Μεγέθυνση κειμένου
Στην έκθεση γίνονται αναφορές για απάνθρωπη μεταχείριση κρατουμένων, μεταναστών και αιτούντων άσυλο, αλλά και για εγκλήματα που αφορούν σε βία ή απειλές βίας κατά μελών της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας
Κόλαφος για την Ελλάδα η ετήσια έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για το 2023, η οποία διαπιστώνει σοβαρές υποθέσεις παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αστυνομική βία, διαφθορά, υποκλοπές, προσφυγικό, πολύνεκρο ναυάγιο στην Πύλο και βίαια περιστατικά κατά της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας περιλαμβάνονται στην έκθεση των 46 σελίδων του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, η οποία αναφέρεται εκτενώς στην κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας.
Στο εισαγωγικό κείμενο σημειώνεται ότι υπάρχουν αξιόπιστες αναφορές για «σκληρή, απάνθρωπη ή υποτιμητική μεταχείριση ή τιμωρία κρατουμένων, μεταναστών και αιτούντων άσυλο από της αρχές», για «εγκλήματα που αφορούν τη στόχευση μελών φυλετικών ή εθνικών μειονοτήτων», για «εγκλήματα που αφορούν σε βία ή απειλές βίας κατά λεσβιών, γκέι, διεμφυλικών, τρανς, queer ή intersex ατόμων».
Το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών επισημαίνει επίσης ότι η κυβέρνηση προχώρησε σε ενέργειες για να ερευνήσει και να τιμωρήσει αξιωματούχους που προχώρησαν σε πράξεις παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά συμπληρώνει πως υπάρχουν καταγγελίες από μη κυβερνητικές και διεθνείς οργανώσεις για την αποτυχία της να ερευνήσει καταγγελίες για παράνομες επαναπροωθήσεις αιτούντων άσυλο.
Επιπλέον γίνεται αναφορά για υποθέσεις κακομεταχείρισης και κακοποίησης από την αστυνομία και την ακτοφυλακή μεταναστών χωρίς έγγραφα, αιτούντων άσυλο, διαδηλωτών και Ρομά.
Φυλακές – εφιάλτης
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ υπογραμμίζει ότι «οι φυλακές και τα κέντρα κράτησης παρέμεναν υπερπλήρη, συχνά με ανεπαρκείς εγκαταστάσεις υγιεινής ή υγειονομικής περίθαλψης. Τον Ιανουάριο, ο βουλευτής της αξιωματικής αντιπολίτευσης και σκιώδης υπουργός Μετανάστευσης, Γιώργος Ψυχογιός, κατήγγειλε «την επιδείνωση των συνθηκών» στα προαναχωρητικά κέντρα που απέδωσε στην έλλειψη ζωτικής σημασίας υγειονομικών και κοινωνικών υπηρεσιών.
Τον Αύγουστο, η Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας δημοσίευσε μια έκθεση με βάση την επίσκεψή της τον Νοέμβριο του 2022 στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Κρατουμένων Κορυδαλλού. Η έκθεση σημείωσε «υπερπληθυσμένα και ερειπωμένα» δωμάτια χωρίς «πραγματικές δραστηριότητες εργοθεραπείας» και ανεπαρκές ιατρικό προσωπικό για τους 170 ασθενείς. Για την περίοδο 2022-2023, η κυβέρνηση εφάρμοσε ένα ειδικό πρόγραμμα, αξίας 24 εκατομμυρίων ευρώ (25,9 εκατομμύρια δολάρια) και στόχευσης 7.000 δικαιούχων, για την ενίσχυση της μελλοντικής επανένταξης των κρατουμένων.
Οι κυβερνητικές στατιστικές Ιουλίου έδειξαν ότι ο πληθυσμός των φυλακών υπερέβη ελαφρά την ικανότητα κράτησης. Τα βίαια επεισόδια μεταξύ των κρατουμένων συνέχισαν να μειώνονται και δεν αναφέρθηκαν θάνατοι.
