Ήταν λίγο μετά τις 17:00 την 18η Νοεμβρίου 1929, όταν το έδαφος άρχισε να τρέμει στα ανοιχτά της χερσονήσου Burin – μιας προεξοχής στα νότια της Νέας Γης, ενός νησιού του Καναδά. Ένας σεισμός μεγέθους 7,2 βαθμών ήρθε να ταράξει την ηρεμία, μίας κατά τα άλλα, ήσυχης βραδιάς.

Αρχικά, οι κάτοικοι στο νησί παρατήρησαν λίγες μόνο ζημιές – όμως περίπου τρεις ώρες αργότερα, ένα τσουνάμι ύψους 13 μέτρων σκέπασε τη χερσόνησο, με αποτέλεσμα 28 άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους από πνιγμό ή τραυματισμούς που προκλήθηκαν από το κύμα.

Υποθαλάσσια κατολίσθηση

Το τσουνάμι, όμως, προκάλεσε και εκτεταμένες ζημιές και μία «υποθαλάσσια κατολίσθηση» – που δημιουργείται όταν τα ιζήματα διαταράσσονται και το νερό γίνεται πυκνότερο, με αποτέλεσμα να ρέει προς τα κάτω, όπως μια χιονοστιβάδα σε ένα βουνό. Μόνο που οι επιστήμονες δεν είχαν τα μέσα, την εποχή εκείνη, να αξιολογήσουν το φαινόμενο που θα έφερνε επανάσταση στο διαδίκτυο πολλά χρόνια αργότερα.

Η συγκεκριμένη κατολίσθηση «διέρρευσε» για περισσότερα από 1.000 χιλιόμετρα μακριά από το επίκεντρο του σεισμού και έφερε στο φως ένα αποκαλυπτικό στοιχείο: Υπερατλαντικά υποθαλάσσια καλώδια.

Δώδεκα από αυτά είχαν σπάσει εξαιτίας του σεισμού σε συνολικά 28 σημεία. Ωστόσο, υπήρξαν και άλλα 16 τμήματα που υπέστησαν θραύσεις πολύ αργότερα, από 59 λεπτά μετά τον σεισμό έως 13 ώρες και 17 λεπτά αργότερα – και πάνω από 500 χιλιόμετρα μακριά από το επίκεντρο.

Αν όλες οι ζημιές είχαν προκληθεί από το ίδιο «ταρακούνημα», τα καλώδια θα είχαν σπάσει ταυτόχρονα – οπότε οι επιστήμονες άρχισαν να αναρωτιούνται, γιατί δεν έγινε αυτό: «Γιατί έσπασαν το ένα μετά το άλλο;».

Διαβασε ακομα

Το εμβληματικό Μεγάλο Κύμα που παρέσυρε τον κόσμο

Μια απρόσμενη ανακάλυψη

Οι απαντήσεις δόθηκαν πολλά χρόνια αργότερα. Το 1952, οι ειδικοί κατάφεραν να εξακριβώσουν τελικά πως ήταν η υποθαλάσσια κατολίσθηση που έκανε τη ζημιά: Τα καλώδια που έσπασαν ακολούθησαν την κίνησή της στον πυθμένα της θάλασσας.

Η αποκάλυψη αυτή βοήθησε στην κατανόηση των κινήσεων των ωκεανών πάνω και κάτω από την επιφάνεια. Έτσι, τις επόμενες δεκαετίες, και καθώς ο παγκόσμιος ιστός των καλωδίων βαθέων υδάτων επεκτάθηκε, η επισκευή και η συντήρησή τους οδήγησε σε άλλες εκπληκτικές επιστημονικές ανακαλύψεις, ανοίγοντας εντελώς νέους κόσμους και επιτρέποντάς στους ειδικούς να «κατασκοπεύουν» τον βυθό της θάλασσας όπως ποτέ άλλοτε, ενώ παράλληλα έδωσε στον κόσμο τη δυνατότητα να επικοινωνεί με ταχύτητα ρεκόρ.

Πώς ταξιδεύουν τα δεδομένα

Υπάρχουν 1,4 εκατομμύρια χιλιόμετρα (870.000 μίλια) τηλεπικοινωνιακών καλωδίων στον πυθμένα της θάλασσας, που καλύπτουν κάθε ωκεανό του πλανήτη και είναι υπεύθυνα για τη μεταφορά του 99% όλων των ψηφιακών δεδομένων.

Το εκπληκτικό, ωστόσο, είναι ότι είναι απίστευτα λεπτά – συχνά έχουν διάμετρο λίγο μεγαλύτερη από 2 εκατοστά. Ωστόσο, «ως επί το πλείστον, το παγκόσμιο δίκτυο είναι αξιοσημείωτα ανθεκτικό», λέει ο Mike Clare, σύμβουλος θαλάσσιου περιβάλλοντος της Διεθνούς Επιτροπής Προστασίας Καλωδίων, ο οποίος ερευνά τις επιπτώσεις των ακραίων φαινομένων στα υποβρύχια συστήματα.

«Υπάρχουν 150 έως 200 περιπτώσεις ζημιών στο παγκόσμιο δίκτυο κάθε χρόνο. Αν το συγκρίνουμε αυτό σε σχέση με τα 1,4 εκατομμύρια χιλιόμετρα, δεν είναι πάρα πολύ, και ως επί το πλείστον, όταν συμβαίνει η ζημιά, μπορεί να επισκευαστεί σχετικά γρήγορα», λέει.

