτό έχει αλλάξει.

Η Ευρώπη πρέπει να εμπλακεί

Συγκεκριμένα, η δήλωση ανέφερε ότι οι Ουκρανοί επιθυμούσαν «οι Ευρωπαίοι εταίροι» να συμμετέχουν στην ειρηνευτική διαδικασία. Ωστόσο, δεν ήταν σαφές ότι η αμερικανική πλευρά συμφώνησε σε αυτό το σημείο.

Πάντως, τόσο η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, όσο και ο Βρετανός πρωθυπουργός, Κιρ Στάρμερ, έσπευσαν να χαιρετίσουν την πρόοδο προς την ειρήνη στις συνομιλίες.

Τι θα ακολουθήσει;

Ο Στάρμερ θα συγκαλέσει συνάντηση των Ευρωπαίων και άλλων ηγετών το Σάββατο (15/03). Σε συνεργασία με τον Γάλλο πρόεδρο, Εμανουέλ Μακρόν, αναμένεται η συγκρότηση ενός «συνασπισμού των προθύμων» (coalition of the willing) – από χώρες που είναι έτοιμες να στείλουν στρατεύματα ως ειρηνευτές ή να παράσχουν άλλου είδους υποστήριξη σε μια διεθνή αποστολή για τη διατήρηση μιας μόνιμης εκεχειρίας.

Οι ΗΠΑ, από την πλευρά τους, δεν συμμετέχουν σε αυτές τις συζητήσεις, καθώς η κυβέρνηση Τραμπ έχει διαμηνύσει ότι δεν θα υπάρξουν «αμερικανικές μπότες» στο ευρωπαϊκό έδαφος.

Έτσι, πολλά θα εξαρτηθούν από το αν ο συνασπισμός του Στάρμερ και του Μακρόν είναι αρκετά ισχυρός για να πείσει τους Ουκρανούς ότι θα σταματήσει την επίθεση της Ρωσίας, και αρκετά ουδέτερος για να πείσει τον Πούτιν ότι δεν αποτελεί απειλή.