Στην Ιταλία, περισσότερες από 100 γυναίκες δολοφονήθηκαν το 2023. Κάποιες τις μαχαίρωσαν, ορισμένες τις πυροβόλησαν και άλλες τις στραγγάλισαν. Όλες όμως είχαν κάτι κοινό: Γνώριζαν τον δολοφόνο τους.

Ο όρος «γυναικοκτονία» έγινε τόσο θλιβερά επίκαιρος που μία ιταλική εγκυκλοπαίδεια τον ονόμασε «λέξη της χρονιάς για το 2023». Τι κι αν η Ιταλία έχει γυναίκα προωθυπουργό; Η Μελόνι κάνει τα πάντα ώστε κανείς να μην μπορεί να τη συνδέσει με το φεμινιστικό κίνημα.

Η χώρα ποινικοποίησε τα εγκλήματα πάθους μόλις το 1981, ενώ η ιταλική Δικαιοσύνη εξακολουθεί να επιβάλλει ελαφρύτερες ποινές στους άνδρες δολοφόνους, ειδικά όταν αποδεικνύεται πως οι γυναίκες-θύματα είχαν διαπράξει απιστία.

Δεν έφταιγε αυτός αλλά η ζήλια του

Το 2020, ο 80χρονος Antonio Gozzini  χτύπησε μέχρι θανάτου την 62χρονη σύζυγό του, Cristina Maioli, με έναν πλάστη ενώ εκείνη κοιμόταν. Στη συνέχεια, έκοψε τον λαιμό και τα άκρα της. Το δικαστήριο, ωστόσο, τον αθώωσε καθώς δέχτηκε ως ελαφρυντικό ότι υπέφερε από “raptus”, δηλαδή παραληρηματική ζήλια για τη δουλειά της συζύγου του σε ένα σχολείο της περιοχής.

Proprio così: il procuratore generale aveva chiesto la condanna a 21 anni, ma Antonio Gozzini, che aveva ucciso la moglie, Cristina Maioli, a Brescia, nel 2019, è stato assolto in primo grado e ora in Appello, perché,… https://t.co/RY2WASz5Rzhttps://t.co/I0GhMRzVds pic.twitter.com/t579jCsEnz

— Susanna Ceccardi (@SusannaCeccardi) March 25, 2022

Η επικράτηση της ενδοοικογενειακής βίας στην Ιταλία τροφοδοτείται από κοινωνικές αποτυχίες, λέει η Lorella Zanardo, ακτιβίστρια, εκπαιδευτικός και σκηνοθέτης.

Το ντοκιμαντέρ της Il Corpo delle Donne (Τα σώματα των γυναικών) του 2009, σχετικά με τον σεξισμό στην ιταλική δημόσια και ιδιωτική τηλεόραση, άνοιξε μία εθνική συζήτηση για τη σχέση μεταξύ του σεξισμού, των σεξουαλικών επιθέσεων και της ισότητας των φύλων.

Χαμηλά στην κατάταξη

Παρόλο που η Ιταλία δεν έχει το υψηλότερο ποσοστό ενδοοικογενειακής βίας στην Ευρώπη, είναι μεταξύ των χωρών με τη χαμηλότερη κατάταξη όσον αφορά στην ισότητα των φύλων.

Το 2023 η Ιταλία έπεσε κι άλλο στην κατάταξη, σε σχέση με το προηγούμενο έτος, εξαιτίας της αυξανόμενης μισθολογικής ανισότητας, η οποία δυσκολεύει τις γυναίκες να φύγουν από έναν κακό γάμο, καθώς δεν μπορούν να συντηρήσουν τον εαυτό τους.

«Η Ιταλία αποτελεί μία πατριαρχική χώρα εδώ και πολλά, πολλά χρόνια, αλλά είναι επίσης και μια χώρα απρόβλεπτη, αφού τη δεκαετία του ’70 ένα από τα πιο σημαντικά και επιτυχημένα γυναικεία κινήματα ήταν ιταλικό», δηλώνει η Zanardo.