Ορισμένοι μετανάστες και αιτούντες άσυλο που κρατούνται από την Ελληνική Αστυνομία και το Λιμενικό Σώμα ισχυρίζονται ότι είναι απάνθρωπες ή εξευτελιστικές συνθήκες κράτησης. Στις 21 Μαρτίου, τα ΜΜΕ ανέφεραν ότι τουλάχιστον 11 μετανάστες και αιτούντες άσυλο στο προαναφερόμενο κέντρο Παρανεστίου στη Δράμα, βόρεια Ελλάδα, έκαναν απεργία πείνας από τις 16 Μαρτίου, διαμαρτυρόμενοι για παρατεταμένη κράτηση, ανεπαρκείς συνθήκες και επαναλαμβανόμενη αστυνομική βία. Η απεργία πείνας έληξε στις 25 Μαρτίου».
«Το Σύνταγμα και οι νόμοι απαγόρευαν την αυθαίρετη σύλληψη και προέβλεπαν το δικαίωμα οποιουδήποτε προσώπου να αμφισβητήσει τη νομιμότητα της σύλληψης ή της κράτησής του στο δικαστήριο. Η κυβέρνηση γενικά τήρησε αυτές τις απαιτήσεις.
Στις 25 Ιανουαρίου, ο βουλευτής της αντιπολίτευσης Ψυχογιός είπε ότι ο αριθμός των διοικητικών κρατουμένων στην προαναχωρητική κράτηση στην περιφέρειά του αυξήθηκε κατά 500% από το 2019. Είπε ότι οι αρχές συνέλαβαν επιζώντες από ναυάγιο του Οκτωβρίου 2022 στα Κύθηρα για περισσότερους από τρεις μήνες.
Υποκλοπές
Στην έκθεση περιλαμβάνεται επίσης εκτενής αναφορά στο ζήτημα των υποκλοπών.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αναφέρει ότι «μια έκθεση του Μαΐου από την Εξεταστική Επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τη χρήση λογισμικών κατασκοπείας διαπίστωσε ότι η χώρα δεν χρησιμοποιούσε spyware «ως μέρος μιας ολοκληρωμένης αυταρχικής στρατηγικής», αλλά χρησιμοποιούσε το κατασκοπευτικό λογισμικό εναντίον «δημοσιογράφων, πολιτικών και επιχειρηματιών», και εξήγαγε το spyware σε χώρες με φτωχές επιδόσεις στο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Κατά τη διάρκεια του έτους, δεν υπήρξαν νέες αναφορές για περιπτώσεις χρήσης spyware.
Γίνεται εκτενής αναφορά στην υπόθεση της Άρτεμις Σίφορντ, πρώην υπαλλήλου της Meta, η οποία έπεσε θύμα του Predator.
Ελευθερία του Τύπου
Αναφορικά με την Ελευθερία του Τύπου, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ επισημαίνει ότι «το σύνταγμα και ο νόμος προέβλεπαν την ελευθερία της έκφρασης, συμπεριλαμβανομένων των μελών του Τύπου και άλλων μέσων ενημέρωσης, και η κυβέρνηση γενικά σεβάστηκε αυτό το δικαίωμα.
Ωστόσο, εγχώρια και διεθνή πρακτορεία ανέφεραν ότι δημοσιογράφοι και μέσα ενημέρωσης αντιμετώπισαν πίεση για να αποφύγουν την κριτική της κυβέρνησης ή την αναφορά σκανδάλων.
Ναυάγιο της Πύλου
Σύμφωνα με το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών «υπήρξαν αναφορές για σωματική κακοποίηση και βία από μέλη της Ελληνικής Αστυνομίας και του Λιμενικού Σώματος σε βάρος μεταναστών και αιτούντων άσυλο κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων απώθησης.
