Μεγέθυνση κειμένου
Συνδέοντας οκτώ βαλκανικά έθνη, το νέο ποδηλατικό μονοπάτι Trans Dinarica διασχίζει μερικά από τα πιο εντυπωσιακά - και λιγότερο επισκέψιμα - τοπία της ηπείρου
H Trans Dinarica είναι μια νέα ποδηλατική διαδρομή μεγάλων αποστάσεων που ξεκίνησε επίσημα τον Ιούλιο του 2024 και συνδέει οκτώ βαλκανικές χώρες. Είναι έκτασης 5.500 χιλιομέτρων από τη βόρεια Σλοβενία στα βόρεια έως τα νότια της Αλβανίας: η διαδρομή άλλες φορές είναι ανηφορική, άλλες φορές έχει στροφές, άλλες κάνει σλάλομ μέσα από εθνικά πάρκα, περιοχές της Unesco και απομακρυσμένα χωριά, καθώς διασχίζει τις Δειναρικές Άλπεις, ένα από τα πιο παρθένα και λιγότερο επισκέψιμα τοπία της Ευρώπης.
Το μονοπάτι εμπνεύστηκε από τη Via Dinarica μήκους 2.000 χιλιομέτρων, ένα δημοφιλές μονοπάτι πεζοπορίας μεγάλων αποστάσεων που άνοιξε για πρώτη φορά το 2010, με στόχο να επανασυνδέσει τους ανθρώπους πέρα από τα σύνορα αυτής της πρώην εμπόλεμης περιοχής και να προσελκύσει περισσότερους τουρίστες στις λιγότερο γνωστές γωνιές των Βαλκανίων.
Ενώ πλήθη τουριστών συρρέουν στα παραθαλάσσια θέρετρα της Κροατίας και του Μαυροβουνίου, τα απόκρημνα βουνά, τα αδάμαστα ποτάμια και τα εντυπωσιακά φαράγγια των Δυτικών Βαλκανίων παραμένουν άγνωστα στους περισσότερους ταξιδιώτες.
Η παρθένα φύση δεν είναι η μόνη γοητεία των Δειναρικών Άλπεων. Πάνω από 30 χρόνια μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας σε έξι ξεχωριστά κράτη – και μια σειρά από εθνοτικές συγκρούσεις που ακολούθησαν τη δεκαετία του 1990 – η περιοχή είναι τώρα ένα συνονθύλευμα πολιτισμών, με Καθολικούς, Μουσουλμάνους, Σέρβους, Κροάτες, Αλβανούς, Σλοβένους και άλλους λαούς να ζουν τώρα μαζί ως γείτονες.
Παραδείγματα αυτής της βαλκανικής πολυπολιτισμικότητας υπάρχουν παντού στην Trans Dinarica, όπως στο Theth, ένα απομακρυσμένο χωριό στη βόρεια Αλβανία. Μετά από αιώνες οθωμανικής κυριαρχίας, η Αλβανία είναι τώρα ένα κυρίως μουσουλμανικό έθνος, αλλά αυτός ο απομακρυσμένος οικισμός έχει διατηρήσει την καθολική του ταυτότητα. Η πανύψηλη κορυφή της εκκλησίας του Theth περιβάλλεται από τις μαγευτικές κορυφές των καταραμένων βουνών, και έχεις την αίσθηση ότι έφτανες σε ένα τυπικό χωριό των Άλπεων στην Ελβετία.
Αλλού, αρχαία ελληνιστικά ερείπια, ορθόδοξα μοναστήρια και οθωμανικές πόλεις μαρτυρούν την περίπλοκη ιστορία των Βαλκανίων, ενώ κατά μήκος της διαδρομής βρίσκονται φυσικά θαύματα – όπως το φαράγγι του ποταμού Τάρα στο Μαυροβούνιο (το βαθύτερο φαράγγι στην Ευρώπη) και η λίμνη Οχρίδα (η παλαιότερη λίμνη της Ευρώπης).
Μέχρι πρόσφατα, η ποδηλασία μεγάλων αποστάσεων στα Βαλκάνια ήταν εξαιρετικά περίπλοκη. Έως το 2018 η εύρεση πληροφοριών στην ποδηλατική περιήγηση στη Σλοβενία, την Κροατία και τη Βοσνία, ήταν σχεδόν αδύνατη.
Ως αποτέλεσμα, πολλοί ποδηλάτες που έμεναν στους παράκτιους δρόμους, έχαναν την ηρεμία και τις καθηλωτικές πολιτιστικές εμπειρίες που μπορεί να αποκομίσει κανείς ταξιδεύοντας αργά μέσα από τα βουνά. Όμως η διαδρομή Trans Dinarica ανοίγει ουσιαστικά για πρώτη φορά στους ποδηλάτες μια από τις πιο απομακρυσμένες περιοχές της Ευρώπης.