Το φεμινιστικό κίνημα της Αριστεράς

Μέρος του προβλήματος σχετικά με το ιταλικό φεμινιστικό κίνημα ήταν ότι υπήρξε στενά συνδεδεμένο με την Αριστερά, κάτι που σήμαινε ότι όσοι υποστήριζαν δεξιά κόμματα, συμπεριλαμβανομένης της σημερινής πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι, αποστασιοποιήθηκαν εντελώς από τον φεμινισμό.

«Έχουμε μία γυναίκα πρωθυπουργό, αλλά είναι εντελώς αντίθετη [με το φεμινιστικό κίνημα]», αναφέρει η Zanardo, προσθέτοντας ότι η Μελόνι έχει επιλέξει ακόμα και να χρησιμοποιεί το αρσενικό άρθρο μπροστά από τη λέξη «πρωθυπουργός», αντί να αγκαλιάσει το γεγονός ότι η Ιταλία είναι από τις ελάχιστες χώρες στον κόσμο έχει μία γυναίκα «στο τιμόνι».

(Ξε)φεύγοντας από μία κακοποιητική σχέση

Τα φεμινιστικά κινήματα ευθύνονται για την προώθηση της ισότητας των φύλων σε όλο τον κόσμο. «Σε γενικές γραμμές, ο φεμινισμός μπορεί να θεωρηθεί ως ένα κίνημα για τον τερματισμό του σεξισμού, της σεξιστικής εκμετάλλευσης και της καταπίεσης, αλλά και για την επίτευξη της πλήρους ισότητας των φύλων στο νόμο και στην πράξη», αναφέρει το Συμβούλιο της Ευρώπης.

Οι γυναίκες είναι ακόμη πολύ ριζωμένες στην πατριαρχική κουλτούρα, δηλαδή στην κουλτούρα που βασίζεται σε μία ανισότητα δύναμης μεταξύ ανδρών και γυναικών

Το CADMI είναι ένα καταφύγιο κακοποιημένων γυναικών στο Μιλάνο, ενώ έχει σώσει πάνω από 600 γυναίκες από κακοποιητικές σχέσεις τον τελευταίο χρόνο. Ο οργανισμός ξεκίνησε από την Ένωση Γυναικών της Ιταλίας, η οποία είναι μία αριστερή αντιφασιστική φεμινιστική οργάνωση που ίδρυσε το καταφύγιο για να προσφέρει στις γυναίκες μία σανίδα σωτηρίας.

Η Cristina Carelli, η οποία διευθύνει το κέντρο, δήλωσε στο CNN ότι εργάζονται για την αποκατάσταση και την επανεκπαίδευση  των γυναικών, ώστε να τις ενδυναμώσουν και να γίνουν σύντομα οικονομικά ανεξάρτητες.

Έχουν βοηθήσει μάλιστα στην υποστήριξη περισσότερων από 36.000 γυναικών από τότε που ιδρύθηκε ο οργανισμός, το 1986. Η ανάπτυξη σχέσεων που βασίζονται στην εμπιστοσύνη είναι το κλειδί για την ενδυνάμωση, αλλά το έργο τους δεν είναι πάντα εύκολο.

«Ακόμα και πολιτισμικά, οι γυναίκες είναι ακόμη πολύ ριζωμένες στην πατριαρχική κουλτούρα, δηλαδή στην κουλτούρα που βασίζεται σε μία ανισότητα δύναμης μεταξύ ανδρών και γυναικών», υποστηρίζει η Carelli.

Μέχρι να μας χωρίσει ο θάνατος

Τον Νοέμβριο του 2023, το πτώμα της 22χρονης Giulia Cecchettin βρέθηκε με πολλαπλά τραύματα από μαχαίρι σε μία χαράδρα στη βόρεια Ιταλία, μία εβδομάδα αφότου εθεάθη με τον πρώην φίλο της Filippo Turetta.

Ο Turetta διέφυγε στη Γερμανία όπου ομολόγησε ότι σκότωσε τη νεαρή γυναίκα, την οποία εξακολουθούσε να αποκαλεί σύντροφό του, παρόλο που οι δυο τους είχαν χωρίσει. Οι φίλοι της Cecchettin μάλιστα ανέφεραν στην αστυνομία πως η 22χρονη ανησυχούσε ότι ο Turetta την παρακολουθούσε.