Στην ενδιάμεση έκθεσή του τον Ιανουάριο, ο Μηχανισμός Καταγραφής Περιστατικών Άτυπων Αναγκαστικών Επιστροφών, ένα όργανο που συγκλήθηκε υπό την Εθνική Επιτροπή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και αποτελείται από πολλές ΜΚΟ υπό την επίβλεψη της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, κατέγραψε 50 τέτοια περιστατικά μεταξύ Απριλίου 2020 και Οκτωβρίου 2022, επηρεάζοντας περίπου 2.157 τα άτομα. Από τις 58 μαρτυρίες, οι 51 καταγγέλλονταν βία κατά τη διάρκεια της σωματικής απομάκρυνσης, είτε εναντίον του ατόμου που κατέθεσε είτε εναντίον άλλων προσώπων της ομάδας που υποβλήθηκαν σε απωθήσεις. Οι κατηγορίες περιελάμβαναν σωματική και λεκτική κακοποίηση και απειλές, σεξουαλική κακοποίηση και κατάσχεση προσωπικών αντικειμένων.
Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στην έκθεση, βάσει μαρτυριών επιζώντων, η βύθιση του αλιευτικού Adriana έξω από την Πύλο ήρθε ως αποτέλεσμα ενεργειών της ακτοφυλακής να βγάλει το σκάφος από τα ελληνικά χωρικά ύδατα.
Οι δικαστικές αρχές ξεκίνησαν έρευνα για τη βύθιση, ενώ η κυβέρνηση υποστήριξε ότι το σκάφος βρισκόταν σε διεθνή ύδατα. Αναφέρεται, ακόμη, ότι τον Σεπτέμβριο 40 επιζώντες από το ναυάγιο υπέβαλαν μήνυση στο Ναυτοδικείο Πειραιά. Στις 10 Νοεμβρίου, ο Συνήγορος του Πολίτη Ανδρέας Ποττάκης ξεκίνησε μια ανεξάρτητη έρευνα για το ναυάγιο αφού η ηγεσία του Λιμενικού Σώματος αρνήθηκε τα γραπτά του αιτήματα να διεξαγάγει ενδελεχή εσωτερική έρευνα.
Το Δίκτυο Καταγραφής Ρατσιστικής Βίας (RVRN) ανέφερε περιστατικά κακοποίησης με βάση την εθνικότητα, τη θρησκεία ή το χρώμα του δέρματος, καθώς και κακοποίηση ακτιβιστών για τα ανθρώπινα δικαιώματα λόγω της συμμετοχής τους στην παροχή βοήθειας σε ομάδες μεταναστών».
Διαφθορά
Οι πιο αξιοσημείωτες υποθέσεις διαφθοράς κατά τη διάρκεια του έτους αφορούσαν την αστυνομία.
Στις 29 Ιανουαρίου, ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Ντογιάκος διέταξε τη διεξαγωγή προανάκρισης για δημοσίευμα Τύπου που καταγγέλλονταν διασυνδέσεις μεταξύ υψηλόβαθμων αστυνομικών και αρχηγών εγκληματικών συμμοριών.
Στις 29 Μαΐου, οι αρχές συνέλαβαν πέντε αξιωματικούς της συνοριακής αστυνομίας με κατηγορίες για συμμετοχή σε δίκτυο λαθρεμπορίας που έφερνε μετανάστες από την Τουρκία».
Τι απαντά η ελληνική κυβέρνηση
Να αμφισβητήσει τις αναφορές της έκθεσης του Στέιτ Ντιπάρτμεντ επιχείρησε το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών.
«Η έκθεση καταγράφει, χωρίς περαιτέρω διερεύνηση, καταγγελίες ΜΚΟ για τις οποίες δεν πραγματοποιείται ανεξάρτητος έλεγχος. Ακριβώς λόγω της αδιάκριτης αυτής καταγραφής, εμφανίζεται ότι σε όλες τις χώρες με ανεπτυγμένο κράτος δικαίου υφίστανται σοβαρά ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων» σχολιάζει το υπουργείο Εξωτερικών, σε ανακοίνωσή του σχετικά με την έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Η Αθήνα επισημαίνει, μεταξύ άλλων, πως «δεν ζητήθηκε η άποψη της ελληνικής πολιτείας σε σχέση με τα αναφερόμενα θέματα».
