Ένα από τα πιο δύσκολα αντίο, αυτό στα θρυλικά κινητά που αγαπήσαμε και χάσαμε. «Όλοι θυμούνται το πρώτο τους Nokia», όπως είπε ο Mark Mason, μέλος της ομάδας σχεδιασμού της εταιρείας την δεκαετία του 1990.

Τα Nokia, που μπορούσαν να πέσουν από ουρανοξύστη και να επιβιώσουν, θα εκτεθούν στη Φινλανδία και διαδικτυακά, αποκαλύπτοντας την ιστορία της μάρκας.

«Όταν ακούς το όνομα, ξυπνάει μια ανάμνηση», πρόσθεσε ο Mason και ειλικρινά μίλησε στην ψυχούλα όσων έζησαν την αίγλη των 00s.

Αυτό δεν είναι υπερβολικό: το 1998, η φινλανδική εταιρεία ηλεκτρονικών ειδών ήταν η κορυφαία μάρκα κινητών στον κόσμο, κατέχοντας το 40% της παγκόσμιας αγοράς και το 70% της αγοράς στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Η πολιτισμική επίδραση της Nokia θα αναγνωριστεί επίσημα για πρώτη φορά τον Ιανουάριο, όταν το αρχείο σχεδιασμού της εταιρείας θα εκτεθεί. Το Πανεπιστήμιο Aalto στη Φινλανδία απέκτησε το αρχείο και θα το διαθέσει διαδικτυακά, καθώς και μέσω φυσικής έκθεσης στην πανεπιστημιούπολη του Espoo.

Η συμβολή της Nokia στη Φινλανδία και την παγκόσμια κουλτούρα

Η Nokia συνέβαλε στο 25% της οικονομικής ανάπτυξης της Φινλανδίας μεταξύ 1998 και 2007, σύμφωνα με το Ερευνητικό Ινστιτούτο Οικονομίας της Φινλανδίας (Etla). Παράλληλα, η διεθνής πολιτιστική της επιρροή είναι αδιαμφισβήτητη.

«Η Nokia ήταν από τις πρώτες εταιρείες κινητής τηλεφωνίας που έδωσε έμφαση στον σχεδιασμό και τη διαφοροποίηση», λέει ο Jonathan Bell, τεχνολογικός συντάκτης του περιοδικού Wallpaper. «Σε έναν κόσμο πριν την Apple, την Google και τη Samsung, ξεχώριζε από όλους τους άλλους».

Η εργοστασιακή μελωδία της Nokia – το Gran Vals του Francisco Tárrega (1902) – ήταν τόσο δημοφιλής τη δεκαετία του 1990 και του 2000 που ακόμα και πουλιά τη μάθαιναν. Το 2009, εκτιμήθηκε ότι η μελωδία ακουγόταν 1,8 δισεκατομμύρια φορές την ημέρα παγκοσμίως, δηλαδή 20.000 φορές το δευτερόλεπτο.

Το Nokia 8110 – γνωστό ως «μπανάνα» – είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στην ταινία The Matrix (1999), καθιστώντας τη μάρκα μέρος της ποπ κουλτούρας.

Το «χαρούμενο» Nokia της νεολαίας

Το Nokia 3210, που κυκλοφόρησε το 1999, ήταν καθοριστικό, σύμφωνα με τον Murray Healy, συντάκτη μόδας και πρώην αρθρογράφο του περιοδικού The Face. «Έφερε μια κουλτούρα πλήρους εξατομίκευσης με τα πολύχρωμα καλύμματα. Μπορούσες ακόμα και να τυπώσεις το όνομα της αγαπημένης σου μπάντας πάνω του».

Η Nokia ήταν η πρώτη που υποστήριξε την αποστολή SMS, με πληκτρολόγια σχεδιασμένα για εύκολη χρήση, γεγονός που την έκανε ιδιαίτερα δημοφιλή στους νέους.

Ο Mark Mason, ο οποίος εργάστηκε για τη Nokia για 20 χρόνια, περιγράφει την περίοδο ως μια εποχή εκπληκτικής δημιουργικότητας. «Το σύνθημά μας ήταν “τεχνολογία για τον άνθρωπο” και της Nokia ήταν “Connecting people”. Ακόμα και το πληκτρολόγιο είχε καμπύλη σαν χαμόγελο της Μόνα Λίζα».

Το αρχείο του Πανεπιστημίου Aalto περιλαμβάνει υλικό μάρκετινγκ, σκίτσα και παρουσιάσεις που δίνουν νέα στοιχεία για την καινοτομία της Nokia. Η επικεφαλής ερευνήτρια, Anna Valtonen, θεωρεί ότι οι ηχογραφήσεις σχεδιαστών που περιγράφουν τη δουλειά τους είναι από τα πιο συναρπαστικά ευρήματα.

Η παρακμή και η επιστροφή

Παρά την επιτυχία, η Nokia υπέστη ραγδαία πτώση από το 2007 λόγω αδυναμίας να ανταγωνιστεί τις νέες τεχνολογίες, όπως τα smartphones με οθόνες αφής. Το 2013, η Microsoft εξαγόρασε την εταιρεία.
Ωστόσο, τα κινητά Nokia επέστρεψαν το 2016 από την εταιρεία HMD, που απαρτίζεται κυρίως από πρώην υπαλλήλους της Nokia.

«Η δουλειά στο αρχείο δεν ήταν μόνο νοσταλγική», λέει η Valtonen. «Μας υπενθύμισε την αξία της καινοτομίας και τη σημασία της δημιουργικότητας».

Ο Mason καταλήγει με συναισθηματική διάθεση: «Η Nokia ήταν σαν οικογένεια. Σχεδιάσαμε εικονικά μοντέλα. Ελπίζω ο κόσμος να βρει τα παλιά του κινητά – πιθανότατα ακόμα δουλεύουν».

Με πληροφορίες από Guardian