Η Αρκτική πάντα προκαλούσε δέος στον άνθρωπο, ωστόσο τα σήματα που εκπέμπει πλέον το παγωμένο τοπίο στην κορυφή του πλανήτη μας, είναι βαθιά ανησυχητικά και οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για το μέλλον της, καθώς η κυβέρνηση Τραμπ αποσύρει τις ΗΠΑ από την παγκόσμια στρατηγική για το κλίμα και εξοντώνει μία-μία τις επιστημονικές υπηρεσίες.

Ο περασμένος μήνας ήταν ακραίος: οι θερμοκρασίες σε μέρη της Αρκτικής αυξήθηκαν κατά 20 βαθμούς Κελσίου, πάνω από τις κανονικές, ενώ ο θαλάσσιος πάγος βρέθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο που είχε καταγραφεί ποτέ για τον Φεβρουάριο, σημειώνοντας τον τρίτο συνεχόμενο μήνα χαμηλών ρεκόρ.

Η κατάσταση αυτή ακολουθεί μια χρονιά με προειδοποιητικά σημάδια, συμπεριλαμβανομένων των έντονων δασικών πυρκαγιών στην περιοχή και της απόψυξης του μόνιμου παγετού λόγω της ρύπανσης που θερμαίνει τον πλανήτη.

Είναι η ζοφερή εικόνα μιας περιοχής που βρίσκεται σε ταχεία παρακμή τις τελευταίες δύο δεκαετίες, καθώς οι άνθρωποι συνεχίζουν να καίνε ορυκτά καύσιμα. Η Αρκτική έχει μπει πλέον σε ένα «νέο καθεστώς», όπου φαινόμενα όπως η απώλεια θαλάσσιου πάγου και οι θερμοκρασίες των ωκεανών μπορεί να μην σπάνε πάντα ρεκόρ, ωστόσο είναι σταθερά πιο ακραία σε σύγκριση με το παρελθόν, δήλωσε η Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας στον ετήσιο έλεγχο υγείας της περιοχής που δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο.

Διαβασε ακομα

Σπάνιο βίντεο λύνει το μυστήριο για τη φάλαινα – μονόκερο: Τι κάνει με τον χαυλιόδοντα

Είναι μάλιστα ένα πρόβλημα με παγκόσμιες συνέπειες. Η Αρκτική παίζει ζωτικό ρόλο στις παγκόσμιες θερμοκρασίες και τα καιρικά συστήματα. Είναι «κάπως σαν το πλανητικό μας σύστημα κλιματισμού», δήλωσε η Twila Moon, αναπληρώτρια επικεφαλής επιστήμονας στο Εθνικό Κέντρο Δεδομένων Χιονιού και Πάγου. Η επιδείνωση της κατάστασής της επιταχύνει την υπερθέρμανση του πλανήτη, αυξάνει την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και συμβάλλει στην αύξηση των ακραίων καιρικών φαινομένων.

Η Αρκτική είναι το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για την κλιματική κρίση και η απώλεια του θαλάσσιου πάγου είναι ένα ξεκάθαρο σημάδι ότι αντιμετωπίζει προβλήματα, λένε οι επιστήμονες. Κανονικά, θα έπρεπε να φτάνει τα ετήσια μέγιστα επίπεδα πάγου αυτήν την εποχή του χρόνου, ωστόσο αντίθετα βιώνει χαμηλά επίπεδα ρεκόρ.

«Ελπίζω ότι αυτοί οι τρεις μήνες δεν θα λειτουργήσουν ως πρόδρομος για ένα πιθανό νέο ελάχιστο όλων των εποχών αυτό το καλοκαίρι, επειδή το σημείο εκκίνησης για την περίοδο τήξης δεν είναι καλό», δήλωσε ο Mika Rantanen, ερευνητής στο Φινλανδικό Μετεωρολογικό Ινστιτούτο.

Ο πάγος της Αρκτικής μειώνεται στο τέλος του καλοκαιριού τον Σεπτέμβριο. Τα τελευταία 18 χρόνια σημειώθηκαν τα χαμηλότερα επίπεδα πάγου στη θάλασσα που έχουν καταγραφεί, ένα καθοδικό σπιράλ που θα συνεχιστεί, υποστηρίζουν οι επιστήμονες.

Η Αρκτική δεν θα έχει καθόλου πάγο το καλοκαίρι κάποια στιγμή μέχρι το 2050, ακόμα και αν οι άνθρωποι σταματήσουν να ρυπαίνουν το περιβάλλον, σύμφωνα με μια έκθεση που συντάχθηκε από τον Dirk Notz, επικεφαλής του θαλάσσιου πάγου στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου. «Βασικά είναι πολύ αργά για να το αποτρέψουμε», ανέφερε στο CNN.

Η πρώτη μέρα, μάλιστα, χωρίς πάγο θα μπορούσε να έρθει ακόμα και πριν από το τέλος αυτής της δεκαετίας, σύμφωνα με μια ξεχωριστή μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο.

Η απώλεια θαλάσσιου πάγου δεν είναι μόνο επιζήμια για την άγρια ​​ζωή, τα φυτά και τους περίπου 4 εκατομμύρια ανθρώπους που ζουν στην Αρκτική – έχει παγκόσμιες συνέπειες. Ο θαλάσσιος πάγος λειτουργεί σαν γιγάντιος καθρέφτης, αντανακλώντας το φως του ήλιου μακριά από τη Γη και πίσω στο διάστημα. Καθώς συρρικνώνεται, περισσότερη από την ενέργεια του ήλιου απορροφάται από τον σκοτεινό ωκεανό, γεγονός που επιταχύνει την παγκόσμια θέρμανση.

