Σε έναν κόσμο που τρέχει με φρενήρεις ρυθμούς και που η μοναξιά συχνά γίνεται ο αόρατος συνοδοιπόρος μας, υπάρχει μια αλήθεια που δεν πρέπει να ξεχνάμε: οι ανθρώπινες σχέσεις δεν είναι πολυτέλεια, αλλά ανάγκη, όπως αναφέρει η Άννα Χατζηδημητρίου, ψυχολόγος και ιδρύτρια του Κέντρου Ψυχολογίας και Προαγωγής της Υγείας Live Well-Be Well.

Μιλώντας στο pride.gr, η ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια τονίζει πως οι φιλίες, η σύνδεση, το γέλιο και οι αγκαλιές δεν είναι απλώς όμορφες στιγμές – είναι θεμελιώδεις για τη σωματική και ψυχική μας υγεία.

«Έρευνες στην ψυχολογία και τη νευροεπιστήμη αποκαλύπτουν ότι όσοι διατηρούν ισχυρούς, ουσιαστικούς δεσμούς έχουν 24% περισσότερες πιθανότητες να ζήσουν περισσότερο σε σύγκριση με όσους βιώνουν κοινωνική απομόνωση», σημειώνει η κ. Χατζηδημητρίου.

Αντίθετα, η έλλειψη ουσιαστικών σχέσεων δεν επηρεάζει μόνο την ψυχική ισορροπία, αλλά συνδέεται και με αυξημένο κίνδυνο πρόωρης θνησιμότητας, καθώς σχετίζεται με σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, υπέρταση, εγκεφαλικά επεισόδια, διαβήτη τύπου 2, εθισμούς και διαταραχές μνήμης.

Ταυτόχρονα, όπως αναφέρει η ψυχολόγος, οι κοινωνικοί δεσμοί μειώνουν το στρες, ρυθμίζουν τα επίπεδα κορτιζόλης και ενισχύουν τη σωματική και ψυχική υγεία, λειτουργώντας ως ένας φυσικός προστατευτικός παράγοντας για την ψυχική μας ευεξία.

Είναι λοιπόν προφανές ότι η φιλία δεν είναι μόνο συναισθηματική πολυτέλεια, αλλά επιστημονικά αποδεδειγμένη συνταγή ευεξίας…

Διαβασε ακομα

Φέτος επένδυσε στη φιλία. Είναι από τα σημαντικότερα στη ζωή

Η αόρατη δύναμη

Η φιλία, αυτή η αόρατη δύναμη που συνδέει τις ψυχές, λειτουργεί ως ένας βασικός «προστατευτικός παράγοντας» απέναντι στις δυσκολίες της ζωής. Οι άνθρωποι που καταφέρνουν να διατηρούν δυνατούς κοινωνικούς δεσμούς βρίσκουν τη δύναμη να αντέχουν τις ψυχικές πιέσεις με μεγαλύτερη ανθεκτικότητα.

Έρευνες έχουν αποδείξει ότι τα συγκεκριμένα άτομα είναι λιγότερο επιρρεπή σε ψυχικές δυσκολίες, όπως η κατάθλιψη. «Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο ότι η δύναμη της συντροφικότητας μάς επιτρέπει να διαχειριζόμαστε καλύτερα το άγχος, να βελτιώνουμε τη γνωστική μας λειτουργία και να ενισχύουμε το ανοσοποιητικό μας σύστημα».

Μια απλή αγκαλιά έχει τη δύναμη να δρα σαν φυσικό αγχολυτικό

Αν το σκεφτούμε λίγο, δεν είναι τόσο τα λόγια που προσφέρουν οι φίλοι μας, αλλά η ίδια τους η παρουσία και η φυσική επαφή που μας δίνουν τη δυνατότητα να ξεπερνάμε δύσκολες στιγμές.

Μια απλή αγκαλιά, για παράδειγμα, όπως λέει η κ. Χατζηδημητρίου, έχει τη δύναμη να δρα σαν φυσικό αγχολυτικό: η επιστήμη, μάλιστα, επιβεβαιώνει ότι μία αγκαλιά 20 δευτερολέπτων μπορεί να μειώσει τον καρδιακό ρυθμό, την κορτιζόλη, η οποία είναι η ορμόνη του στρες, ενώ ταυτόχρονα αυξάνει την οξυτοκίνη, την ορμόνη της εμπιστοσύνης και της σύνδεσης.