Αναλυτικά η ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών:
Η έκθεση καταγράφει, χωρίς περαιτέρω διερεύνηση, καταγγελίες μη κυβερνητικών οργανώσεων για τις οποίες δεν πραγματοποιείται ανεξάρτητος έλεγχος. Ακριβώς λόγω της αδιάκριτης αυτής καταγραφής, εμφανίζεται ότι σε όλες τις χώρες με ανεπτυγμένο κράτος δικαίου υφίστανται σοβαρά ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ιδιαίτερα σημαντικό για την ακεραιότητα, την αξιοπιστία και την αντικειμενικότητα της έκθεσης είναι το γεγονός ότι δεν ζητήθηκε η άποψη της ελληνικής πολιτείας σε σχέση με τα αναφερόμενα θέματα.
Αν και αναγνωρίζεται σε πολλά επίπεδα η πρόοδος σε σχέση με την προστασία δικαιωμάτων στην Ελλάδα, η έκθεση παραγνωρίζει ή και τελείως αγνοεί ρυθμιστικές παρεμβάσεις και εθνικές στρατηγικές των τελευταίων ετών για τη διασφάλιση δικαιωμάτων ευάλωτων κατηγοριών πολιτών, όπως ΑμεΑ, ΛΟΑΤΚΙ και ασυνόδευτα ανήλικα.
Διαχρονικά οι εκθέσεις για την Ελλάδα παρουσιάζουν ανάλογα θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ιδιαιτέρως την περίοδο 2016-2019 παραθέτονταν σοβαρότατες καταγγελίες, οι οποίες σταδιακά εξέλιπαν.
Η ελληνική κυβέρνηση θα συνεχίσει να υπηρετεί με συνέπεια τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου στην Ελλάδα, εμβαθύνοντας την ουσιαστική ισότητα των πολιτών και τα ατομικά και κοινωνικά τους δικαιώματα και βελτιώνοντας το επίπεδο ζωής τους.
Πυρά Κασσελάκη κατά της κυβέρνησης
«Δυο μήνες μετά το ψήφισμα- κόλαφο του Ευρωκοινοβουλίου για το κράτος δικαίου στην Ελλάδα, έρχεται τώρα η έκθεση- κόλαφος του State Department για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Ελλάδα», αναφέρει ο Στέφανος Κασσελάκης σε ανάρτηση του.
Δυο μήνες μετά το ψήφισμα – κόλαφο του Ευρωκοινοβουλίου για το κράτος δικαίου στην Ελλάδα, έρχεται τώρα η έκθεση – κόλαφος του State Department για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Ελλάδα.
— Stefanos Kasselakis – Στέφανος Κασσελάκης (@skasselakis) April 23, 2024
Μετά το Renew Europe του Μακρόν, τους Σοσιαλδημοκράτες του Σολτς και του Σάντσεθ, τους…
Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ σχολιάζει με τη μορφή ερωτήματος: «μετά το Renew Europe του Μακρόν, τους Σοσιαλδημοκράτες του Σολτς και του Σάντσεθ, τους Πράσινους της Μπέρμποκ και την ευρωπαϊκή Αριστερά -τους οποίους τα κυβερνητικά σενάρια συνωμοσίας έχουν εντάξει στους εχθρούς της χώρας- προστίθεται τώρα άραγε στη λίστα και ο Αμερικανός Πρόεδρος Μπάιντεν;». Στο ίδιο πνεύμα ρωτά «γιατί να θέλουν τόσες χώρες και τόσο διαφορετικών αποχρώσεων ηγέτες να πλήξουν -όλοι τους!- τον ”επιτυχημένο” πρωθυπουργό;».
«Μήπως κάτι πάει πολύ λάθος στη χώρα μας; Τόσο λάθος που η διεθνής κοινότητα να μην μπορεί να κάνει πλέον τα στραβά μάτια;», σημειώνει, σχολιάζοντας: «Μήπως ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα πρέπει να αφήσει τις θεωρίες συνωμοσίας και να κοιταχτεί στον καθρέφτη του;».
Ο κ. Κασσελάκης τονίζει για τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ότι «πενήντα χρόνια από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στη χώρα όπου γεννήθηκε, έχουμε χρέος να ανακόψουμε τον θεσμικό κατήφορο».