Αποφεύγοντας τις καταστροφικές διακοπές

Από τότε που τοποθετήθηκαν τα πρώτα καλώδια τον 19ο αιώνα, έχουν εκτεθεί σε ακραία περιβαλλοντικά φαινόμενα, από υποθαλάσσιες ηφαιστειακές εκρήξεις έως τυφώνες και πλημμύρες. Αλλά η μεγαλύτερη αιτία για τις ζημιές δεν προέρχεται από κάποιο φυσικό φαινόμενο.

Οι περισσότερες βλάβες, με τα ποσοστά να κυμαίνονται στο 70-80%, σχετίζονται με τυχαίες ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως η ρίψη άγκυρας ή τα δίχτυα από μηχανότρατες, τα οποία παγιδεύονται στα καλώδια, λέει ο Stephen Holden, επικεφαλής συντήρησης για την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική στην Global Marine, μιας εταιρείας υποθαλάσσιων μηχανικών που ανταποκρίνεται στις επισκευές των συγκεκριμένων καλωδίων.

Eπισκευαστικά πλοία σε ετοιμότητα

Όταν διαπιστωθεί βλάβη σε κάποιο καλώδιο, αποστέλλεται άμεσα ένα πλοίο επισκευής. «Όλα αυτά τα πλοία είναι στρατηγικά τοποθετημένα σε όλο τον κόσμο ώστε να βρίσκονται σε απόσταση 10-12 ημερών από τη βάση στο λιμάνι», λέει ο Mick McGovern, αναπληρωτής αντιπρόεδρος για τις θαλάσσιες επιχειρήσεις της Alcatel Submarine Networks.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Alcatel Submarine Networks (@asncomm)

Ενώ χρειάστηκαν εννέα μήνες για να επισκευαστούν οι ζημιές στα υποθαλάσσια καλώδια που προκλήθηκαν από τον σεισμό του 1929 στη Νέα Γη, ο McGovern λέει ότι μια επισκευή στις μέρες μας σε βαθιά νερά διαρκεί, κατά μέσο όρο, μία ή δύο εβδομάδες, ανάλογα με την τοποθεσία και τις καιρικές συνθήκες. «Εάν σκεφτείτε το βάθος του νερού και το πού βρίσκεται [το καλώδιο], δεν είναι κακό».

Αυτό, φυσικά, δεν σημαίνει ότι το δίκτυο μιας ολόκληρης χώρας θα μείνει εκτός λειτουργίας για μια εβδομάδα. Πολλές χώρες διαθέτουν πολλά περισσότερα καλώδια και μεγαλύτερο εύρος ζώνης μέσα σε αυτά από το ελάχιστο απαιτούμενο ποσό, έτσι ώστε αν κάποια καταστραφούν, τα υπόλοιπα να μπορούν να αναπληρώσουν το κενό.

Για την αποκατάσταση της ζημιάς, το πλοίο που επεμβαίνει φέρει ειδικούς γάντζους που σηκώνουν το καλώδιο στο σημείο που έχει υποστεί ζημιά. Στη συνέχεια, το κατεστραμμένο τμήμα κόβεται και μεταφέρεται σε έναν χώρο όπου αναλύεται η βλάβη, επισκευάζεται και δοκιμάζεται στέλνοντας σήμα από το πλοίο στην ξηρά. Στη συνέχεια, σφραγίζεται και, αφού στερεωθεί πάλι με το κυρίως καλώδιο, επιστρέφει στη θέση του.

Διαβασε ακομα

Λύθηκε το μυστήριο για τον σεισμό των 9 ημερών το 2023

Αυτιά στο βυθό της θάλασσας

Η πόντιση και η επισκευή των καλωδίων οδήγησε σε ορισμένες εκπληκτικές επιστημονικές γνώσεις – στην αρχή κάπως τυχαία, όπως στην περίπτωση των σπασμένων καλωδίων και της υποθαλάσσιας κατολίσθησης, και αργότερα, βάσει σχεδίου, καθώς οι επιστήμονες άρχισαν να χρησιμοποιούν σκόπιμα τα καλώδια ως ερευνητικά εργαλεία.

Σήμερα, για παράδειγμα, τα τηλεπικοινωνιακά καλώδια μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως «ακουστικοί αισθητήρες» για τον εντοπισμό φαλαινών, πλοίων, καταιγίδων και σεισμών στη θάλασσα.

Επιπλέον, καθώς η αλιεία και η ναυτιλία εξελίσσονται, η αποφυγή των καλωδίων γίνεται ευκολότερη. Η έλευση του συστήματος αυτόματης αναγνώρισης (AIS – Automatic Identification System) έχει οδηγήσει σε μείωση των ζημιών από την αγκυροβολία, λέει ο Holden, καθώς ορισμένες εταιρείες προσφέρουν πλέον μια υπηρεσία που επιτρέπει στους ναυτικούς να ακολουθούν καθορισμένη διαδρομή, ώστε να μην προκαλούνται βλάβες στο υποθαλάσσιο σύστημα καλωδίωσης.

Βέβαια, σε περιοχές του κόσμου όπου τα αλιευτικά σκάφη τείνουν να είναι λιγότερο εξελιγμένα και λειτουργούν με μικρότερα πληρώματα, διάφορες ζημιές από το ρίξιμο της άγκυρας εξακολουθούν να συμβαίνουν…

Με πληροφορίες από BBC