«Η σημασία της φυσικής επαφής με τους φίλους μας, λοιπόν, ξεπερνά τη συναισθηματική σύνδεση, αφού προσφέρει ουσιαστική υποστήριξη για την ευημερία του σώματος και του μυαλού».

Παράλληλα, το γέλιο, που μας συντροφεύει στις πιο φωτεινές στιγμές της φιλίας, είναι μία βιολογική ενίσχυση για το σώμα μας: όταν γελάμε, το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα ενεργοποιείται, βοηθώντας μας να επανέλθουμε σε μια κατάσταση χαλάρωσης και ηρεμίας.

Διαβασε ακομα

Μήπως είσαι κι εσύ “fringe friend” και δεν το έχεις καταλάβει;

Συναισθηματική απομόνωση

Οι φίλοι είναι οι άνθρωποι που μας στηρίζουν στις κρίσιμες στιγμές της ζωής μας – ιδιαίτερα εκείνες όταν ο κόσμος φαίνεται να καταρρέει. Όταν αντιμετωπίζουμε δυσκολίες, οι φίλοι μας είναι εκεί, προσφέροντας το δίχτυ ασφαλείας που χρειαζόμαστε για να βγούμε ξανά στο φως.

Αυτή η συναισθηματική υποστήριξη, προσφερόμενη χωρίς ανταλλάγματα και όρους, είναι το πιο ισχυρό εφόδιο για την υγεία και την ευτυχία μας – είναι αυτό που μας βοηθά να διατηρούμε τη ψυχική μας ισορροπία σε έναν κόσμο που συχνά μοιάζει να κινείται με γρήγορους ρυθμούς.

Από την άλλη, αξίζει να σημειωθεί ότι, στη σύγχρονη εποχή, όταν η τεχνολογία μάς επιτρέπει να επικοινωνούμε παντού και πάντα, η αυθεντικότητα των σχέσεών μας μπορεί να μειώνεται.

Παρά τη δυνατότητα επικοινωνίας που μας παρέχουν τα social media, δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τη φυσική επαφή και τη δια ζώσης επικοινωνία

Οι ψηφιακές πλατφόρμες διευκολύνουν την επικοινωνία, αλλά συχνά η ποιότητα αυτών των σχέσεων δεν φτάνει στο βάθος και τη ζεστασιά που προσφέρει η προσωπική αλληλεπίδραση.

Παρά τη δυνατότητα επικοινωνίας που μας παρέχουν τα social media, δεν μπορούν πάντοτε να αντικαταστήσουν τη φυσική επαφή και τη δια ζώσης επικοινωνία που διαμορφώνει μια φιλία.

Το κενό που αφήνει αυτή η έλλειψη πραγματικής σύνδεσης μπορεί να οδηγήσει σε συναισθηματική απομόνωση, εντείνοντας τη μοναξιά και επιβαρύνοντας την ψυχική μας υγεία.

300 ώρες σύνδεσης

Παράλληλα, όπως αναφέρει η κ. Χατζηδημητρίου, είναι σημαντικό να θυμόμαστε, πως για να διατηρήσουμε τις φιλίες μας ζωντανές και υγιείς, χρειάζεται να αφιερώνουμε χρόνο και ενέργεια σε αυτές.

Οι σχέσεις δεν είναι κάτι αυτονόητο που διαρκεί από μόνο του: σύμφωνα με έρευνες, απαιτούνται περίπου 300 ώρες για να διαμορφωθεί μια δυνατή σχέση.

Παρά τις δυσκολίες της καθημερινότητας και τις ατελείωτες υποχρεώσεις, το να επενδύσουμε χρόνο στις σχέσεις που είναι σημαντικές για εμάς είναι καθοριστικός παράγοντας.

«Είναι, όμως, εξίσου σημαντικό να κατανοήσουμε και να αποδεχτούμε τις αλλαγές που φέρνει ο χρόνος. Η ζωή μας εξελίσσεται, και μαζί με αυτήν εξελίσσονται και οι σχέσεις μας», σημειώνει η ψυχολόγος.

Η προσαρμογή, μάλιστα, σε αυτές τις αλλαγές είναι σημαντική για να διατηρήσουμε την ποιότητα της σύνδεσης μας.