«Από μια βάση δεδομένων που περιέχει 27.000 χιλιόμετρα ποδηλατικών δρόμων και μονοπατιών, επιλέξαμε τα καλύτερα 5.500 χιλιόμετρα και τα χαρτογραφήσαμε, προσθέτοντας σημεία ενδιαφέροντος κατά μήκος της διαδρομής», δήλωσε στο BBC ο Jan Klavora, διευθύνων σύμβουλος του σλοβενικού πρακτορείου περιπέτειας Visit Good Place και ένας από τους δημιουργούς του Trans Dinarica. «Ελπίζω ότι το Trans Dinarica μπορεί να συνδέσει την περιοχή με έναν νέο τρόπο».
Ωστόσο, ο στόχος της Trans Dinarica δεν είναι μόνο να ενθαρρύνει τους ποδηλάτες να την επισκεφθούν- οι δημιουργοί της ελπίζουν επίσης να αναζωογονήσουν τις ερημωμένες περιοχές από τις οποίες οι κάτοικοι έχουν φύγει σε αναζήτηση καλύτερων προοπτικών εργασίας.
«Πιστεύουμε ότι η Trans Dinarica μπορεί να έχει αναγεννητικό αποτέλεσμα σε αυτές τις περιοχές. Με τον τουρισμό και τις υπηρεσίες που αρχίζουν να αναπτύσσονται, οι άνθρωποι θα έχουν την ευκαιρία να μείνουν», λέει η Jana Apih, ιδρύτρια και εμπειρογνώμονας βιώσιμου τουρισμού της GoodPlace.
Ο Klavora πιστεύει ότι έργα όπως η Via Dinarica και η νέα Trans Dinarica μπορούν να βοηθήσουν τα Βαλκάνια να αναπτυχθούν βιώσιμα και να ενισχύσουν τον τουρισμό με βάση την κοινότητα. «Εμείς, οι ποδηλάτες, πάμε αργά και είμαστε πεινασμένοι. Επισκεπτόμαστε μέρη που άλλοι δεν επισκέπτονται. Είμαστε καλοί πελάτες», αστειεύεται.
Ωστόσο, η διαχείριση του τουρισμού σε αυτές τις σχετικά απομακρυσμένες κοινότητες είναι μια πράξη εξισορρόπησης, και ο Klavor και η Apih ανησυχούν ότι οι πρόσφατες εξελίξεις στην περιοχή, όπως το νέο αεροδρόμιο Vlorë στην Αλβανία, το οποίο έχει προγραμματιστεί να ανοίξει το καλοκαίρι του 2025, θα μπορούσαν να προκαλέσουν περισσότερο κακό παρά καλό. Όπως εξηγεί η Apih, το φυσικό τοπίο σε μεγάλο μέρος των Βαλκανίων παραμένει σχετικά ανέγγιχτο και το άνοιγμα ενός μεγάλου διεθνούς αεροδρομίου μαζί με ξενοδοχεία, θέρετρα και τις ορδές των επισκεπτών που θα έρθουν μαζί του κινδυνεύει να επιβαρύνει το τοπικό περιβάλλον και τις κοινότητες.
«Χάρη στην Trans Dinarica, ο κόσμος καταλαβαίνει ότι οι τουρίστες έρχονται στα Βαλκάνια εξαιτίας αυτής της παρθένας φύσης. Θέλουμε να δείξουμε ότι ο τουρισμός και οι επενδύσεις δεν χρειάζεται να καταστρέφουν τη μοναδικότητα της περιοχής», λέει η Apih.
Διασχίζοντας με το ποδήλατο το Εθνικό Πάρκο Durmitor που έχει χαρακτηριστεί από την Unesco, μια από τις πιο άγριες και λιγότερο επισκέψιμες οροσειρές της Ευρώπης, μπορεί να καταλάβει κανείς τι εννοούσε.
Αυτοί οι στριφογυριστοί ορεινοί δρόμοι ανταγωνίζονται τα πιο γραφικά περάσματα στις ελβετικές, γαλλικές ή ιταλικές Άλπεις, αλλά χωρίς την πολυκοσμία. Ωστόσο, εύκολα μπορεί να φανταστεί κανείς πώς, με εκτεταμένες αναπτύξεις, χιονοδρομικά κέντρα ή τεράστια ξενοδοχεία, αυτό το μέρος θα μπορούσε να χάσει τη μοναδική αίσθηση της γαλήνης του.
«Εμείς, οι ποδηλάτες, δεν νοιαζόμαστε για τα σύνορα», λέει ο Klavora. «Δεν μας ενδιαφέρει ποιος είναι Βόσνιος, Κροάτης ή Σέρβος- δεν μας ενδιαφέρει η εθνικότητα ή η θρησκεία. Θέλουμε απλώς να εξερευνήσουμε».
Ακολουθήστε το pride.gr στο Google News και ενημερωθείτε πρώτοι