Μία από τις αιτίες για τα πρόσφατα χαμηλά επίπεδα πάγου είναι η ασυνήθιστη ζέστη στην Αρκτική, η οποία θερμαίνεται περίπου τέσσερις φορές πιο γρήγορα από τον παγκόσμιο μέσο όρο.

Η ακραία ζέστη τις πρώτες ημέρες του Φεβρουαρίου «ήταν μία από τις πιο ακραίες που έχουν καταγραφεί ποτέ», ανέφερε ο Rantanen, ο οποίος εκτιμά ότι ήταν πιθανώς στην πρώτη τριάδα των πιο έντονων γεγονότων θέρμανσης στη δορυφορική εποχή, από τη δεκαετία του 1970.

Το αρκτικό τοπίο αλλάζει επίσης, λέει η Twila Moon του NSIDC.

Η απόψυξη του μόνιμου παγετού – ένα συνονθύλευμα εδάφους, πετρωμάτων και ιζημάτων που συγκρατούνται μαζί από πάγο – εξαπλώνεται, είπε, απελευθερώνοντας διοξείδιο του άνθρακα και μεθάνιο που θερμαίνει τον πλανήτη.

Οι πυρκαγιές έχουν γίνει πιο συχνές και καταστροφικές, ενώ οι εποχές των πυρκαγιών διαρκούν περισσότερο. Πέρυσι ήταν η τρίτη φορά μέσα σε πέντε χρόνια που εκτεταμένες φωτιές έπληξαν την Αρκτική.

Αυτές οι αλλαγές αλλάζουν ριζικά το οικοσύστημα. Για χιλιάδες χρόνια, το θαμνώδες τοπίο της Αρκτικής Τούνδρας αποθήκευε άνθρακα, αλλά οι πυρκαγιές και η απόψυξη του μόνιμου παγετού σημαίνουν ότι αυτή η περιοχή απελευθερώνει τώρα περισσότερο άνθρακα από ό,τι αποθηκεύει, σύμφωνα με τη NOAA.

«Υπάρχει απλώς μια συντριπτική αλλαγή που συμβαίνει στην Αρκτική αυτήν τη στιγμή», λέει η Moon.

Αυτό που συμβαίνει στην Αρκτική έχει επιπτώσεις σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Μια θερμότερη Αρκτική σημαίνει ότι ο πάγος της ξηράς – παγετώνες και στρώματα πάγου – λιώνει πιο γρήγορα, αυξάνοντας την άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Το στρώμα πάγου της Γροιλανδίας αποβάλλει ήδη περίπου 280 δισεκατομμύρια τόνους ετησίως, ποσότητα αρκετή για να καλύψει ολόκληρο το Μανχάταν με ένα στρώμα πάγου πάχους περίπου 2 μιλίων.

Η ταχεία θέρμανση της περιοχής αποδυναμώνει επίσης τα ρεύματα αέρα, αλλοιώνοντας τα καιρικά συστήματα που επηρεάζουν δισεκατομμύρια ανθρώπους, δήλωσε η Jennifer Francis, ανώτερη επιστήμονας στο Woodwell Climate Research Center. Μια πιο ελικοειδής ροή ανέμων «κάνει τις καιρικές συνθήκες να παραμείνουν περισσότερο, οδηγώντας σε πιο επίμονα κύματα καύσωνα, επεισόδια παγετού, ξηρασίας και θυελλωδών περιόδων», εξήγησε στο CNN.

Διαβασε ακομα

Λύθηκε το μυστήριο με τους απόκοσμα τέλειους κύκλους στον βυθό της Μεσογείου

Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι ορισμένες από αυτές τις αλλαγές μπορούν να αντιστραφούν εάν οι άνθρωποι σταματήσουν να εκπέμπουν αέρια που θερμαίνουν τον πλανήτη, αλλά σε χρονικές κλίμακες που κυμαίνονται από εκατοντάδες έως πολλές χιλιάδες χρόνια. Πολλές από αυτές τις αλλαγές θεωρούνται «σχετικά μη αναστρέψιμες», είπε η Moon.

Υπάρχει όμως και μια άλλη απειλή. Η δυνατότητα των επιστημόνων να παρακολουθούν την ταχέως μεταβαλλόμενη Αρκτική τίθεται σε κίνδυνο από τις γεωπολιτικές αναταραχές.

Ο πόλεμος του Πούτιν στην Ουκρανία είχε ως αποτέλεσμα, επιστήμονες από τη Ρωσία, το μεγαλύτερο έθνος της Αρκτικής, να αποκλειστούν από τη διεθνή συνεργασία. Αυτό έχει ήδη υπονομεύσει τη δυνατότητα των επιστημόνων να παρακολουθούν τι συμβαίνει στην Αρκτική, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη.

Στις ΗΠΑ, οι σαρωτικές περικοπές της κυβέρνησης Τραμπ στις κυβερνητικές θέσεις της Επιστήμης του κλίματος δημιουργούν σοβαρές ανησυχίες, ειδικά από τη στιγμή που πολλά συστήματα μέτρησης ελέγχονται από τις ΗΠΑ. Με λιγότερη αμερικανική τεχνογνωσία και λιγότερους Αμερικανούς επιστήμονες, «θα γινόταν πολύ, πολύ πιο δύσκολο να κατανοήσουμε τι συμβαίνει» σε μια ζωτική στιγμή για την Αρκτική, δήλωσε ο Notz από το Πανεπιστήμιο του Αμβούργου.

Αυτό που συμβαίνει στην Αρκτική είναι μια από τις πιο έντονες ενδείξεις για το «πόσο ισχυροί έχουμε γίνει εμείς οι άνθρωποι στο να αλλάξουμε το πρόσωπο του πλανήτη μας», προσθέτει ο Νοτζ. «Είμαστε σε θέση να εξαφανίσουμε ολόκληρα τοπία».