Διαβασε ακομα

Οι φιλίες που κάνεις στην εφηβεία μπορούν να αλλάξουν όλη σου τη ζωή

Πώς διατηρείται μία φιλία μέσα στα χρόνια

Ακόμα και όταν οι ώρες της ημέρας δεν είναι ποτέ αρκετές και οι υποχρεώσεις μάς φαίνονται αμέτρητες, μπορούμε τουλάχιστον να προσπαθούμε να αφιερώνουμε τις στιγμές εκείνες για να συνδεθούμε με τους φίλους μας, να τους ακούσουμε και να τους στηρίξουμε.

Η συνειδητή προσπάθεια να παραμείνουμε κοντά στους ανθρώπους που αγαπάμε και να κάνουμε χώρο στη ζωή μας για τις σημαντικές σχέσεις είναι αυτή που εγγυάται τη μακροχρόνια ευημερία μας.

«Το να είμαστε εκεί για τους φίλους μας, όπως είναι εκείνοι για εμάς, είναι το πιο πολύτιμο δώρο που μπορούμε να προσφέρουμε και να δεχτούμε στη ζωή μας», τονίζει η κ. Χατζηδημητρίου.

Όταν υπάρχει σύγκρουση ή διαφωνία, από την άλλη, είναι σημαντικό να μιλάμε ειλικρινά και με ευγένεια, με σκοπό να καταλάβουμε την θέση του άλλου και όχι να είμαστε ο «νικητής» της διαφωνίας.

Η φιλία δεν είναι δικαστήριο και οι άλλοι δεν είναι υποχρεωμένοι να πάρουν θέση

Το να υποστηρίζουμε τους φίλους μας είναι πολύ σημαντικό, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η παρέμβαση είναι πάντα η σωστή επιλογή.

Κάποιες φορές, στην προσπάθεια μας να «διορθώσουμε» μια διαφωνία μπορεί να περιπλέξουμε περισσότερο την κατάσταση, ειδικά αν αντί να λειτουργήσουμε ως γέφυρα, καταλήξουμε να ενισχύουμε τη σύγκρουση.

Η φιλία δεν είναι δικαστήριο κι οι άλλοι δεν είναι υποχρεωμένοι να πάρουν θέση. Αντίθετα, το σημαντικό είναι να προσφέρουμε έναν ασφαλή χώρο για έκφραση και υποστήριξη, χωρίς να γινόμαστε μέρος της διαμάχης.

Όταν δεν καλοβλέπουμε το ταίρι του κολλητού / της κολλητής

Η δυναμική μιας φιλίας θα δοκιμαστεί πολλές φορές μέσα στα χρόνια – όπως όταν μπαίνουν στη ζωή μας νέοι άνθρωποι – σύντροφοι, συνεργάτες, φίλοι.

Πώς διαχειριζόμαστε, όμως, το γεγονός ότι ο/η σύντροφος του κολλητού ή της κολλητής μας δεν μας ταιριάζει; Πρέπει να το πούμε ή να δεχτούμε ότι η ευτυχία του φίλου / της φίλης μας δεν εξαρτάται από τη δική μας άποψη; Η απάντηση, για την κ. Χατζηδημητρίου, είναι λεπτή και εξαρτάται από το πώς θέλουμε να τοποθετούμαστε στη ζωή των άλλων: ως συνοδοιπόροι ή ως επικριτές;

Κι ύστερα έρχεται το αναπόφευκτο ερώτημα: Πόσο εύκολα κάνει κάποιος νέους φίλους ως ενήλικας;

«Μεγαλώνοντας, οι αυθόρμητες ευκαιρίες για γνωριμίες μειώνονται, καθώς η καθημερινότητα γεμίζει με επαγγελματικές, οικογενειακές και κοινωνικές υποχρεώσεις. Οι φιλίες που κάποτε χτίζονταν φυσικά μέσα από το σχολείο ή τις κοινές δραστηριότητες, τώρα απαιτούν συνειδητή προσπάθεια», σημειώνει η ψυχολόγος.

Στη ζωή δεν είναι όλοι οι άνθρωποι φτιαγμένοι για να μείνουν δίπλα μας για πάντα – και αυτό είναι εντάξει

Χρειάζεται πρωτοβουλία για αλληλεπίδραση και, κυρίως, διάθεση για να επενδύσουμε χρόνο και συναίσθημα. Όμως, παρότι μπορεί να φαίνεται πιο δύσκολο, η ενήλικη φιλία έχει τη δύναμη να είναι πιο ουσιαστική, αφού βασίζεται στην επιλογή και όχι στην τύχη.