«Κάποια στιγμή τον συνάντησε για να προσπαθήσει να εκτονώσει την κατάσταση», δήλωσε η αδελφή της.

Giulia Cecchettin's killing sparks Italian reckoning over femicide https://t.co/6WTfR5thPT

— BBC News (World) (@BBCWorld) November 24, 2023

Ο Turetta αντιμετωπίζει ποινή ισόβιας κάθειρξης, αλλά πιθανότατα θα του επιβληθεί μικρότερη ποινή λόγω της ομολογίας του, μία υπόθεση που στηρίζεται σε άλλες παρόμοιες περιπτώσεις.

Η δολοφονία της Cecchettin αναζωπύρωσε τη συζήτηση γύρω από τη βία κατά των γυναικών, με μαζικές διαδηλώσεις διαμαρτυρίας σε ολόκληρη τη χώρα. Περισσότεροι από 8.000 άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου της Ιταλίας, παρέστησαν στην κηδεία της.

Αλλά μία εβδομάδα μετά την ταφή της, τέσσερεις ακόμη γυναίκες βρέθηκαν νεκρές – όλες δολοφονήθηκαν από πρώην συζύγους ή συντρόφους.

Η αστυνομία κλείνει τα μάτια

Η Maria Grazia έφυγε πρόσφατα από μία κακοποιητική σχέση. Παρόλο που επικοινώνησε πολλές φορές με τις Αρχές, δηλώνει πως κανείς δεν την πήρε ποτέ στα σοβαρά.

Η αστυνομία στην Ιταλία, τις περισσότερες φορές, όχι μόνο δεν κάνει τίποτα, αλλά, συχνά, ρίχνει την ευθύνη στο θύμα που προκαλεί τον άνδρα

Οι γυναίκες στην Ιταλία που προσπαθούν να ξεφύγουν από τους κακοποιητές τους ή φοβούνται για τη ζωή τους, παραπονιούνται συστηματικά ότι η αστυνομία όχι μόνο δεν κάνει τίποτα, αλλά, συχνά, ρίχνει την ευθύνη στο θύμα που προκαλεί τον άνδρα, παροτρύνοντας τη γυναίκα να τον «αφήσει να ηρεμήσει».

Στην περίπτωση της Grazia υπήρξαν δεκάδες υβριστικά μηνύματα, απειλές με όπλο, συνεχείς προσβολές από τον πρώην σύντροφό της. Κάποια στιγμή, η γυναίκα αποφάσισε να καλέσει την αστυνομία. «Δεν υπάρχει αίμα;», τη ρώτησαν. «Όταν θα υπάρξει αίμα δεν θα σας χρειάζομαι πια», τους απάντησε.

Όταν τελικά κατάφερε να ξεφύγει από τη νοσηρή κατάσταση, μαζί με μία φίλη της δημιούργησαν το Maison Antigone. Ο οργανισμός βοηθά χιλιάδες γυναίκες στην Ιταλία να τα βγάλουν πέρα στο περίπλοκο γραφειοκρατικό σύστημα της χώρας που σχεδόν αποτρέπει τις γυναίκες-θύματα κακοποίησης να προβούν σε καταγγελία.

Διαβασε ακομα

Η μαύρη ιστορία του backlash και ο κρυφός πόλεμος κατά των δικαιωμάτων των γυναικών

Ένα νομοσχέδιο για την προστασία των γυναικών

Η πρόοδος είναι αργή και συχνά δύσκολα μετρήσιμη. Μετά τη δολοφονία της Cecchettin, η ιταλική Γερουσία ψήφισε ομόφωνα νομοσχέδιο για την ενίσχυση της προστασίας των γυναικών που κινδυνεύουν ή που έχουν ζητήσει από τις Αρχές περιοριστικά μέτρα ή την απομάκρυνση του βίαιου συντρόφου από το σπίτι.

«Ο νόμος αυτός εισάγει μέτρα που σε πολλές περιπτώσεις μπορούν να κάνουν τη διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου», δήλωσε τότε η υπουργός Οικογένειας Eugenia Roccella.

Αλλά για πολλές γυναίκες οι αλλαγές αυτές έρχονται πολύ αργά.

Με πληροφορίες από CNN