Διαβασε ακομα

Πώς να ξεφορτωθείς τα συναισθηματικά βαμπίρ που σου ρουφούν την ψυχή

Τοξικές σχέσεις και φιλίες που χάνονται

Δεν πρέπει να ξεχνάμε, εξάλλου, ότι η φιλία είναι ένας ζωντανός οργανισμός. Δεν μένει στάσιμη, αλλά εξελίσσεται, προσαρμόζεται, άλλοτε δυναμώνει και άλλοτε φθείρεται.

Στη ζωή δεν είναι όλοι οι άνθρωποι φτιαγμένοι για να μείνουν δίπλα μας για πάντα – και αυτό είναι εντάξει. Το δύσκολο είναι να αποδεχτούμε ότι μια σχέση που κάποτε μας έδινε χαρά μπορεί να έχει γίνει τοξική. Και τι κάνουμε τότε; Πότε παλεύουμε για μια φιλία και πότε απομακρυνόμαστε; Η απάντηση δεν είναι πάντα εύκολη…

«Μερικές φορές, οι άνθρωποι αλλάζουν: άλλοι εξελίσσονται, αποβάλλουν παλιές συμπεριφορές, ενώ κάποιοι μένουν αμετακίνητοι στις ίδιες συνήθειες. Το “Μα έτσι με γνώρισες!” άλλοτε μπορεί να είναι μια απόλυτη δήλωση και άλλοτε μια πραγματικότητα, για το άτομο που αλλάζει και διαφοροποιείται με την πάροδο του χρόνου· η προσωπική ανάπτυξη και η αλλαγή είναι δικαίωμα όλων», τονίζει η κ. Χατζηδημητρίου.

Οι φιλίες που χάνονται αφήνουν χώρο για κάτι νέο διότι η φιλία, όπως και η ζωή, δεν σταματά ποτέ να μας εκπλήσσει

Αν μια φιλία δεν μας ταιριάζει πλέον όσο παλιά, εάν το άτομο δεν μας στηρίζει, αν μας γεμίζει ενοχές αντί για χαρά, ίσως έχει φτάσει η στιγμή να επανεξετάσουμε τη καταλληλότητα της σχέσης αυτής – και εάν πλέον δε μας ταιριάζει να τη διακόψουμε.

Και δεν χρειάζεται να φύγουμε με φωνές ή δράματα, όπως αναφέρει η ψυχολόγος: κάποιες σχέσεις τελειώνουν σιωπηλά, με μια φυσική απομάκρυνση, και αυτό είναι αρκετό.

Το τέλος μιας στενής φιλίας είναι δύσκολο. Μερικές φορές πονάει περισσότερο από έναν χωρισμό.

Όμως, τι γίνεται με τους υπόλοιπους της παρέας; Μοιράζεται η φιλία σαν περιουσία σε διαζύγιο ή καθένας βρίσκει νέες ισορροπίες;

Οι αληθινές σχέσεις επιβιώνουν και προσαρμόζονται. Και εκείνες που χάνονται, αφήνουν χώρο για κάτι νέο. Διότι η φιλία, όπως και η ζωή, δεν σταματά ποτέ να μας εκπλήσσει.

Διαβασε ακομα

Θα χρησιμοποιούσατε ποτέ μια εφαρμογή που θα σας έβρισκε φίλους;

Μια ψυχή που κατοικεί σε δύο σώματα

Η φιλία δεν είναι απλώς μια ευχάριστη πτυχή της ζωής, αλλά ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες για την ευτυχία και τη μακροζωία. Όπως έχει πει και ο Αριστοτέλης, «Η φιλία είναι μια ψυχή που κατοικεί σε δύο σώματα».

Αυτή η σοφή ρήση αναδεικνύει τη βαθιά σύνδεση που προσφέρει η φιλία και πώς αυτή η σύνδεση γίνεται θεμέλιο για την προσωπική μας ευημερία.

«Ας μην αφήσουμε την ταχύτητα της καθημερινότητας να μας απομακρύνει από αυτό που πραγματικά έχει σημασία: τις ανθρώπινες σχέσεις. Επενδύουμε στις φιλίες μας, καλλιεργούμε τη σύνδεση, γελάμε περισσότερο και ζούμε καλύτερα», καταλήγει η κ. Χατζηδημητρίου.

Οι άνθρωποι εξάλλου, δεν είναι φτιαγμένοι να πορεύονται μόνοι…